Ελλαδα

Έχουμε μιλιταριστική κουλτούρα

Τα σχολεία είναι σαν να προετοιμάζουν πολίτες για τα ακροδεξιά κομματίδια

Άννα Δαμιανίδη
ΤΕΥΧΟΣ 878
1’ ΔΙΑΒΑΣΜΑ

Η μιλιταριστική κουλτούρα στα σχολεία και η σχέση της με την είσοδο ακροδεξιών και αντιδημοκρατικών κομματιδίων στη Βουλή 

Τα ακροδεξιά κομματίδια βρίσκουν εύκολο υλικό από την εκπαίδευση. Τα σχολεία είναι σαν να προετοιμάζουν πολίτες γι’ αυτά. Δεν υπάρχουν μαθήματα πολιτικής αγωγής αντάξια της μιλιταριστικής αγωγής που παίρνουν τα παιδιά από τα τρία τους, από τα προνήπια. Οι παρελάσεις, για δεκαπέντε χρόνια που μένουν στο σχολείο, είναι η πιο σταθερή συνήθεια, το μοτίβο που τα μαζεύει και τα ξαναμαζεύει κάθε χρόνο.

Εμβατήρια, βήμα στρατιωτικό, σημαιοφορίες, και στο βάθος η απολύτως ελληνοκεντρική Ιστορία που διδάσκονται επί τρία, αρχίζοντας από τα δέκα και φτάνοντας στα δεκαοχτώ. Καθημερινότητα με προσευχές και εκκλησιασμούς ως δραστηριότητες εκτός μαθημάτων, άντε και λίγο αθλητισμό. Μπορεί να μην είναι όλοι καλοί μαθητές, στο τέλος του Λυκείου όμως έχουν αφομοιώσει ότι η Ελλάδα είναι μια αδικημένη χώρα σε έναν κόσμο που η ίδια φώτισε και ευεργέτησε. Το αίσθημα της αδικίας θυμίζω ότι είναι αυτό που δυνάμωσε τον Χίτλερ.

Στη σχολική ζωή δεν υπάρχουν αντίβαρα σε αυτό το κλίμα, παρά μόνο όσα καταφέρουν να φτιάξουν οι ίδιοι οι καθηγητές ή οι ίδιοι οι μαθητές. Κάποιες θεατρικές παραστάσεις, μουσικές ομάδες, εφημεριδούλες, πρωταθλήματα, όλα αυτά είναι έξω από την επίσημη ύλη και τις εδραιωμένες συνήθειες. Δεν βρίσκουν οι μαθητές ομάδες να εκφραστούν και να αγαπηθούν, να εκτιμηθούν, να δεθούν σε ένα κοινό αντικείμενο.

Όταν πήγαινα σχολείο στη δεκαετία του ’60, στην Αηδονοπούλου –για την οποία πολλοί μιλάνε συχνά–, είχαμε ομάδες που τις λέγαμε επιτροπές: Περιοδικού, Εφημερίδας, Αλληλεγγύης, Μουσικής, Θεάτρου, Αθλητισμού, Σκακιού και μερικές ακόμα. Το πρώτο πράγμα που είχε κάνει η Χούντα ήταν να τις απαγορεύσει, η πρώτη αντιστασιακή κίνηση του σχολείου μας ήταν να τις ξαναφτιάξει με άλλους κανονισμούς. Μπαίναμε σε ομάδες με αντικείμενα που θα γίνονταν επαγγέλματα, χόμπι, πάθη, γνωριζόμασταν, εκφραζόμασταν και ανταγωνιζόμασταν με άλλους τρόπους από τους βαθμούς, με άλλα μέσα από τις παρελάσεις και τις γιορτές για επετείους, τους μόνους που έχουν κρατήσει τα σχολεία για έκφραση και διάκριση.

Αυτόν το μιλιταρισμό και τη φτώχεια του σχολείου τον πληρώνουμε πολύ ακριβά, διαχρονικά. Για να αντισταθεί κανείς στο πνεύμα του χρειάζεται προσπάθεια, από το σπίτι και την οικογένεια, από τις παρέες, από τα άτομα. Το εύκολο είναι να ακολουθήσεις κάποιο κήρυγμα που ταιριάζει με αυτά που έχεις ήδη εμπεδώσει στο σχολείο.

Δεν είναι εύκολο πια ούτε να ζητάμε να καταργηθούν οι παρελάσεις και οι εκκλησιασμοί, ούτε να αλλάξει το μάθημα της Ιστορίας. Μόνο αν μπορούσαν να εμπλουτιστούν τα σχολεία με δραστηριότητες που θα πρόσφεραν εναλλακτικές εικόνες του κόσμου και δυνατότητες για το μέλλον των μαθητών, σταδιακά και διακριτικά, διότι πλέον η παραμικρή αλλαγή ξεσηκώνει τους πάντες, θα μπορούσαμε να πάψουμε να μετράμε τη σχολική ζωή στις περιόδους που προσφέρουν οπαδούς σε κόμματα αντιδημοκρατικά. Κι αυτό δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα γινόταν.