Εκλογές 2023 - Έρευνα Eteron: Τι πιστεύουν οι Έλληνες ψηφοφόροι για τους θεσμούς και την Ευρωπαϊκή Ένωση
Τις απόψεις των Ελλήνων για την πολιτική, τους θεσμούς, τη δημοκρατία και τα μεγάλα ιδεολογικά και αξιακά ζητήματα παρουσιάζει μεγάλη έρευνα του Ινστιτούτου Eteron με τη συνεργασία της aboutpeople.
Στα βασικά ευρήματα της έρευνας αποτυπώνεται:
Η δυσαρέσκεια για την ατομική οικονομική κατάσταση κυριαρχεί όπως και η οικονομική απαισιοδοξία
Η κοινοβουλευτική δημοκρατία εμφανίζει πολύ υψηλά ποσοστά αποδοχής
Η δυσαρέσκεια για τον τρόπο που λειτουργεί η σημερινή ελληνική δημοκρατία είναι επίσης πολύ υψηλή.
Χαμηλά ποσοστά εμπιστοσύνης συγκεντρώνουν όλοι οι βασικοί θεσμοί που συγκροτούν το ελληνικό πολιτικό σύστημα.
Eίναι ξεκάθαρο ότι αυτή τη στιγμή στη χώρα μας υπάρχει κρίση εμπιστοσύνης προς τους θεσμούς, καθώς όλοι καταγράφουν πολύ χαμηλά ποσοστά αποδοχής. Αναλυτικότερα, στην ερώτηση πόσο εμπιστεύεστε τον θεσμό του πρωθυπουργού, οι πολίτες απαντούν «Λίγο & Καθόλου» σε ποσοστό 60,6%, ενώ «Πολύ & Αρκετά» σε ποσοστό 38,7%.
Στο ίδιο μήκος κύματος είναι τα ποσοστά που αφορούν την Προεδρία της Δημοκρατίας (63,7% «Λίγο & Καθόλου») , την Κυβέρνηση ( 64,3% «Λίγο & Καθόλου»), το Κοινοβούλιο (68,9%) και τη Δικαιοσύνη (69%). Ακόμα πιο έντονο είναι το φαινόμενο της έλλειψης εμπιστοσύνης προς τα Πολιτικά Κόμματα (83,2% «Λίγο & Καθόλου») ενώ όλα τα κοντέρ «σπάει» η έλλειψη εμπιστοσύνης προς τα ΜΜΕ που φθάνει στο 91,6%.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, η κοινοβουλευτική δημοκρατία καταφέρνει να συγκεντρώσει πολύ υψηλά ποσοστά αποδοχής. Συγκεκριμένα, το 83% των ερωτηθέντων δηλώνει πως συμφωνεί ή μάλλον συμφωνεί με το γεγονός πως δεν υπάρχει καλύτερο πολίτευμα από αυτήν. Από την άλλη πλευρά, το ποσοστό των ερωτηθέντων που δεν συμφωνούν είναι αξιοπρόσεκτο καθώς υπερβαίνει το 10% και συγκεκριμένα διαμορφώνεται στο 13,3%.
Σε σχέση με την οικονομία, φαίνεται πως η πλειοψηφία των πολιτών θεωρεί πως το πιο πιθανό είναι τον επόμενο χρόνο η προσωπική οικονομική κατάσταση της να χειροτερέψει ή μάλλον να χειροτερέψει, καθώς οι δυο αυτές απαντήσεις αθροίζουν ποσοστό 40%. Σταθερή οικονομική κατάσταση αναμένει το 37,9%, ενώ την ίδια ώρα το 20,1% πιστεύει πως το πιο πιθανό είναι η προσωπική οικονομική του κατάσταση να βελτιωθεί.
