Νησιά που βασίζονται σε γιατρούς - εθελοντές

«Κάθε πότε κάνετε εξετάσεις;» «Κάθε φορά που έρχεται κλιμάκιο», είπε η Μαρία Ειρήνη στην Τήλο πριν επισκεφτεί τους γιατρούς κατά τη διάρκεια της 8ης Εκστρατείας Πρόληψης, Εκπαίδευσης και Ενημέρωσης που πραγματοποιήθηκε την τελευταία εβδομάδα του Μαΐου από την Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Με οδηγό τον διαβήτη».

Τα πέντε νησιά, τα οποία επισκέφτηκε η ΑΜΚΕ, είναι γνωστά το καθένα στους επισκέπτες για την ομορφιά τους, τις παραλίες τους, τις εναλλακτικές διακοπές που προσφέρουν: Πάτμος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Τήλος και Χάλκη. Από την άλλη, για όσους μένουν μόνιμα εκεί απλές σχετικά εξετάσεις και υπηρεσίες, όπως η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη, η σπιρομέτρηση, μια συνταγή για γυαλιά ή η εξειδικευμένη περιποίηση των άκρων, δεν είναι καθόλου αυτονόητες.

Τα μέλη του «πληρώματος» της ΑΜΚΕ «Με οδηγό το διαβήτη» που προσέφεραν ανιδιοτελώς τις υπηρεσίες τους ήταν τα εξής:

• Λέπουρας Αντώνιος, Παθολόγος-Διαβητολόγος, Διευθυντής Διαβητολογικού Κέντρου Metropolitan General
• Παπανδρινοπούλου Δήμητρα, Πνευμονολόγος–Εντατικολόγος, τ. επιμελήτρια Γ.Ν.Ν.Θ.Α. «Η Σωτηρία»
• Χαρακίδας Αντώνιος, Χειρουργός- Οφθαλμίατρος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης
• Βασιλείου Λένα, Ποδολόγος, τ. Συνεργάτις του Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισμός»
• Δήμητρα Κοκκόρη, Επισκέπτρια Υγείας

Όπως μαρτυρά και το όνομά της, η ομάδα αυτή βρέθηκε στα Δωδεκάνησα αποκλειστικά για να εξετάσει και να ενημερώσει για θέματα διαβήτη. Στην πορεία, βέβαια, εντοπίζονταν και πολλά προβλήματα υγείας, μικρά ή μεγαλύτερα.

«Στην Τήλο, είδαμε ένα παιδί που είχε χτυπήσει το πόδι του στο γήπεδο, ενώ μια κυρία υπέστη λιποθυμικό επεισόδιο ακριβώς έξω από το κέντρο υγείας», σημειώνει ο Αντώνης Λέπουρας, προσθέτοντας ότι δεν είναι πάντα έτοιμοι οι αγροτικοί γιατροί να αντιμετωπίσουν οποιοδήποτε περιστατικό.

Ιδιαίτερα απασχολημένη ήταν και η πνευμονολόγος της ομάδας. Λόγω του κορωνοϊού, η ΑΜΚΕ «Με οδηγό το διαβήτη» έχει εντάξει αυτή την ειδικότητα τα τελευταία τρία χρόνια στην ετήσια εκστρατεία της. Και δικαίως, καθώς ήταν αρκετός ο κόσμος που είχε νοσήσει με κορωνοϊό και δεν είχε κάνει κάποιο check-up μετά (πχ. μια ακτινογραφία). Στην Τήλο, για παράδειγμα, βρέθηκε ένα παιδάκι με χρόνιο αναπνευστικό πρόβλημα, το οποίο δεν είχαν αντιληφθεί οι γονείς του.

Έλλειψη ιατρών και ακρίβεια «πνίγουν» τα νησιά

Αυτό που ομολογείται, βέβαια, από όσους συμμετείχαν σε αυτή την αποστολή ήταν οι ελλείψεις γιατρών στα απομακρυσμένα νησιά μας. «Η περιγραφή των κατοίκων ήταν τραγική, είναι τρομακτική η υποστελέχωση», επισημαίνει η πρόεδρος της ΑΜΚΕ, Αναστασία Καφούση, σημειώνοντας ότι μπορεί τα κέντρα υγείας να ήταν πλήρως εξοπλισμένα, αλλά δεν υπήρχε το προσωπικό.

