Αλεξία Βαλιάκου: Γιατί η δασκάλα του Δημοτικού Σχολείου Ζαγοράς έγινε viral

Ποιος, ποιος; Ποιος, κυρία, ποιος; Ποιος, ποιος; Θέλω να ξέρω ποιος! Ναι, καλά καταλάβατε... πρόκειται για μια παραλλαγή του γνωστού νησιώτικου τραγουδιού «Ποιος, μωρό μου, ποιος» την οποία όμως, δεν ακούς σε κάποιο νησιώτικο γλέντι αλλά σε μια σχολική τάξη. H εκπαιδευτικός του Δημοτικού Σχολείου της Ζαγοράς Πηλίου, Αλεξία Βαλιάκου, έγινε viral στα social media για τις εκπαιδευτικές της μεθόδους σε μια δύσκολη συγκυρία, αυτή των φυσικών καταστροφών στη Θεσσαλία. Παιχνίδια μνήμης, η βουλίτσα της καλοσύνης, math games και τραγούδια με τα οποία το συντακτικό –και όχι μόνο– γίνεται παιχνίδι, είναι μερικά από όσα απολαμβάνουν οι μαθητές της στην τάξη.

Αλεξία Βαλιάκου, η δασκάλα του Δημοτικού Σχολείου Ζαγοράς που έγινε viral 

H Αλεξία είναι Λαρισαία, αποφοίτησε από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και εργάζεται στη δημόσια εκπαίδευση από το 2014. Τα πρώτα χρόνια ήταν αναπληρώτρια και τα τελευταία 3 είναι διορισμένη. Βρέθηκε στη Σπάρτη, στη Στενωσιά (Μεσσηνία), στο Προμύρι (Πήλιο), για τέσσερα χρόνια στην Αθήνα, στην Κάσο, στη Λέρο και τώρα στη Ζαγορά Πηλίου. Έκανε μεταπτυχιακό στην Ειδική Αγωγή και Εκπαίδευση και φέτος θα αποφοιτήσει και από το τμήμα της Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Παράλληλα με την εκπαίδευση, ασχολείται όλα αυτά τα χρόνια και με τη διδασκαλία χορού και προγραμμάτων γυμναστικής, όπως σάλσα, zumba ενηλίκων, zumba για παιδιά, μουσικοκινητική αγωγή, παιδική yoga, yοga για παιδιά με αυτισμό και ΔΕΠ-Υ και jumple, σε σχολές χορού, γυμναστήρια, παιδικές κατασκηνώσεις. Η γυμναστική, άλλωστε, παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή της αφού λατρεύει τον χορό και την aerial yoga, ενώ μετά το σχολείο αθλείται καθημερινά.

Tα πρώτα χρόνια της Αλεξίας Βαλιάκου ως αναπληρώτρια 

«Ως αναπληρώτρια βίωνα υπερβολικό άγχος μέχρι να έρθει η στιγμή να ανακοινώσει το Υπουργείο σε ποια περιοχή έχω προσληφθεί. Πολλές φορές μέναμε άυπνοι ολόκληρα βράδια μέχρι να ανακοινώσουν τα ονόματα. Υπήρχε μεγάλη πιθανότητα να μην μας καλέσουν από τον αρχή της χρονιάς, αλλά αργότερα, και η ανακοίνωση γινόταν τελευταία στιγμή. Την επόμενη μέρα έπρεπε να παρουσιαστείς. Οι δυσκολίες που έχουν να αντιμετωπίσουν οι εκπαιδευτικοί στην Ελλάδα, δυστυχώς, δεν περιορίζονται ούτε και μετά τον διορισμό τους. Η συνεχής αλλαγή σχολικής μονάδας, περιβάλλοντος, τόπου κατοικία και σπιτιού αναστατώνουν την προσωπική ζωή των εκπαιδευτικών, μειώνουν τον βαθμό προσαρμοστικότητας και προκαλούν έντονη δυσαρέσκεια με το πέρασμα των ετών. Προσωπικά δεν έχω εργαστεί ποτέ στο ίδιο σχολείο και δεν έχω μείνει ποτέ στο ίδιο σπίτι για περισσότερο από 10 μήνες. Οι απολαβές του επαγγέλματος είναι πρακτικά αδύνατο να υποστηρίξουν όλες αυτές τις μετακινήσεις και τον τρόπο ζωής των εκπαιδευτικών και το υπουργείο Παιδείας δεν στήριξε ποτέ οικονομικά τη στέγαση ή τη μετακίνηση των εκπαιδευτικών. Φέτος, βιώνουμε την ακρίβεια στην καθημερινή μας ζωή, ο μέσος εκπαιδευτικός αδυνατεί να πληρώσει ακόμα και το ενοίκιο του σπιτιού του καθώς αποτελεί το ½ του μισθού του».

