Ο δυισμός της Ελλάδας: Οι διαφορετικές εκφάνσεις του κράτους μέσα στους ίδιους μηχανισμούς
Είναι το ελληνικό κράτος αυτή η τραγική δομή και πραγματικότητα που ανακαλύψαμε κάτω από τα συντρίμμια των Τεμπών; Εκπροσωπεί ο ανενημέρωτος Υπουργός, ο επικίνδυνα άσχετος οδηγός και η προβληματική τεχνολογία την Ελλάδα 2.0; Η απάντηση είναι και ναι και όχι. Γιατί είτε μας αρέσει είτε όχι, μέσα στην ίδια χώρα συνυπάρχουν δύο δίδυμοι και εντελώς διαφορετικής ποιότητας κρατικοί μηχανισμοί. Ζούμε στην ενδιάμεση έκδοση της Ελλάδας… δηλαδή στο 1.5.
Πριν από μερικές δεκαετίες μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε το ελληνικό κράτος συνολικά και ανενδοίαστα ως οπισθοδρομικό, ανοργάνωτο, αναλογικό και υπερ-γραφειοκρατικό. Απλά πράγματα. Σήμερα όμως κ κατάστασή του είναι πιο περίπλοκη. Είναι βαθιά διχασμένο και σχιζοφρενικό ανάμεσα στο εκσυγχρονισμένο του πρόσωπο και στις πολλές φωλιές όπου ο χρόνος έχει κολλήσει στα λαϊκίστικα 80s. Όπως αναφέρει συχνά ο εμπειρογνώμονας δημόσιας διοίκησης, Παναγιώτης Καρκατσούλης, υπάρχουν ακόμα εκατοντάδες δημόσιοι οργανισμοί με προϋπολογισμό αλλά χωρίς έργο.
Ενώ το μισό κράτος ψηφιοποιείται, το άλλο μισό παραμένει δέσμιο χαρτοφακέλων και αδιέξοδων διαδικασιών. Η εφορία, οι τράπεζες, τα ΚΕΠ παρέχουν ηλεκτρονικές υπηρεσίες αλλά δεν θα βγάλετε εύκολα άκρη σε ένα υποθηκοφυλακείο ή με τον απίστευτο ΔΕΔΔΗΕ. Και κάποιοι θεσμοί παίρνουν μίζες θεσμικά. Σήμερα μπορείς να εκδώσεις μια ταυτότητα στο κινητό τηλέφωνο σε μερικά λεπτά, να δεις τον ηλεκτρονικό φάκελο υγείας και να λαμβάνεις φαρμακευτικές συνταγές στο κινητό σου. Όμως μια μεταβίβαση ακινήτου είναι μια περιπέτεια και η συνεργασία με το στενό δημόσιο θρίλερ. Φτιάξαμε με τα χίλια ζόρια κτηματολόγιο αλλά δεν έχουμε ακόμα σαφή χωροταξικό χάρτη.
Διαφορετικές εκφάνσεις του κράτους συνυπάρχουν μέσα στους ίδιους μηχανισμούς. Υπάρχει καλή και κακή πυροσβεστική υπηρεσία, σχολεία που προχωρούν προς το μέλλον και άλλα που έχουν κολλήσει στο παρελθόν. Τα Πανεπιστήμια βελτιώνουν τις υποδομές τους, το ακαδημαϊκό τους προσωπικό και την διεθνή τους θέση αλλά εκτρέφουν ακόμα ακόμα δυνητικούς καταληψίες, μπογιατζήδες και όσους εκμεταλλεύονται την ανοργανωσιά και αδιαφορία μας.
Σε πιο απλές αντιφάσεις. Το στρατιωτικό άγημα που υποδέχτηκε το πρώτο μαχητικό αεροσκάφος Ραφάλ φορούσε στολές και εξαρτήσεις μιας άλλης παλιάς εποχής. Και ενώ αναβαθμίζουμε την ποιότητα και ασφάλεια των αερομεταφορών έχω μια αδιόρατη υποψία ότι τα πράγματα δεν λειτουργούν και πολύ καλά στις ακτοπλοϊκές μας γραμμές.
Στην ίδια χώρα συνυπάρχει μια ποιοτική, ακμάζουσα, δραστήρια και ενδιαφέρουσα θεατρική παραγωγή δίπλα σε μια υποδεέστερη τηλεόραση που όλοι εγκαταλείπουμε. Λάνθιμος και Κοκλώνης. Νεότερη μουσική και φτηνά μπουζούκια.
Η σιδηροδρομική τραγωδία δεν ήταν μόνο ένα τραγικό, οδυνηρό, ανυπόφορο γεγονός. Εξελίχθηκε σε μια ηχηρή υπενθύμιση ότι έχουμε ακόμα πολύ δρόμο μέχρι να φτάσει η αυτονόητη τεχνολογία και οργάνωση σε όλες τις δομές του κράτους. Οι πορφυρογέννητοι και γενικόλογοι πολιτικοί πρέπει να αντιληφθούν ότι δεν γίναμε ακόμα Ελβετία και ότι έχουν πολλή δουλειά μπροστά τους. Και πολύ σκάψιμο που πρέπει να γίνει για να ξεθαφτεί το ακάθαρτο στενό και ευρύτερο δημόσιο αλλά και να ελεγχθούν οι ιδιωτικοποιημένες δομές.
Δεν είμαστε προφανώς η μόνη χώρα που πάσχει από αυτό τον δυισμό. Σίγουρα όμως η Ελλάδα Ιανός έχει δημιουργήσει χαώδη χάσματα και έντονες αντιθέσεις. Και επειδή έρχονται εκλογές, καλό θα ήταν αντί να πανηγυρίζουμε ή να καταστροφολογούμε συνολικά, να εντοπίσουμε τις επιτυχίες μας και τις αποτυχίες μας.
Έχουμε δρόμους ακόμα μπροστά μας και στο εκσυγχρονισμένο οδικό δίκτυο στην Ελλάδα στο έτος 2023 υπάρχουν ακόμα πολλές τριτοκοσμικές λακκούβες!
