Β' Εθνοσυνέλευση του Άστρους: 200 χρόνια από την ιστορική συνταγματική συνέλευση του 1823

Στη Δεύτερη Εθνική Συνέλευση του Άστρους, που διήρκεσε από τις 29 Μαρτίου μέχρι τις 18 Απριλίου 1823, 128 «πληρεξούσιοι» από όλη την Ελλάδα συνέταξαν μια διακήρυξη για την ανεξαρτησία της χώρας μας. Η Συνέλευση έγινε στο Άστρος Κυνουρίας —μια μικρή πόλη της Πελοποννήσου που θεωρήθηκε «ουδέτερη» μιας και δεν ανήκε σε κομματικές φατρίες— και, ακολουθώντας το πρότυπο του γαλλικού Συντάγματος του 1789 αναθεώρησε το Σύνταγμα που είχε ψηφιστεί την προηγούμενη χρονιά από την Α' Εθνοσυνέλευση της Επιδαύρου. Το νέο Σύνταγμα, που ονομάστηκε «Νόμος της Επιδαύρου», είχε 99 παραγράφους και έδινε δικαίωμα ιδιοκτησίας σε όλα τα άτομα που βρίσκονταν στην Ελλάδα, χωρίς περιορισμό στην ιθαγένειά τους. Το Σύνταγμα αυτό αντικαταστάθηκε το 1827 από το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος» που ψηφίστηκε στην Τροιζήνα, κατά τη διάρκεια της Γ' Εθνοσυνέλευσης. Κατά τη Συνέλευση αποφασίστηκε να καταργηθούν οι τρεις τοπικοί οργανισμοί, η Πελοποννησιακή Γερουσία, ο Οργανισμός της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος και ο Άρειος Πάγος, ο Οργανισμός της Ανατολικής Χέρσου Ελλάδος ώστε να υπάρχει ένα μόνο κέντρο εξουσίας και συντονισμού.

Η χώρα απόκτησε πλέον οριστικό Καταστατικό Χάρτη που ρύθμιζε όλα τα σχετικά θέματα με τη σύσταση και τη λειτουργία του κράτους, των θεσμών και του στρατού, που με απόφαση της συνέλευσης ήταν «ο ανώτερος νόμος». Με απόφαση της συνέλευσης, μέσω της παρέμβασης του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, απετράπη η εκποίηση των εθνικών γαιών, που άφηναν πίσω τους οι Τούρκοι άρχοντες. Το αναθεωρημένο Σύνταγμα, εξαιρετικά προοδευτικό και πρωτοποριακό για την εποχή του, περιείχε φιλελεύθερες και δημοκρατικές διατάξεις, που διασφάλιζαν τα ατομικά δικαιώματα του πολίτη. Θεσμοθετήθηκε η δημόσια εκπαίδευση, λύθηκαν ζητήματα θρησκευτικής ελευθερίας, καθιερώθηκε η αρχή της ελευθεροτυπίας, καταρτίστηκε ο Ποινικός Κώδικας (βάσει του βυζαντινού Δικαίου) και διασφαλίστηκε η προστασία του πολίτη από την ασυδοσία των αρχών.

Ένα από τα σημαντικά σημεία της Δεύτερης Εθνοσυνέλευσης είναι η κατάργηση της αρχιστρατηγίας, απόφαση που αν και χωρίς αναφορά στο όνομά του, κατήργησε τη θέση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Στο καταληκτικό κείμενο της Εθνοσυνέλευσης επαναδιακηρύσσεται η Εθνική Ανεξαρτησία και η απόφαση για συνέχιση της Επανάστασης με κάθε θυσία. Πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης ήταν ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης και αντιπρόεδρος ο Επίσκοπος Θεοδώρητος, ενώ ανάμεσα στους εκπροσώπους ήταν ο Γεώργιος Κουντουριώτης από την Ύδρα, ο Ανδρέας Ζαΐμης από τα Καλάβρυτα, ο Ιωάννης Κωλέττης, οι οπλαρχηγοί Κολοκοτρώνης, Ανδρούτσος, Δεληγιάννης, Γιατράκος, Λόντος.