Μετά από δύο χρόνια στα Δωδεκάνησα, πήρε τη μετάθεσή της για τη Θεσσαλία και πιο συγκεκριμένα για τη Μαγνησία. «Η χρονιά μας ξεκίνησε πολύ άσχημα, με τις φυσικές καταστροφές να πνίγουν ολόκληρες πόλεις και χωριά σε ολόκληρη τη Θεσσαλία. Είχαμε συνεπώς καθυστέρηση στην έναρξη της σχολικής χρονιάς. Το οδικό δίκτυο που οδηγεί στο σχολείο μας είναι σε πολλά σημεία πληγωμένο και σε ακόμα περισσότερα εντελώς διαλυμένο και ανύπαρκτο. Στην αρχή υπήρξε έντονος φόβος και ανησυχία για το πώς θα μετακινούμαστε, αλλά η ανησυχία αυτή αφορούσε κυρίως τους εκπαιδευτικούς και όχι τους αρμόδιους φορείς οι οποίοι μας έλεγαν ότι ο δρόμος είναι ανοιχτός από την αστυνομία και μας προέτρεπαν να πάρουμε άδεια άνευ αποδοχών κάθε φορά που εκφράζαμε την ανησυχία μας για την επικινδυνότητα των μπαζομένων δρόμων, σαν να είναι η ευθύνη δική μας. Θα πρέπει να αποκατασταθούν οι ζημιές άμεσα γιατί η ανθρώπινη ζωή είναι πάνω από όλα. Κάθε νέα αρχή έχει τις προκλήσεις της. Νέα τάξη, νέοι μαθητές, νέοι συνάδελφοι. Δίνουμε πάντα χρόνο στην προσαρμογή των μαθητών το πρώτο διάστημα –ιδιαίτερα τα παιδιά της Θεσσαλίας το χρειάζονται λίγο παραπάνω καθώς διευρύνθηκε η αποχή τους από τη μαθησιακή διαδικασία».

Αλεξία Βαλιάκου: H εκπαίδευση και οι φυσικές καταστροφές στη Θεσσαλία

Τη ρωτάω πώς χειρίστηκε τις ερωτήσεις των παιδιών και πώς κατάφερε να «πάρει» λίγη από τη στεναχώρια και τους έντονους προβληματισμούς τους κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Πρόσεξα ότι στα social media της ανέβασε και ένα παραμύθι σχετικό με τις πλημμύρες. «Η πρώτη μου σκέψη όταν συνέβησαν τα γεγονότα ήταν ότι πρέπει να υπάρξει μέριμνα για την αποκατάσταση της ψυχικής υγείας των παιδιών τα οποία έγιαναν μάρτυρες ή πληγέντες της φυσικής καταστροφής. Εντόπισα ένα παραμύθι που αφορά στο συγκεκριμένο θέμα και έχει στόχο να βοηθήσει τα παιδιά να ανακάμψουν ψυχολογικά από τα αρνητικά συναισθήματα και τις φοβίες που ίσως απέκτησαν μετά τις πλημμύρες. Το παραμύθι έχει τίτλο «Η Μπέρντι και η πλημμύρα», δημιουργία του κέντρου ψυχικής υγείας του Queensland στην Αυστραλία και αποφάσισα να δημιουργήσω μία αφήγηση, ώστε γονείς και εκπαιδευτικοί να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν ως αφόρμηση για να εκμαιεύσουν τα συναισθήματα των παιδιών-μαθητών. Η ανάγκη δημιουργίας σχεδίου διαχείρισης κρίσεων, όπως αυτή των φυσικών καταστροφών, είναι επιτακτική στα σχολεία».

