Μια viral ανάρτηση από το Νότιο Πήλιο για την καλοσύνη των ξένων

Αδιανόητο πως Σέρβοι, Γερμανοί, Βούλγαροι, Ούγγροι, Έλληνες, Αυστριακοί ήρθαν να κάνουν διακοπές στο Μικρό Νότιου Πηλίου και δούλεψαν 3 μέρες σαν σκυλιά προκειμένου να σωθεί ό,τι σώζεται. Σαν σκυλιά. Δεν ρώτησαν από που είναι ο διπλανός τους απλά σκουπίζαν, σπάγαν μάντρες, μετέφεραν άμμο για να σωθεί περιουσία η οποία δεν ήταν δίκη τους. Στο τέλος μας αγκάλιασαν, μας είπαν ότι είναι πολύ λυπημένοι, μας παρηγόρησαν, μας υποσχέθηκαν ότι θα έρθουν ξανά και έφυγαν δακρυσμένοι.

Ο τελευταίος την ώρα που του έδωσα το χέρι για να τον χαιρετίσω με κοίταξε στα μάτια και μου είπε “Antonis you are a very good man”. Ένας άνθρωπος του οποίου οι διακοπές του καταστράφηκαν, έχει να κάνει μπάνιο με ζεστό νερό 3-4 μέρες, άφησε ένα ολοκαίνουριο αυτοκίνητο δυο μηνών στο Μικρό και θα έρθει να το πάρει σε έναν μήνα, θα επιστρέψει στην πατρίδα του με λεωφορείο αποκαμωμένος αντί για ξεκούραστος, βρήκε τη δύναμη να μου πει ότι εγώ είμαι ένας καλός άνθρωπος. Τι να πω εγώ για σένα, άνθρωπέ μου;

Αυτό ήταν το κείμενο της ανάρτησης του Marky Antonis που διαβάσαμε πριν από 3 μέρες και έγινε viral. Γιατί; Γιατί μας ανακούφισε η σκέψη του τι διαμείφθηκε ανάμεσα σε αυτούς τους ανθρώπους, ντόπιους και επισκέπτες που όλοι μαζί βρέθηκαν στη δίνη του κυκλώνα και αγκάλιασαν ο ένας τον άλλο. Και γιατί με όλη αυτή τη δυστοπία των πολλών τελευταίων ημερών, αυτή η ιστορία λειτούργησε σαν χαραμάδα από φως. Το σκοτάδι δημιουργεί η απελπισία από τις καταστροφές που σε τόσα μέρη είναι σε εξέλιξη και η αγωνία τόσων ανθρώπων που βλέπουν τη ζωή τους να καταστρέφεται, αλλά και το να χάνουμε την πίστη μας στο Καλό. Και όσο έβλεπα την ανάρτηση να αναδημοσιεύεται στο τάιμ λάιν μου με παρηγορούσε όχι μόνο αυτό που περιέγραφε, αλλά και η σκέψη ότι κι εγώ το ίδιο θα έκανα, όπως και πολλοί από όσους γνωρίζω. Ο καθένας μας, διαβάζοντάς την, αναμετρήθηκε με αυτή τη σκέψη.

Αυτό ήθελα να πω στον Marky Antony όταν του έστειλα μήνυμα στο μέσεντζερ. «Είμαστε όλοι συγκλονισμένοι, ελπίζω να είστε καλά και πιστεύω πως πολλοί θα κάναμε αυτό που έκαναν οι τουρίστες στους οποίους αναφέρεστε». Μου έγραψε ότι και ο ίδιος έδωσε αυτή την απάντηση όσες φορές το αναρωτήθηκε και κανονίσαμε να μιλήσουμε στο τηλέφωνο σε ένα διάλειμμα από τις «εργασίες αποκατάστασης».

