Σκυλιά έρευνας βρίσκουν βιολογικό υλικό ακόμα και 13 χρόνια μετά την εξαφάνιση του αγνοούμενου

Βλέπω τη Mόλυ να τρέχει με ταχύτητα φωτός σε όλο το δάσος. «Πόσο δυναμικό και εκρηκτικό σκυλί» σκέφτομαι. Φτάνει σε κάτι πυκνούς θάμνους και αρχίζει να σκάβει με μανία. Η προσοχή μου αποσπάται από το επίμονο γάβγισμα του Όσκαρ δίπλα στον άνδρα που προσποιείται ότι είναι αναίσθητος. Η Μόλυ βρίσκει το κρανίο και ο Όσκαρ σταματάει το γάβγισμα μόνο όταν καταλάβει ότι οι λοιποί φτάνουν στο σημείο που στέκεται. Πρόκειται για μία από τις καθημερινές εκπαιδεύσεις της ομάδας ανεύρεσης αγνοουμένων Anubis Coldcase K9 ΤΕΑΜ, οι οποίες αποτελούν προσομοίωση της κανονικής τους έρευνας.

Φυσικές καταστροφές και ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως οι πρόσφατοι σεισμοί στην Τουρκία και Συρία, εκδηλώνονται με αυξημένη ένταση και συχνότητα και αυτό έρχεται να αναδείξει τον νευραλγικό ρόλο της έρευνας και διάσωσης. Στον τομέα αυτό η χώρα μας έχει να παρουσιάσει παράδοση εθελοντικής οργάνωσης και προσφοράς, με πρωτοβουλίες της τοπικής αυτοδιοίκησης, της κοινωνίας πολιτών και ιδιωτών οι οποίες συνδράμουν και ενισχύουν το έργο των κρατικών υπηρεσιών. Τα τελευταία χρόνια οι πρωτοβουλίες αυτές καλύπτουν όχι μόνο τους τομείς της δασοπροστασίας, της δασοπυρόσβεσης και της παροχής πρώτων βοηθειών αλλά επεκτείνονται στον τομέα της έρευνας και της διάσωσης, με τη συγκρότηση εταιρειών μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.

Σχετικά με την Anubis Cold case K9 ΤΕΑΜ

Η Anubis Cold case K9 ΤΕΑΜ είναι ένας από τους πρώτους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς στη χώρα μας ο οποίος ειδικεύεται αποκλειστικά στον εντοπισμό ζωντανών ή νεκρών αγνοουμένων και τη διάσωση ανθρώπων από φυσικές καταστροφές (σεισμούς, πλημμύρες, πυρκαγιές) και βιομηχανικά ατυχήματα (εκρήξεις, πτώσεις, συγκρούσεις), αναλαμβάνοντας επιχειρησιακά καθήκοντα ή καθήκοντα εμπειρογνώμονα/πραγματογνώμονα ως συνεργάτης δημόσιων αρχών (δικαστικές αρχές, Ελληνική Αστυνομία) και δομών πολιτικής προστασίας. Τα κλιμάκια της Anubis αποτελούνται από ειδικούς και επιστήμονες-αναλυτές, ερευνητές, διασώστες, χειριστές σκύλων ανιχνευτών που έχουν παρακολουθήσει προγράμματα εκπαίδευσης και πιστοποιημένα σεμινάρια και μέχρι σήμερα έχουν συμμετάσχει σε αρκετές επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης στη χώρα μας. Μάλιστα σωστικό συνεργείο της Anubis επρόκειτο να μεταβεί στην Τουρκία και τη Συρία, κάτι που τελικά δεν έγινε λόγω διαδικαστικών ζητημάτων τα οποία δεν ξεπεράστηκαν.

