Πανσέληνος Αυγούστου 2023 - Φεγγάρι του Οξύρρυγχου: Πότε είναι και από πού πήρε το όνομά της
Η πανσέληνος Αυγούστου 2023 ονομάζεται και «φεγγάρι του Οξύρρυγχου». Σε λίγες ώρες, αύριο 1η Αυγούστου, θα την αντικρίσουμε στον καλοκαιρινό ουρανό.
Το «φεγγάρι του Οξύρρυγχου» έχει πάρει το όνομά του από τους ιθαγενείς κατοίκους της Αμερικής που τη συγκεκριμένη μέρα ψάρευαν το συγκεκριμένο ψάρι, γνωστό και ως μουρούνα.
Πανσέληνος Αυγούστου 2023 - Οι ονομασίες που έχουν δοθεί στο φεγγάρι
Η Πανσέληνος του Ιανουαρίου ονομάζεται Φεγγάρι του Λύκου, του Φεβρουαρίου λέγεται Φεγγάρι του Χιονιού, του Μαρτίου Φεγγάρι του Σκουληκιού (τότε εμφανίζονται τα πρώτα πτηνά που τρέφονται με σκουλήκια), του Απριλίου καλείται Ροζ Φεγγάρι από ένα μικρό λουλούδι που ανθίζει στη Βόρεια Αμερική και του Μαΐου λέγεται Φεγγάρι του Λουλουδιού, αφού τότε η φύση είναι σε πλήρη άνθιση. Τον Ιούνιο ανατέλλει το Φεγγάρι της Φράουλας, από τη συγκομιδή των φρούτων, του Ιουλίου λέγεται Φεγγάρι της Αστραπής, από τις δυνατές καλοκαιρινές μπόρες, του Σεπτέμβρη Φεγγάρι της Σοδειάς, του Οκτώβρη Φεγγάρι των Κυνηγών, του Νοέμβρη Παγωμένο Φεγγάρι και του Δεκέμβρη Κρύο Φεγγάρι.
Πανσέληνος Αυγούστου 2023 - Τι είναι ο οξύρρυγχος
Οι οξυρρυγχίδες, κοινώς μουρούνες, είναι οικογένεια ψαριών με παγκόσμια γεωγραφική εξάπλωση που περιλαμβάνει κυρίως τους οξύρρυγχους, τους ούσους, τους σκαφίρρυγχους καθώς και τους ψευδοσκαφίρρυγχους που υπολογίζονται συνολικά σε 25 είδη. Κατά σύγχρονη ταξινόμηση οι δύο πρώτοι και οι επόμενοι δύο αποτελούν επιμέρους υπο-οικογένειες, των οξυρρυγχίνων και των σκαφιρρυγχίνων αντί για το νέο.
Πρόκειται για οικογένεια ψαριών από τα μεγαλύτερα του γλυκού νερού (1-2 μέτρα), φθάνοντας και τα 900 κιλά κατ' άτομο, ψάρια ανάδρομα, ωοτόκα, ιδιαίτερα μακρόβια, καλούμενα και «ψάρια μαθουσάλες», χαρακτηριζόμενα έτσι πρωτόγονα ψάρια που όμως δεν κατάφεραν να προσαρμοστούν στον ανταγωνισμό της επιβίωσης. Πολλά είδη της οικογένειας αυτής βρίσκονται σήμερα στο στάδιο της εξαφάνισης. Ψάρια της οικογένειας αυτής απαντώνται στο Βόρειο Ημισφαίριο, στη Μαύρη Θάλασσα, σε εκβολές ποταμών της Ευρώπης, Ασίας και Βορείου Αμερικής καθώς και στη Μεσόγειο και το Β. Αιγαίο Πέλαγος (περιορισμένα), επιβιώνοντας σε γλυκά, υφάλμυρα και θαλάσσια ύδατα.
Η πανσέληνος του Αυγούστου μοιάζει μεγαλύτερη και λαμπερότερη. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι στη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών ο Ήλιος βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της ετήσιας φαινόμενης τροχιάς του στον ουρανό, ενώ αντίθετα η Σελήνη βρίσκεται σχετικά πιο κοντά στον ορίζοντα. Σε αυτή τη θέση η πανσέληνος μπορεί να συγκριθεί με διάφορα άλλα χαρακτηριστικά που βρίσκονται εκεί, όπως δέντρα, κεραίες και διάφορα κτίσματα. Με αυτόν τον τρόπο ο εγκέφαλος του παρατηρητή παρασύρεται να πιστέψει ότι η πανσέληνος είναι μεγαλύτερη, ενώ επανειλημμένες μετρήσεις έχουν αποδείξει ότι το μέγεθος της δεν διαφέρει καθόλου από ώρα σε ώρα.