Πέρσι και πρόπερσι είχε την πρώτη τάξη και φέτος την τρίτη. Καθημερινά προσπαθεί να δημιουργεί ένα θετικό περιβάλλον στην τάξη με συζήτηση, κατανόηση και ομαδικές δραστηριότητες, ώστε το κάθε παιδί ξεχωριστά να αισθάνεται ασφάλεια στον σχολικό χώρο.  

Ως εκπαιδευτικός που ασχολείται και με τον χορό, της αρέσει να βάζει τραγούδια στους μαθητές της κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων ώστε να χορεύουν, πράγμα που δημιουργεί καλή διάθεση και οδηγεί σε ενεργή συμμετοχή και στην τάξη. Xρησιμοποιεί επίσης, αρκετά τεχνικές αναπνοής κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας, εμπνευσμένες από τη γιόγκα. «Από τα πρώτα χρόνια ενσωμάτωνα στη διδασκαλία μου τον χορό και τα παιχνίδια και φυσικά οι γνώσεις που απέκτησα στην Ειδική Αγωγή με βοήθησαν να κατανοήσω τα διαφορετικά στιλ μάθησης των μαθητών και την αναγκαιότητα εφαρμογής πολυαισθητηριακής μεθόδου στη διδασκαλία. Έμπνευση για μένα αποτελούν οι μαθητές. Τα μαθησιακά παιχνίδια κάνουν το μάθημα πιο διασκεδαστικό και οι μαθητές απολαμβάνουν περισσότερο την εκπαιδευτική διαδικασία. Η αλήθεια είναι ότι επιτυχημένες πρακτικές διδασκαλίας λείπουν από τις επιμορφώσεις των εκπαιδευτικών. Η θετική απήχηση των δημοσιεύσεων με έκανε ιδιαίτερα χαρούμενη. Η χρήση τους από τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς μου δίνει πραγματικά τη δύναμη να συνεχίσω».

Οι παραλλαγές από γνωστά τραγούδια, με λίγα λόγια τα στιχάκια των τραγουδιών που βλέπουμε στα viral video στα social είναι δικά της. Πολλές φορές μπορεί να καθίσει σε λαποιο διδακτικό κενό και να τα γράψει εκείνη την ώρα. «Κάποια τραγούδια τα επιλέγω επειδή αρέσουν σε μένα και κάποια άλλα επειδή θεωρώ ότι θα τραβήξουν το ενδιαφέρον των μαθητών. Αναζητώ έναν τρόπο να εισχωρήσω στο μυαλό τους, να ενισχύσω τις δεξιότητες μνήμης ώστε να αποκτήσουν νόημα κάποιες αδιάφορες, ίσως, για εκείνους έννοιες συντακτικού και γραμματικής. Στόχος μου είναι να έχω με το μέρος μου το σύνολο των μαθητών και όχι μόνο τους μελετηρούς, και να βοηθήσω παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερα προβλήματα στην ανάκληση πληροφοριών και στην κατάκτηση των κανόνων. Το εκπαιδευτικό σύστημα είναι αρκετά απαιτητικό που ακόμα και ο δάσκαλος έρχεται αντιμέτωπος με την απορία “πώς να το διδάξω τώρα αυτό για να το καταλάβουν”. Οι κανόνες γραμματικής και συντακτικού δυσκολεύουν αρκετούς μαθητές και πρέπει συνεχώς να αναπτύσσουν τεχνικές αποστήθισης για να συγκρατούν όλες αυτές τις πληροφορίες. Το τραγούδι και η μελωδία, όπως όλοι μπορούμε να επιβεβαιώσουμε, βοηθάνε τον ανθρώπινο εγκέφαλο στην ανάκληση πληροφοριών».

Άκουσα πως θα ενσωματώσει και pop τραγούδια στη διδασκαλία της, και η απορία που μου γεννήθηκε είναι αν είναι εφικτό να γίνει κάτι ανάλογο στο μάθημα της ιστορίας, για παράδειγμα, ένα μάθημα που η κατάκτισή του έχει τη βάση της στην αποστήθιση. «Υπάρχει ποικιλία στα είδη μουσικής και συνήθως επιλέγω αυτό που εμπνέει περισσότερο. Ναι, αν έρθουν τα δύσκολα μπορεί να γίνει και στο μάθημα της Ιστορίας, αν και εκεί θα προτιμήσω να χρησιμοποιήσω τη δραματοποίηση και το θέατρο. Πιστεύω αυτός είναι πιο αποτελεσματικός τρόπος» μου λέει.