«Οι ιδέες γεννιούνται ανάλογα τις ανάγκες που υπάρχουν» αναφέρει η υπεύθυνη οργάνωσης και επικοινωνίας, Κέλλυ Διακομανώλη. Υπήρχε ένα κενό σε σχέση με την επιτυχή έρευνα νεκρών σωμάτων από ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους και θέλησαν να το καλύψουν. Ο τρόπος δράσης τους είναι συγκεκριμένος και ακολουθεί πρωτόκολλα. Αφού, κληθούν από ιδιώτες (συνήθως συγγενείς του αγνοούμενου ή ιδιωτικό ερευνητή), μελετήσουν την υπόθεση, αναπτύξουν το στρατηγικό τους πλάνο και κάνουν την ανάλυση τους, μεταβαίνουν στην συγκεκριμένη τοποθεσία. Αν και δρουν πολλές φορές παράλληλα με δημόσιους φορείς –αστυνομία, πυροσβεστική, ΕΜΑΚ, ανακριτές και εισαγγελείς, ή και πριν από αυτούς αν τους καλέσουν οι συγγενείς νωρίτερα από το 48ώρο εξαφάνισης– δεν έχουν κληθεί ποτέ από το Δημόσιο. Σημειώνεται ότι σε περιοχές που «έχει μπει κορδέλα» σε τόπο δυστυχήματος-ατυχήματος, η Anubis Coldcase K9 ΤΕΑΜ πρέπει να πάρει σχετική κρατική άδεια για να εκτελέσουν το έργο της. Φυσικά, πολλές φορές σε υποθέσεις που παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον και κρίνουν ότι χρειάζονται ενισχύσεις προθυμοποιούνται να βοηθήσουν. Ωστόσο, στα Τέμπη δεν έλαβαν κάποια απάντηση, όπως με ενημερώνει ο Ευάγγελος Αλεξανδρής, ένα από τα 22 μέλη της ομάδας και εκπαιδευτής των σκύλων, ο οποίος εργαζόταν πολλά χρόνια επαγγελματικά σε υπηρεσία αναζήτησης αγνοούμενων ανθρώπων. Τη στοχευμένη δράση της οργάνωσης στηρίζει έμπρακτα η NOBACCO με σκοπό τη διασφάλιση της κοινωνική συνοχής και ευημερίας (βλ. παρακάτω)  

Κατηγορίες σκύλων σε κάθε περίπτωση έρευνας και διάσωσης

Πρωταγωνιστές της έρευνας είναι τα ειδικά εκπαιδευμένα σκυλιά που βρίσκουν φυσικά πειστήρια, ζωντανούς ή νεκρούς ανθρώπους. Πρόκειται για σκυλιά εργασίας, πραγματικούς επαγγελματίες, τα οποία χωρίζονται σε κατηγορίες. Σκυλιά εκπαιδευμένα να βρίσκουν ζωντανούς ανθρώπους, τα οποία συμμετέχουν συνήθως από τις πρώτες ώρες εξαφάνισης έως τις 72 πρώτες ώρες, σκυλιά που μυρίζουν αίμα στον τόπο του ατυχήματος ή εγκλήματος ακόμη και αν αυτό έχει συγκαλυφθεί και σκυλιά εκπαιδευμένα να βρίσκουν αποκλειστικά και μόνο άτομα που έχουν αποβιώσει, γνωστά και ως «CADAVER DOG». Μαθαίνω μάλιστα, ότι υπάρχουν ειδικά σκυλιά που αναλαμβάνουν την έρευνα παιδιών, των οποίων ο χαρακτήρας είναι πιο ύπιος. Πρόκειται για διαφορετικό τρόπο προσέγγισης. Ενώ τα σκυλιά που καλούνται να βρουν ενήλικο άτομο, όταν το βρουν –ή το πτώμα του– γαβγίζουν από πάνω του ασταμάτητα, όπως ο Όσκαρ στην εκπαίδευση, στην περίπτωση που ο αγνοούμενος είναι παιδί, εφόσον το εντοπίσουν στέκονται από απόσταση και γαβγίζουν σε καθιστή στάση, για να μην προκαλέσουν τρόμο.

Τα σκυλιά ψάχνουν για ανθρώπινα σώματα, ανθρώπινα μέλη και οστά, οργανικά υλικά σε σήψη, ακόμη και 13 χρόνια μετά τον θάνατο και βιoλογικό υλικό (DNA). Γενικότερα, η ανίχνευση γίνεται σε όλα τα στάδια της αποσύνθεσης του ανθρώπινου σώματος, σε όλα τα πεδία (λίμνες, φαράγγια, πηγάδια, δασικές εκτάσεις, οικίες, κ.λπ.) και κατά τη διάρκεια όλων των εποχών. Σε επόμενο στάδιο, η ταυτοποίηση γενετικού υλικού γίνεται από τις αρμόδιες αρχές, αφού συλλεχθεί και παραδοθεί σε αυτές.