Ο Αντώνης Μαρκοζάνης με την οικογένειά του τον χειμώνα μένουν στον Βόλο και το καλοκαίρι λειτουργούν ένα μικρό ξενοδοχείο στο Μικρό, έναν οικισμό στο νότιο Πήλιο, μια παραλία ουσιαστικά δίπλα στο χωριό Πλατανιά. «Τον Πλατανιά θα τον μάθατε από τη συνάδελφό σας, την Ελένη Ψυχούλη, που έγραψε το κείμενο στην Athens Voice αποκλεισμένη στο σπίτι της». Μου εξηγεί ότι με τον Πλατανιά συνδέονται με έναν χωματόδρομο 800 μ. «Ακριβώς μπροστά από το ξενοδοχείο μας το σπίτι που γκρεμίστηκε είναι του αδερφού της. Ο Αλέξης  (σ.σ. Αλέξανδρος Ψυχούλης) πήδηξε τη μάντρα και ήρθε σε εμάς 10 λεπτά πριν πέσει το σπίτι του… ήταν ένα πάρα πολύ παλιό, πανέμορφο πέτρινο κτίσμα. Εκεί δίπλα υπήρχε ένα στενό δρομάκι που το νερό το εξαφάνισε μαζί με τα θεμέλια του σπιτιού. Οδηγούσε σε ένα χωράφι που χρησιμοποιούσαμε σαν πάρκινγκ, εκεί έχουν αποκλειστεί τα 20 αυτοκίνητα των τουριστών οι οποίοι γύρισαν στις χώρες τους χωρίς αυτά».

Μου μιλάει με το όνομά μου στον ενικό κι εγώ δεν λειτουργώ ακριβώς σαν δημοσιογράφος, κάνω ερωτήσεις σαν να είναι κάποιος που τον γνωρίζω από παλιά όσο ψάχνει να βρει τα λόγια για να περιγράψει τι έζησαν, τον φόβο, την αγωνία, την ευγνωμοσύνη.

«Από κάτι τέτοια πήραμε δύναμη. Υπήρχε κόσμος εδώ που ήρθε διακοπές για να περάσει όμορφα και ζήσαμε καταστάσεις επιβίωσης. Και παρ’ όλ’ αυτά είχαν περισσότερη δύναμη από εμάς, εκείνοι μας έσπρωχναν να συνεχίσουμε να παλεύουμε, ήταν συγκλονιστικό γιατί μιλάμε για 7-8 διαφορετικές εθνικότητες. Άνθρωποι που μιλούσαν διαφορετικές γλώσσες, ξεχνιόταν ο Βούλγαρος και μίλαγε στον Γερμανό βουλγάρικα, και εκείνος καταλάβαινε.

»Δεν περνάει ποτέ από το μυαλό σου ότι ένας άνθρωπος που τον έχεις δει να κάνει μπάνιο και που μπορεί να έχεις βάλει ένα χεράκι για να κατεβάσεις το κανό του μέχρι την αμμουδιά, ότι την επόμενη μέρα θα σου πει τρέξε γρήγορα και βρες μου ένα φτυάρι και σακούλες και την επόμενη στιγμή, ενώ εσύ δεν ξέρεις κατά πού να κάνεις, εκείνος έχει γεμίσει ένα τσουβάλι και προσπαθεί να το βάλει κάπου για να εμποδίσει νερά μέσα».

Οι άνθρωποι αυτοί έχουν επιστρέψει στα σπίτια τους αλλά συνεχίζουν να τους στέλνουν μηνύματα – ρωτάνε τι κάνουν, τους δίνουν κουράγιο, τους υπόσχονται ότι θα πάνε του χρόνου, όχι για να πάρουν τα αυτοκίνητά τους, για διακοπές.

«Δεν έχω λόγια για αυτούς τους ανθρώπους. Αρκετές φορές μετά αναρωτήθηκα εάν θα έκανα το ίδιο και απάντησα πολύ γρήγορα στον εαυτό μου ότι, ναι, θα το έκανα. Και λέω, εντάξει, υπάρχουμε! Είναι σημαντικό γιατί έχει αρχίσει να σκληραίνει πολύ ο κόσμος και το έχουμε ανάγκη. Όλοι ψάχναμε μια χαραμάδα καλοσύνης και ελπίδας, κι εγώ για αυτό έκανα την ανάρτηση, ήθελα να δείξω το μεγαλείο αυτού του ανθρώπου… Έφευγαν και μας αγκάλιαζαν, και μας έλεγαν ευχαριστώ και συγνώμη… αυτοί σε εμάς, το λέω και συγκινούμαι».

Μου εξηγεί ότι κάποιοι παρερμήνευαν την ανάρτηση. Ότι όλο αυτό έγινε επειδή ήτανε ξένοι, ότι εμείς οι «Ελληνάρες» δεν λειτουργούμε έτσι. «Όχι, ήταν και Έλληνες τουρίστες, δεν υπήρχε άνθρωπος που να μη ρίχθηκε στη δουλειά. Εκτός από 3-4 που γκρινιάζανε γιατί δεν τους έφεραν “παντόφλα” για να πάρουν και τα αυτοκίνητά μας μέσα, Έλληνες αυτοί, όλοι οι άλλοι μας ευχαριστούσαν. Σε όλες τις χώρες υπάρχουν και αυτοί και οι άλλοι, το θέμα είναι να διαλέγουμε με ποιους είμαστε κάθε φορά. Μαθαίνω πως σε κάποια από τα χωριά κάποιοι κάθονται έξω από το μαγαζί τους και φωνάζουν στους υπαλλήλους του Δήμου πότε θα μου καθαρίσετε το μαγαζί. Δεν είναι πολλοί, αλλά υπάρχουν κι αυτοί. Το δικό μας ξενοδοχείο λειτούργησε από την αρχή σαν αυτοσχέδιο κέντρο επιχειρήσεων».