Πέρα από το «μπόνους» των επιπλέον 1.800 ευρώ που δίνει το υπουργείο Υγείας σε γιατρούς που πάνε σε ακριτικά νησιά, οι δήμαρχοί τους έχουν κάνει φιλότιμες προσπάθειες για να βοηθήσουν με το ζήτημα της στέγασης και να παρέχουν κίνητρα σε όσους θέλουν να μετακινηθούν (κάτι που δεν γίνεται σε όλα τα νησιά, όπως διαπιστώνεται από τις ειδήσεις που έρχονται στη δημοσιότητα κάθε καλοκαίρι για μερικούς από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ελλάδας).

Από την άλλη, η ακρίβεια έχει φτάσει ακόμα και στα πιο απόμερα σημεία της Ελλάδας («ένας καφές έκανε 4,50 ευρώ»), τα ενοίκια είναι υψηλά και είναι γνωστό ότι την καλοκαιρινή σεζόν οι αγροτικοί ιατροί δουλεύουν 12ωρα για να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες.

Μια μικρή λεπτομέρεια που αποκαλύπτει το πόσο ευρύ είναι το ζήτημα: η ομάδα της ΑΜΚΕ «Με οδηγό το διαβήτη» μετακινούνταν από νησί σε νησί με ιστιοπλοϊκό, καθώς δεν υπήρχαν καθημερινά δρομολόγια με τα πλοία της γραμμής, αφού η δράση έγινε τον Μάιο που δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα τα θερινά δρομολόγια.

Και φυσικά, η μετακίνηση με ιστιοπλοϊκό δεν είχε κάποια πολυτέλεια. Πέρα από το γεγονός ότι κάποιοι έπρεπε να διαμένουν σε δωμάτια ξενοδοχείων (επί πληρωμή φυσικά), «βλέπαμε το λιμάνι, εξετάζαμε στο κέντρο υγείας μέχρι ό,τι ώρα χρειαζόταν κάθε μέρα και το απόγευμα ξεκινούσαμε για το επόμενο νησί», αναφέρει η κ. Καφούση.

Ο ταλαίπωρος παππούς, η φτωχή μαμά με το υπέρβαρο παιδί

Συνολικά, φέτος έγιναν περισσότερες από 645 μετρήσεις σακχάρου και 480 εξετάσεις στους πέντε προορισμούς. Επί μια εβδομάδα, τα μέλη του «πληρώματος» εξέταζαν εκατοντάδες ανθρώπους πρακτικά μέσα σε λίγες ώρες.

Δεν ήταν όλα τα περιστατικά ευχάριστα. Για παράδειγμα, εντοπίστηκαν πέντε αδιάγνωστα περιστατικά διαβήτη και επτά περιστατικά διαβητικού ποδιού, ενώ εξετάστηκαν και ασθενείς με χαρακτήρα επείγοντος, αποδεικνύοντας το μεγάλο κενό σε υπηρεσίες υγείας που υπάρχει στα νησιά της άγονης γραμμής τη στιγμή που οι κάτοικοι το έχουν περισσότερη ανάγκη.

«Στην Τήλο, συναντήσαμε μια μαμά με 6 παιδιά που έμενε σε κοντέινερ. Τόσο η ίδια όσο και το ένα παιδί της είχαν παχυσαρκία και ενδείξεις προδιαβήτη. Το παιδί έκανε και άπνοιες, με αποτέλεσμα να διασπάται η προσοχή του και να το παίρνει ο ύπνος στην τάξη, ενώ οι συμμαθητές του το κορόιδευαν», αναφέρει χαρακτηριστικά η κ. Καφούση.

«Στην Αστυπάλαια ήταν ένας ταλαίπωρος παππούς που ήταν κατάκοιτος και τον φρόντιζε μόνο η ηλικιωμένη γυναίκα του, γιατί το παιδί τους είχε φύγει από το νησί. Το σπίτι ήταν γεμάτο κατσίκες και γάτες. Μόνο η κοινωνική υπηρεσία μεριμνούσε για αυτούς τους ανθρώπους», θυμάται από τη μεριά του ο κ. Λέπουρας, ο οποίος επισημαίνει ακόμη την τραγική έλλειψη φαρμάκων για τον διαβήτη σε πανελλήνιο επίπεδο.