Στο σύνολο του πληθυσμού, το 15,2% δηλώνει πολύ και μάλλον ικανοποιημένο από την παρούσα οικονομική του κατάσταση, το 24,5% ούτε ικανοποιημένο ούτε δυσαρεστημένο και το 60,1% μάλλον ή πολύ δυσαρεστημένο. Η δυσαρέσκεια για την οικονομική κατάσταση των ερωτώμενων κυριαρχεί.
Στο σύνολο του πληθυσμού, το 15,2% δηλώνει πολύ και μάλλον ικανοποιημένο από την παρούσα οικονομική του κατάσταση, το 24,5% ούτε ικανοποιημένο ούτε δυσαρεστημένο και το 60,1% μάλλον ή πολύ δυσαρεστημένο. Η δυσαρέσκεια για την οικονομική κατάσταση των ερωτώμενων κυριαρχεί.
Σε ό,τι αφορά την ταξική αυτοτοποθέτηση, στο οιονεί εκλογικό σώμα της ΝΔ είναι πολύ πιο ισχυρή η παρουσία της ανώτερης και «μεσαίας προς ανώτερη» τάξης (8,6% έναντι 5,2% στον γενικό πληθυσμό) αλλά και της μεσαίας τάξης (64,7% έναντι 47,9%), ενώ υποεκπροσωπούνται η μεσαία προς κατώτερη (22,8% έναντι 35,4% στο γενικό πληθυσμό) και – κυρίως - η κατώτερη τάξη (μόλις 2,9% έναντι 9,7%). Το αντίστροφο μοτίβο υπο- και υπερ-εκπροσώπησης χαρακτηρίζει το δυνητικό εκλογικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ.
Απέναντι στις τόσο διαφορετικές εικόνες που συνθέτουν το εκλογικό σώμα της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ, οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ εμφανίζονται – και στα τρία προηγούμενα ερωτήματα - πολύ πιο κοντά στο μέσο όρο του πληθυσμού.
Οι συμμετέχοντες-ουσες στην έρευνα που απάντησαν ότι θα ψηφίσουν το ΚΚΕ αυτοτοποθετούνται περισσότερο από τους εκλογείς των άλλων κομμάτων στη μεσαία προς κατώτερη οικονομική τάξη (50,1%) αλλά και στην κατώτερη (20,9%). Ίσως μία ιδεολογική – ή και ρομαντική – προδιάθεση, εμπνεόμενη από την παλαιά ‘εργατική τάξη’ να εξηγεί εν μέρει αυτή την ταξική αυτοτοποθέτηση. Οι δυνάμει εκλογείς των δύο κομμάτων στα δεξιά της ΝΔ διατυπώνουν, επίσης, πολύ υψηλό βαθμό οικονομικής δυσαρέσκειας και απαισιοδοξίας. Ωστόσο, οι ψηφοφόροι της Ελληνικής Λύσης είναι εμφανώς πιο δυσαρεστημένοι και απαισιόδοξοι σε σύγκριση με εκείνους του Εθνικού Κόμματος-Έλληνες.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση: Θετική είναι σε μεγάλο βαθμό η εικόνα που έχει η πλειοψηφία των πολιτών για την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα οφέλη που έχει αποκομίσει η χώρα μας από τη 41χρονη πορεία της ως κράτος-μέλος. Πιο συγκεκριμένα, περίπου δύο στους τρεις ψηφοφόρους (64,9%) θεωρούν ότι η συνολική αποτίμηση από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ε.Ε. είναι θετική, ενώ αρνητικά αποτιμά τη συμμετοχή της χώρας στο ευρωπαϊκό εγχείρημα το 32%. Το 69,4% τάσσεται υπέρ της παραμονής στο ευρώ, το 20,9% υπέρ της επιστροφής στη δραχμή και το 9,7% δεν εκφράζει γνώμη.
