Η δική μου Ζαγορά, πληγωμένη

« Ο Συνεταιρισμός Ζαγοράς είναι από τους ελάχιστους που έχει καταφέρει να κρατήσει τη νεολαία στο χωριό. Οι παραγωγοί  προτιμούν να αφήνουν τον ιδρώτα τους στην πρανή, όπου δεν χωρούν να μπουν μηχανήματα και οι δουλειές όλες γίνονται με τα χέρια, από το να τσιμπήσουν το τυράκι του εύκολου πλουτισμού. Ας είναι το Πήλιο από τους δημοφιλέστερους τουριστικούς προορισμούς. Για κάποιους, προβάδισμα έχει η γη με τους καρπούς της»*.

Σε λίγες μέρες θα ξεκινούσε η συγκομιδή. Οι άκρες των δρόμων που γέμιζαν γυναίκες όρθιες, στητές λαμπάδες μπρος στις κλούβες, να κινούν μόνο τα χέρια ξεδιαλέγοντας. Τα αγροτικά θα ανεβοκατέβαιναν απανωτά δρομολόγια στα κτήματα, με τις καρότσες γεμάτες καμαρωτούς εργάτες και τόνους από κλούβες καλά στοιχισμένες. Θα περίμεναν στη μακριά ουρά έξω από τον Συνεταιρισμό για να παραδώσουν την παραγωγή, τα πρώτα, τα δεύτερα, τα σκάρτα για χυμό. Στο μάρκετ που στοιβάζονταν προς πώληση στα εποχιακά, που εδώ δεν είναι παρά μπουνά από χρωματιστούς κουβάδες για το κουβάλημα, κούτες των τριάντα κρουασάν για το κολατσιό, άντε και πεντάκιλες συσκευασίες με σταφίδα, για να μην ξεχάσουμε τον τρύγο και το κρασάκι της χρονιάς που θέλει. . βοήθεια στα ζάχαρα.Ψωνίζοντας θα κρυφάκουγα εξωτικές κουβέντες για τις παλμέτες, τα υποκείμενα, τη γεύση και τη μορφή του μήλου.

Οι νταλίκες με τα γνώριμα χρώματα του Ζαγορίν θα ξεκινούσαν τα ταξίδια τους για να μεταφερθούν ως τις άκρες της χώρας και σε ξένους τόπους τον πολύτιμο καρπό, που τον γιατρό τον κάνει πέρα. Με σταθερό τέμπο και ατέλειωτη υπομονή, οι οδηγοί των φορτηγών θα ξεκινούσαν από τον στενό κεντρικό δρόμο του χωριού χωρίς να δυσανασχετούν στα συνεχή εμπόδια. Θα τους κοιτούσα με δέος εκεί ψηλά στο κινητό τους βασίλειο κι εκείνοι που με χαιρετούσαν σε κάθε συναπάντημά μας. Αδύνατον να μην τους πετύχει, με τόσα δρομολόγια και τόσο σπουδαία logistics - θα άξιζε να αποτελούν μελέτη περίπτωσης σε σεμινάρια. 

Τη βδομάδα που διανύουμε, η κορύφωση της παραγωγικής διαδικασίας διακόπηκε άτσαλα, η ρουτίνα ενός αιώνα εξαφανίστηκε, τα δεδομένα και τα αυτονόητα εξαϋλώθηκαν. Άφωνοι απομείναμε όλοι μπροστά στην καταστροφή. Κάποιοι άκουσαν πρώτη φορά για τη Ζαγορά, επειδή εδώ σημειώθηκε το τρομακτικό ρεκόρ βροχής -χίλιοι τόνοι- και πέραν τούτου ουδέν. Καθώς το χωριό παραμένει εντελώς αποκομμένο, γεφύρια σπασμένα και δρόμοι απροσπέλαστοι, κατανοητό να μην μπορεί να γίνει λεπτομερές ρεπορτάζ. Έτσι μεταφερθήκαμε σε άλλες περιοχές που «μετρούν τις πληγές τους», λες και όταν λαβώνεσαι, κοιτάς να πιάσεις τη μεζούρα.