 

Στο Μικρό έχουν χαθεί 2 από τα 20 σπίτια. Ο δρόμος που τους ενώνει με το χωριό Λαύκο, «που έχει το παλιότερο καφενείο στην Ελλάδα», ανεβαίνει πάνω και ξανακατεβαίνει στον Πλατανιά, 20 χλμ. απόσταση, έπαθε μεγάλη ζημιά. Μου λέει ότι τον έφτιαχναν πολλά χρόνια, κομμάτι κομμάτι, φέτος παραδόθηκε επιτέλους και τώρα σε σημεία δεν υπάρχει. Κάθε χωριό έχει χάσει και από μερικά σπίτια και αυτοκίνητα. «Από τον Πλατανιά σε κάποια φάση μετρήσαμε 14 αυτοκίνητα, έπεσε ο δρόμος και τα παρέσυρε το νερό και περάσανε από μπροστά μας κολυμπώντας στη θάλασσα. Το βλέπαμε και δεν μπορούσε το μυαλό μας να το επεξεργαστεί. Πιθανότατα δεν θα τα βρούνε ποτέ. Γνωρίζοντας τον βυθό της περιοχής μπορεί να έχουν πάει και σε 60 μέτρα βάθος». Είναι σουρεαλιστική η εικόνα, τα αυτοκίνητά τους θα παραμείνουν αγνοούμενα. Σχολιάζω πως θα τα βρίσκουν  οι δύτες όπως βρίσκουν τα ναυάγια στον βυθό, σκουριασμένα, με ψάρια μέσα. Μας φαίνεται παράλογο ότι συζητάμε για αυτοκίνητα τη στιγμή που έχουν χαθεί και άνθρωποι. «Στην περιοχή μας βρέθηκαν τρεις ή τέσσερις νεκροί, και ένας αγνοούμενος…»

Μου λέει ότι τώρα είναι σε μια φάση αποκατάστασης, έχουν μείνει κάποιοι ιδιοκτήτες, οι περισσότεροι επιχειρηματίες, και μαζεύουν. Εκείνοι προσπαθούν να καθαρίσουν το πάρκινγκ, ακριβώς από πίσω, τις αποθήκες στο υπόγειο που έχουν πλημμυρίσει, βγάζουν έξω κατεστραμμένα πράγματα, εργαλεία και μηχανήματα, και από το ισόγειο τα προσωπικά τους αντικείμενα, μου λέει για την απονενοημένη κίνηση που έκανε κάποια στιγμή, μπήκε και έβαλε τα βιβλία πάνω στο ψυγείο για να τα σώσει, αλλά το ψυγείο παρασύρθηκε και καταστράφηκαν. Προσπαθώ να φανταστώ με πόση δύναμη περνούσε το  νερό από το δωμάτιό τους για να ρίξει κάτω ολόκληρο ψυγείο. Πέρα από τη μεγάλη εικόνα της καταστροφής ο  καθένας τώρα μετράει τις απώλειές του, βιβλία, ρούχα, αντικείμενα.

Νιώσατε αβοήθητοι από το κράτος; Ή αντιλαμβανόσασταν το ακραίο της συνθήκης; «Όχι, θα είμαι ειλικρινής, μπορεί να μην αρέσει σε πολλούς αυτό, αλλά αν εξαιρέσεις τις πρώτες ώρες μέχρι να καταλάβουν τι συμβαίνει, απαντούσαν όλη την ώρα στα τηλέφωνά μας, αν όχι ο δήμαρχος κάποιος δημοτικός σύμβουλος, υπήρχε συνεχής επικοινωνία και συνεργασία. Μιλάμε για έναν μικρό και ήσυχο δήμο, που δεν έχει εμπειρία από καταστροφές».