Με κριτήριο τη στάση απέναντι στην Ε.Ε., το εκλογικό σώμα δομείται τριμερώς. Οι εκλογείς της ΝΔ (94,4%) και του ΠΑΣΟΚ (84,5%) αποτελούν τα δύο εκλογικά σώματα με την πιο θετική αποτίμηση της πορείας της χώρας στην Ε.Ε. Κρίνοντας από τη στάση των εκλογέων τους, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ αποτελούν τα δύο «κόμματα της Ευρώπης» στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Οι εκλογείς του ΣΥΡΙΖΑ (59,4%), του ΜέΡΑ25 (51,9%), του «άλλο κόμμα» (55,2%) αλλά και οι αναποφάσιστοι (61,1%) συνιστούν μια δεύτερη ομάδα εκλογέων που κατά πλειοψηφία – αλλά λιγότερο μαζικά σε σύγκριση με την πρώτη ομάδα – αποτιμά θετικά την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας. Αντιθέτως, οι ψηφοφόροι της Ελληνικής Λύσης (70,4%), του ΚΚΕ (69,3%) και του Εθνικού Κόμματος (68,5%) συνιστούν το επίκεντρο του ευρωσκεπτικισμού (ή και «αντιευρωπαϊσμού») στη χώρα μας.
Για τη γενική ιδεολογική τοποθέτηση ή ταυτότητα των πολιτών, ο Φιλελευθερισμός-Δημοκρατικό κέντρο (19,7%), η Σοσιαλδημοκρατία (18,2%) και ο Δημοκρατικός Σοσιαλισμός (16%) συγκεντρώνουν τις περισσότερες προτιμήσεις. Ακολουθούν ο Νέο-Φιλελευθερισμός (7,3%), ο Εθνικισμός (6,1%), η Οικολογία (5,4%), ο Κομμουνισμός (5,1%) και ο Συντηρητισμός (3,5%). Η εικόνα συνόλου δεν δημιουργεί αμφιβολία: το ιδεολογικό κέντρο βάρους της ελληνικής κοινωνίας τοποθετείται στην ευρύτερη κεντροαριστερά/αριστερά.
Η Κεντροαριστερά/Αριστερά συνιστά για το 36% των πολιτών το ιδεολογικό ρεύμα/παράταξη που «θα μπορούσε να διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για την Ελλάδα και τους πολίτες της», ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την Κεντροδεξιά/Δεξιά περιορίζεται στο 31%.
Στους ψηφοφόρους της ΝΔ ταιριάζουν περισσότερο ως ιδεολογικοί χαρακτηρισμοί ο Φιλελευθερισμός/Δημοκρατικό Κέντρο (44,3%) και ο Νέο-Φιλελευθερισμός (23,6%). Συνολικά, το ιδεολογικό προφίλ του εκλογικού σώματος της ΝΔ είναι πολυσυλλεκτικό. Εντυπωσιάζει η ιδιαίτερα χαμηλή ταύτιση με τον συντηρητισμό (μόνο 7,3%) και τον εθνικισμό (3,6%). Επίσης, είναι αξιοπρόσεκτη η επιρροή στο εσωτερικό του ιδεολογικών «ταυτοτήτων» με περισσότερο αριστερό πρόσημο (Σοσιαλδημοκρατία 6,6%, Δημοκρατικός Σοσιαλισμός: 3,2%, Οικολογία: 2,4%, αθροιστικά 12,2%).
Πολυσυλλεκτικότητα χαρακτηρίζει την ιδεολογική σύνθεση του ΣΥΡΙΖΑ, με την πλειοψηφία των εκλογέων του να ταυτίζεται με τον Δημοκρατικό Σοσιαλισμό (40,4%) και τη Σοσιαλδημοκρατία (30,6%). Είναι αξιοσημείωτο ότι μόνο το 7,3% των δυνάμει εκλογέων του ΣΥΡΙΖΑ συνδέει την ιδεολογία του με τον κομμουνισμό, παρά την κομμουνιστογενή προέλευση του κόμματος (αντίστοιχα: ΚΚΕ: 47,7%, ΜέΡΑ25: 7,4%).
13°