Όταν οι ηλικιωμένοι δεν παίρνουν τα φάρμακά τους...

Πέρα από την υποστελέχωση, προβληματική είναι και η έλλειψη εκπαίδευσης και ενημέρωσης των πολιτών. «Στη Χάλκη, μιλούσαμε στην τοπική ιατρό που είχε έρθει με απόσπαση από τη Σάμο τον Φεβρουάριο. Από τότε μέχρι σήμερα, έχουν γίνει 25 διακομιδές στο νοσοκομείο της Ρόδου, επειδή οι - ηλικιωμένοι κυρίως - κάτοικοι δεν ακολουθούσαν τις οδηγίες των γιατρών για τη σωστή λήψη της φαρμακευτικής τους αγωγής», τονίζει η πρόεδρος του «Με οδηγό το διαβήτη».

Εκτός των άλλων, από τα πρώτα χρόνια που ξεκίνησε η ετήσια εκστρατεία της ΑΜΚΕ, διαπιστώθηκε ότι υπάρχει μια μικρή μειοψηφία γονέων που δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους... Παρομοίως και επί κορωνοϊού, είχε δημιουργηθεί ένα ζήτημα με μοναχές στην Πάτμο που ήταν ανεμβολίαστες.

«Γι' αυτό θέλουμε να ξαναπηγαίνουμε, να βλέπουμε αν οι άνθρωποι τηρούν τις συμβουλές που τους δίνουμε. Δεν πηγαίνουμε μια φορά και φεύγουμε. Ειδικά, στην Πάτμο, την Αστυπάλαια, αλλά και τη Δονούσα και τη Σχοινούσα που είχαμε επισκεφτεί άλλες χρονιές, θέλουμε να τις επισκεφτούμε και τον χειμώνα φέτος», σημειώνει η κ. Καφούση.

Νησιά που βασίζονται σε εθελοντικές ομάδες

Σημειώνεται ότι δεν είναι μόνο η ΑΜΚΕ «Με οδηγό το διαβήτη» που πραγματοποίησε δράσεις στα ακριτικά νησιά αυτήν την περίοδο. Πολλές άλλες εθελοντικές ομάδες και οργανώσεις κάνουν τέτοιες εκστρατείες, κυρίως τον Μάιο που είναι και πιο ευνοϊκές οι καιρικές συνθήκες. Τον υπόλοιπο καιρό, όσο δεν υπάρχει η εθελοντική πρωτοβουλία, τα νησιά πρέπει να βασιστούν στις δικές τους δυνάμεις, την ώρα που καταγράφονται και περιστατικά όπως αυτό στην Κω.

Παρά την κούραση πάντως και τη δύσκολη πραγματικότητα της ζωής στο νησί, οι άνθρωποι της «Με οδηγό το διαβήτη» επιβραβεύτηκαν από τις αγκαλιές και τις ευχαριστίες των κατοίκων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η 90χρονη γιαγιά με το τάμπλετ στην Τήλο.

«Θυμάμαι μια ευγενέστατη κυρία μάς είπε: "ήρθα με χαμηλές προσδοκίες, αλλά μου δώσατε χαρά για το πρόβλημά μου και τη θέληση να αναζητήσω λύσεις"», καταλήγει η Αναστασία Καφούση.

Μέχρι σήμερα, η ΑΜΚΕ «Με Οδηγό το Διαβήτη» έχει εξετάσει 71.100 κατοίκους στα νησιά και στην ηπειρωτική Ελλάδα στις 8 Πανελλαδικές Εκστρατείες Πρόληψης, Εκπαίδευσης και Ενημέρωσης που προηγήθηκαν, εντοπίζοντας συνολικά 810 αδιάγνωστα περιστατικά διαβήτη. Η αποστολή δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί αν δεν υπήρχε η πολύτιμη στήριξη από τους χορηγούς (PFIZER, NOVO NORDISK, ASCENSIA και ΙNTEGRIS) και τους υποστηρικτές της (η εταιρεία ζυμαρικών ΜΑΚΒΕΛ και το ΜETROPOLITAN GENERAL).