Κατολισθήσεις, χείμαρροι που αλλάζουν πορεία, πεζούλες και κτήματα που τσουλούν σε ξένες ιδιοκτησίες, σπίτια που γέρνουν, δέντρα που τσακίζονται, σοδειές που παρασέρνονται. Η καταστροφή είναι ανάλογη των καιρικών φαινομένων, δηλαδή α-σύλ-λη-πτη. Κι οι κάτοικοι της Ζαγοράς, με τις τσάπες στα χέρια και με θαυμαστή αξιοπρέπεια πολεμούν κόντρα στα στοιχειά της φύσης, που τα γνωρίζουν καλά. Έχουν ζήσει με άγριους χιονιάδες, με πηχτές ομίχλες, με βροχές διαρκείας. Ξέρουν τις έννοιες της υπομονής, του αγώνα και του κόπου, αναγνωρίζουν την υπεροχή των φυσικών φαινομένων, αρνούνται να πανικοβληθούν. Τους αξίζουν εύσημα μέσα στην τόση δυστυχία.

Από την άλλη, άκυρο αξίζει στους αδέκαστους κριτές των σόσιαλ που ξαπλωμένοι στους καναπέδες τους μιλούν για μπαζωμένα ρέματα και για φωτιές που φέραν τις πλημμύρες του Πηλίου. Αν οι ντόπιοι είχαν σήμα, σίγουρα θα τους καλούσαν να τους δείξουν πώς είναι χτισμένο το χωριό, τι κλίση έχουν τα εδάφη, πόσα κότσια θέλει να καλλιεργείς σε τέτοιο ανάγλυφο. Τα σαράντα χρόνια που έχω κάνει τη Ζαγορά χωριό μου, δεν κάηκε ποτέ το μέρος. Το δάσος που την περιβάλλει είναι οξιά υδρόφιλη που σταματά τη φωτιά. Μάταιη γνώση για όσους σκορπούν κοινοτοπίες, μα δεν με νοιάζει να πείσω κανέναν τους. Με νοιάζει ο συνολικός σχεδιασμός στη διαχείριση των υδάτων ανά λεκάνη απορροής, επιτέλους με τη δέουσα σοβαρότητα του θέματος.

Η Ζαγορά έχει ζήσει πολλές θεομηνίες· σαν ετούτη της Αποκάλυψης ποτέ. Εφόσον οι πλημμύρες και τα λοιπά ακραία φαινόμενα τείνουν να γίνουν κανονικότητα με τις αλλαγές του κλίματος, δεν αρκούν ούτε τα πασαλείμματα των εργολάβων και των αυτοδιοικητικών, ούτε οι κορώνες και τα θα των πολιτικών, ώστε να αντεπεξέλθουμε στο μέλλον.

Κυρίως με νοιάζουν οι άνθρωποι που σήμερα παιδεύονται. Οι αδειούχοι που διάλεξαν το Χορευτό να κάνουν ήρεμες διακοπές τον Σεπτέμβρη και εγκλωβίστηκαν χωρίς τα βασικά είδη διαβίωσης. Με νοιάζουν οι εθελοντές, ο Τριαντάφυλλος, η Λένα, ο Βασίλης και όσοι βγαίνουν έξω ψάχνοντας τρόπο να βοηθήσουν, μόλις σταματά ο κατακλυσμός. Με νοιάζουν οι αγρότες που κοιτούν απελπισμένοι τις πλαγιές, οι ηλικιωμένοι και οι άρρωστοι που χρήζουν αγωγής, οι νεαροί γονείς που τρέμουν μη χρειαστεί κάτι για τα παιδιά τους. Με νοιάζουν οι ομορφιές που παρασύρθηκαν από τη μανία του υγρού στοιχείου. Οι φουντωτές πλαγιές με τις πινελιές των ώριμων μήλων που καφέτιασαν, τα καταπράσινα κλαδιά που τσακίστηκαν, το Κάμπινγκ του Λουκά και του Θοδωρή που ενώθηκε με το ποτάμι, η Καζαμπλάνκα της Αρετής που ερημοποιήθηκε, οι καρέκλες του Κύματος και του Σεβάχ που ταξιδεύουν στο Αιγαίο μαζί με τόνους ξύλα και μπάζα. Με νοιάζει η δική μου Ζαγορά, η πληγωμένη.

* Εξήντα Χρόνια Τρύγος , του Γιάννη Μπουτάρη σε συνεργασία με τη Μαρία Μαυρικάκη