Τις πρώτες ώρες; «Αυτό που κατάλαβα είναι ότι σε τέτοιες περιπτώσεις ο κρατικός μηχανισμός, αργά ή γρήγορα, ενεργοποιείται. Μέχρι να οργανωθεί όμως πρέπει να το πάρεις πάνω σου, υπάρχουν κάποιες κρίσιμες ώρες που είσαι απελπιστικά μόνος και λες ό,τι μπορώ θα το κάνω για να προστατευτώ, για να σώσω ό,τι σώζεται. Ξεκινήσαμε να λύνουμε τα βασικά, βάλαμε τη γεννήτρια για το ρεύμα (έτσι φορτίζαμε τα κινητά), συνδέσαμε την αντλία για το νερό, προσπαθούσαμε να βάζουμε εμπόδια στο νερό για να μη μπαίνει μέσα».  

Κι όταν τελείωσε η νεροποντή; «Ο Δήμος έχει 60 χωριά, δεν θα μπορούσε ξαφνικά να έχει εικόνα του τι έχει γίνει σε κάθε χωριό. Καταλάβαμε ότι κάτι έπρεπε να πάρουμε πρωτοβουλίες, είχαμε τόσο κόσμο εδώ, αρχίσαμε τα τηλέφωνα, από τον καπετάνιο που είχε το καράβι που τους πήρε μέχρι τον δήμαρχο και το Λιμεναρχείο». Μου εξηγεί πώς αυτοοργανώθηκαν και μεσολάβησαν ώστε να γίνουν οι πρώτες επαφές, καθώς είχε ανακοινωθεί ότι η απομάκρυνση θα γίνει διά θαλάσσης. «Πριν έρθει το πλοίο έτρεξα και τους ειδοποίησα όλους έναν προς έναν, σε όλα τα καταλύματα, και όταν έφτασε ήμασταν συγκεντρωμένοι και το περιμέναμε». Σε αντίθεση με το διπλανό χωριό που έδεσε το πλοίο και κανείς δεν ήξερε τίποτα, επειδή οι ίδιοι οι κάτοικοι δεν το είχαν συντονίσει.

Στο μεταξύ η αρχική οδηγία ήταν ότι θα πάνε στον Βόλο. «Ανησυχούσαμε, πού θα έμεναν οι άνθρωποι που θα εκκενώναμε; Οι πληροφορίες μας ήταν ότι στον Βόλο δεν είχαν νερό, δεν μπορούσαν να φιλοξενηθούν καν σε ξενοδοχεία… Προσπαθήσαμε να τους προετοιμάσουμε ότι μπορεί να είναι δύσκολα. Τελικά μπήκε και η Περιφέρεια στον συντονισμό και όλα πήγαν καλά. Οι τουρίστες μάς έστειλαν μηνύματα ότι ήταν πάρα πολύ ευχαριστημένοι από το πώς τους υποδέχθηκαν στον Βόλο, τους έδωσαν φαγητό και ό,τι χρειάζονταν, και τους μετέφεραν σε ξενοδοχείο στη Λάρισα».

Τον ρωτάω πότε ακριβώς έγιναν όλα αυτά αλλά δυσκολεύεται να προσδιορίσει πόσος χρόνος πέρασε από τη στιγμή που άρχισε να βρέχει μέχρι που έφυγε ο κόσμος. «Καταρχήν ήταν τόσο σκοτεινά που νόμιζες ότι ήταν συνέχεια νύχτα, ησύχαζε λίγο η καταιγίδα και μετά ξεκινούσε έντονα. Ήταν τόσο πολλά τα μπουμπουνητά που άκουγες συνέχεια ένα ασταμάτητο βουητό. Μου φάνηκε σαν αιώνας, ξύπνησα στις 5 το πρωί της πρώτης νύχτας και δεν ξανακοιμήθηκα. Σκέφτομαι συχνά πως λίγες μέρες πριν το άγχος μας ήταν ότι ο γιος μας θα φύγει σε 5 μέρες και δεν μας είχαν μείνει αρκετά μπάνια. Πώς αλλάζουν μέσα σε μια στιγμή οι προτεραιότητες. Θέλω να πω, κανονικοί άνθρωποι είμαστε απλά έχουμε μια αίσθηση, όχι ακριβώς καθήκοντος, αλλά ότι αν πέσει ο διπλανός θα βάλουμε ένα χέρι να τον σηκώσουμε».