Όταν άρχισε να ανεβάζει τα βιντεάκια, διαπίστωσε ότι οι γονείς ενθουσιάστηκαν και έδειχναν στα παιδιά τους τα τραγούδια. «Καθημερινά λάμβανα πολύ όμορφα μηνύματα, ενώ κάποιοι από τους γονείς μού έστελναν βίντεο που τα παιδιά τους τραγουδούσαν τα τραγούδια μου. Ήταν πραγματικά πολύ συγκινητικό. Ένας γονέας μου είπε ότι ρωτούσε την κόρη του “τι κάνατε σήμερα στο σχολείο;” και η μαθήτριά μου ξεκινούσε να τραγουδά. Η μαμά επέμενε με απορία: “Βρε, παιδί μου, σε ρωτάμε τι κάνατε σήμερα” και το παιδί απάντησε “Μα αυτό κάναμε, βρε μαμά”. Το έλεγε με τόση συγκίνηση που με άγγιξε πολύ. Ευχαριστώ τόσο πολύ τους γονείς που με στήριξαν σε όλο αυτό και δεν ήρθαν ποτέ σε αντιπαράθεση. Αντιθέτως, διαλαλούσαν ότι κάνω τα παιδιά τους χαρούμενα».

Τα παιδιά τρελαίνονται για τραγούδια. «Όταν μαθαίναμε ένα τραγούδι, μετά το αγαπούσαν και το τραγουδούσαν στην τάξη, στα διαλείμματα και στις εκδρομές. Οι καινούριοι μου μαθητές στην αρχή παραξενεύτηκαν. Δεν τους ήταν οικείο να τραγουδούν στην τάξη, ούτε να μαθαίνουν με αυτόν τον τρόπο. Είμαι πολύ χαρούμενη, όμως, διότι σε σύντομο χρονικό διάστημα άρχισαν να προσαρμόζονται και ήδη από το δεύτερο τραγούδι εντυπωσιάστηκα από τη συμμετοχή τους και από τις επιδώσεις τους να βρίσκουν τα ρήματα και τα υποκείμενα σε όλο το κείμενο».

Η Αλεξία οραματίζεται μια τάξη όπου τα παιδιά θα μπορούν να χρησιμοποιούν τεχνικές διαχείρισης άγχους, συναισθημάτων, αυτορρύθμισης, οι οποίες θα παράξουν υγιείς ψυχικά ενήλικες. «Υπάρχουν πολλοί αξιόλογοι εκπαιδευτικοί που παρέχουν δωρεάν εκπαιδευτικό υλικό. Φυσικά κι εγώ έχω συμβουλευτεί και συμβουλεύομαι ακόμα εκπαιδευτικούς για διάφορα θέματα. Όμως από τότε που βγήκα από τη σχολή ήθελα να αλλάξω το σύστημα, να δημιουργήσω το δικό μου πρόγραμμα σπουδών βασισμένο στην κοινωνικό-συναισθηματική μάθηση, στη γιόγκα και στο παιχνίδι. Μετά το μεταπτυχιακό μου ήθελα να συνεχίσω τις σπουδές μου και έτσι εγγράφηκα σε ένα διδακτορικό πρόγραμμα. Το θέμα με το οποίο ασχολούμαι είναι “Τα οφέλη της γιόγκα στη διαχείριση της τάξης και στην ψυχική υγεία των μαθητών”. Στόχος μου είναι η δημοσίευση των αποτελεσμάτων της έρευνας που έχω διεξάγει. Θα ήθελα να δημιουργήσω ένα πρόγραμμα σπουδών που να ενσωματώνει πρακτικές γιόγκα και να μειώνει τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές στην τάξη. Είμαι σίγουρη ότι κάθε εκπαιδευτικός κάνει το καλύτερο δυνατό και χαίρομαι κάθε φορά που μαθαίνω ότι κάποια ιδέα μου φάνηκε χρήσιμη».