Από την άλλη, όντως υπάρχει διαφορά του μεγέθους της Σελήνης ανάλογα με το αν βρίσκεται στο περίγειό της (δηλαδή στο κοντινότερο σημείο της τροχιάς της γύρω από τη Γη) ή στο απόγειό της (στο πιο μακρινό σημείο), κάτι που συμβαίνει μια φορά κάθε μήνα. Το πλησιέστερο περίγειο της Σελήνης φέτος θα είναι στις 3 Δεκεμβρίου (356.794 χιλιόμετρα), ενώ το μεγαλύτερο απόγειο ήταν στις 11 Μαΐου (406.512 χιλιόμετρα). Αυτό όμως δεν έχει σχέση με το πόσο μεγάλη φαίνεται η Σελήνη, όταν βρίσκεται κοντά στον ορίζοντα, κάτι που οφείλεται αποκλειστικά και μόνο σε οπτική απάτη.
Ο μύθος για το μεγαλύτερο αυγουστιάτικο φεγγάρι δεν είναι ο μοναδικός. Υπάρχουν και άλλοι μύθοι που έχουν καλλιεργηθεί κατά καιρούς στους διάφορους λαούς, μεταξύ των οποίωνη σύνδεση της έξαρσης της «τρέλας»τη μέρα της πανσελήνου, εξ ου και η λέξη «σεληνιασμός», αλλά και η σύνδεσή του φεγγαριού με την επιληψία. Στατιστικές μελέτες όμως που έγιναν επανειλημμένα και έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά (Annals of Emergency Medicine, Journal of Emergency Nursing, Journal of Toxicology and Psychological Report) αποδεικνύουν ότι δεν υπάρχει καμιά απολύτως σχέση ανάμεσα στη συμπεριφορά του ανθρώπου και στην πανσέληνο.
Μύθος είναι, επίσης, ότι τη μέρα της πανσελήνου γεννιούνται περισσότερα παιδιά ή ότι υπάρχουν περισσότερα ατυχήματα, παρ' όλα αυτά οι μύθοι αυτοί δεν λένε να "πεθάνουν" έως σήμερα. Ένας άλλος μύθος αφορά τον χρωματισμό της πανσελήνου που ορισμένοι τον θέλουν μερικές φορές να είναι «μπλε». Κάτω από ορισμένες σπάνιες συνθήκες πράγματι η χροιά της Σελήνης παίρνει ένα γαλαζωπό χρώμα (αντί του κανονικού γκρίζου), όταν π.χ. στην ατμόσφαιρα υπάρχει μεγάλη συγκέντρωση σκόνης από κάποια πρόσφατη μεγάλη έκρηξη ηφαιστείου, όπως συνέβη με την έκρηξη του ηφαίστειου Κρακατόα το 1883.
Ηφράση «Μπλε Σελήνη»χαρακτηρίζει την ύπαρξη δύο πανσελήνων σ' ένα μήνα, με τη δεύτερη να ονομάζεται «Μπλε». Ένα τέτοιο φαινόμενο, αν και ασυνήθιστο, δεν είναι ιδιαίτερα σπάνιο. Ο Φεβρουάριος είναι αδύνατο να περιλάβει ποτέ μια «Μπλε Σελήνη», ενώ κατά μέσο όρο ένας μήνας με δύο πανσελήνους συμβαίνει μια φορά κάθε 2,72 χρόνια. Συνολικά στα επόμενα 40 χρόνια θα υπάρξουν 17 μήνες που θα περιλαμβάνουν δύο πανσελήνους τον ίδιο μήνα.
Ανάμεσα στους μύθους και τις οπτικές απάτες, ανήκει και το γεγονός ότι από την αρχαιότηταστο ορατό «πρόσωπο» της Σελήνης(υποτίθεται ότι) διακρίνονταν διάφορες μορφές και σχήματα. Οι περισσότεροι μάλιστα έλεγαν ότι μπορούσαν να διακρίνουν ένα ανθρώπινο πρόσωπο στη Σελήνη. Στη Γροιλανδία απαγόρευαν στις νέες κοπέλες να κοιτάζουν την πανσέληνο γιατί πίστευαν ότι θα έμεναν έγκυοι (προφανώς από τον «άνθρωπο» του φεγγαριού).
Οι αρχαίοι φιλόσοφοι είχαν κατανοήσει ότι το φως της Σελήνης δεν ήταν παρά η αντανάκλαση των ακτίνων του Ήλιου στην επιφάνειά της. Πολλοί είχαν αντιληφθεί από νωρίς ότι ο διαφορετικός φωτισμός των περιοχών της Σελήνης οφειλόταν στις ανωμαλίες του εδάφους της. Έτσι, μπόρεσαν να διαλευκάνουν αρκετά από τα μυστήρια της, όπως τον μηχανισμό των φάσεων της.