Και στα άλλα χωριά του Πηλίου είναι στην ίδια κατάσταση, όλα όσα ήταν κοντά σε θάλασσα, κατέβηκε όλο το βουνό πάνω τους, δρόμοι και  γέφυρες έχουν κοπεί. «Πήγαμε στον κεντρικό δρόμο και καταλάβαμε ότι η καταστροφή δεν μπορούσε να εμποδιστεί, δεν μπορεί κανείς να προσάψει ότι ήταν χτισμένα και κλεισμένα τα ρέματα, όχι, οι ποσότητες του νερού που κατέβηκε ήταν τρομακτικές. Κι αυτό που με στενοχωρεί είναι που λέγαμε στους ξένους ότι αυτό που ζούμε είναι μια εμπειρία once in a life time. Εκ των υστέρων συνειδητοποιώ ότι από εδώ και πέρα αυτά τα πράγματα θα είναι η νέα κανονικότητα, η κλιματική κρίση είναι εδώ. Βλέπουν βέβαια ότι αυτά δεν γίνονται μόνο στη δική μας χώρα, χθες πλημμύρισε το αεροδρόμιο στη Φρανκφούρτη».

Μου δείχνει σε φωτογραφίες πώς ήταν η περιοχή τους πριν και μετά. Και ανησυχεί για το τι θα γίνει από εδώ και πέρα. «Όλο αυτό που συνέβη γίνεται σε πολύ μικρότερο βαθμό τον χειμώνα, όταν ο καιρός αγριεύει. Ερχόταν αυτός ο χείμαρρος και έσκαγε στη θάλασσα. Τώρα ο χείμαρρος έγινε ποτάμι, 3 μέτρα βάθος και 8 μέτρα πλάτος. Πριν προλάβει να κλείσει θα ξαναπέσει νερό, θα υποχωρήσει κι άλλο; Άλλαξε πλέον εντελώς η γεωμορφία του χωριού, και όλων των χωριών. Φοβάμαι ότι ο χειμώνας θα μας βρει ανοχύρωτους. Όλες αυτές οι πέτρες που κατέβασε το βουνό, τα δέντρα που ξεριζώθηκαν… Πολλά σπίτια μπορεί να είναι στα όριά τους, πέρασε το νερό  και έφαγε το χώμα μέχρι τα θεμέλια, στο επόμενο πολύ νερό που θα κατέβει τι θα συμβεί; Στο επόμενο ακραίο φαινόμενο;»

Δεν ξέρω αν υπάρχουν απαντήσεις στις ανησυχίες του, όπως τα λέει είναι. Δεν ξέρω καν πού θα νιώθουμε πλέον ασφαλείς. Το φετινό καλοκαίρι, λένε, ήταν μόνο η αρχή. Ακούω που τον φωνάζουμε, έχει αφιερώσει ήδη αρκετό χρόνο στη συζήτησή μας. Προηγείται η κάθε μέρα που περνάει, πρέπει να ανασυνταχθούν. Είναι ακόμα αποκομμένοι από τον έξω κόσμο, τους προμηθεύουν με ό,τι χρειάζονται, έχουν και οι ίδιοι τις προμήθειες της σεζόν που διακόπηκε απότομα. Και επίσης βλέπουν την έκταση της καταστροφής στη Θεσσαλία, που τα πράγματα είναι ακόμα πολύ κρίσιμα και αβέβαια, και αισθάνονται ίσως τυχεροί, ή τουλάχιστον δεν έχουν διάθεση να γκρινιάζουν. Δεν ξέρω αν έχουν όλοι αυτή τη δύναμη, ο φίλος μας ο Antony έχει μια ψυχραιμία και μια στωικότητα αξιοθαύμαστες αλλά και παρηγορητικές. Καταλαβαίνω γιατί του είπε έτσι ο ξένος που τον αποχαιρέτισε, ότι είναι καλός άνθρωπος. Ναι, υπάρχει ανασφάλεια για την επόμενη μέρα, αλλά και μια πίστη, χωρίς αυτή δεν μπορείς. Μια πίστη ότι θα τα φτιάξουν, ότι θα γίνουν οι απαραίτητες εργασίες από την πολιτεία, ότι θα δοθεί προσοχή εκεί που χρειάζεται, ότι το επόμενο καλοκαίρι θα έρθουν οι τουρίστες τους, άνθρωποι με τους οποίους έχουν φτιάξει πλέον δεσμούς ζωής – ότι η ζωή θα συνεχιστεί.

Edit

Η ανάρτηση ενός από τους επισκέπτες του Μικρού, που ζήτησε καταφύγιο στα δωμάτια του ξενοδοχείου.
Βοήθησε πάρα πολύ. Δεν κοιμηθηκε 2 μέρες. Στο τέλος ζήτησε να πληρώσει. Του εξήγησα ότι δεν ήρθε στο ξεονοδοχείο για να πληρώσει, ζήτησε άσυλο και του το προσφέραμε.