Τα σκυλιά-ερευνητές είναι ράτσας Μαλινουά

Τα σκυλιά είναι Μαλινουά, γιατί όπως έχει αποδειχθεί είναι τα καταλληλότερα για έρευνες, καθώς είναι τα πιο έξυπνα, ευκίνητα και επίμονα – δε θα σταματήσουν αν δεν βρουν αυτό που ψάχνουν. Συγκεκριμένα, σε σχέση με Labrador, GoldenRetriever και λυκόσκυλα, τα Μαλινουά εντοπίζουν τον άνθρωπο σε μισό χρόνο. Οπότε, αποτελούν τους τέλειους σύμμαχους σε αυτό το δύσκολο επίτευγμα, ιδιαίτερα όταν οι έρευνες λαμβάνουν χώρα σε δύσκολα και δυσπρόσιτα σημεία, που είναι και το πιο σύνηθες. Μία τέτοια περίπτωση είναι η ανίχνευση πνιγμένου θύματος σε βάθος 10 μέτρα κάτω από την επιφάνεια του νερού – σε λίμνη γιατί η θάλασσα είναι στη δικαιοδοσία του λιμενικού. Για τέτοιες υποθέσεις, πληροφορήθηκα ότι ετοιμάζεται και μια ειδική πλωτή βάρκα που μεταφέρει το σκύλο-ερευνητή. Αυτή τη στιγμή είναι 8 τετράποδοι «Σέρλοκ Χόλμς» και άλλοι 6 υπό ένταξη. Πολύ ενδιαφέρον είναι ότι υπάρχει και η δυνατότητα συμμετοχής σκύλων των πολιτών μετά από κατάλληλη εκπαίδευση από την ομάδα της Anubis. Το ιδανικό ηλικιακό όριο είναι από 40 ημερών έως 8 μηνών.

Αποτελεσματικότητα των δράσεων

«Δυστυχώς οι συγγενείς των αγνοούμενων έρχονται σε εμάς ως τελευταία λύση, κάτι που δυσκολεύει πολύ τη δουλειά μας. Όμως εκεί που τελειώνουν όλοι, εμείς συνεχίζουμε», μου εξηγεί ο κ. Αλεξανδρής αναφέροντας μου πως τους απευθύνθηκε πρόσφατα ένας ιδιωτικός ερευνητής για μια εξαφάνιση προ 27 χρόνων. Ωστόσο, απ′ όσο έχω παρακολουθήσει η δουλειά τους είναι πραγματικά καλή και παράδειγμα αποτελεί ένα περιστατικό στη Νότια Ελλάδα, όπου βρήκαν την αγνοούμενη μέσα σε 2 ημέρες μετά την ανάμειξη τους, ενώ οι δημόσιες αρχές δεν είχαν καταφέρει να βγάλουν κάποιο σχετικό πόρισμα 20 ημέρες, ή την εντόπιση οστών σε περιοχή που ενώ είχε ερευνηθεί, δεν βρέθηκαν στοιχεία.

Το αν θα βρεθεί ο/η αγνοούμενος/η ζωντανός/, ακόμη και τραυματισμένος/η, έχει άμεση συσχέτιση με τον χρόνο ειδοποίησης. Όσο νωρίτερα, τόσο το καλύτερο, ως γίνεται αντιληπτό. «Οι συγγενείς θυμάτων εγκληματικής ενέργειας, μας καλούν ακόμα και 20 χρόνια μετά» λέει ο κ. Αλεξανδρής. Φυσικά, αν ο θάνατος προήλθε ακαριαία ή πριν την ειδοποίηση, είναι κάτι που δεν σχετίζεται με την έρευνα. Σε αυτή την περίπτωση είναι σημαντική η εύρεση των υπολειμμάτων.

Έως σήμερα, ο εκπαιδευτής της Anubis έχει αναλάβει 216 υποθέσεις. Οι περισσότερες εξ αυτών αφορούν εξαφανίσεις ηλικιωμένων ανθρώπων που πάσχουν από ασθένειες, όπως η άνοια (60%), θύματα και εξαφανίσεις από φυσικές καταστροφές-σεισμοί, πλημμύρες, πυρκαγιά (20%) και οι λοιπές αφορούν ανθρωποκτονίες (10%) και ατυχήματα (10%).

Τωρινές δράσεις

Αυτή τη στιγμή η ομάδα της Anubis ερευνά πέντε υποθέσεις, εκ των οποίων οι τρεις εικάζουν ότι είναι ανθρωποκτονίες. Για να χαρακτηρίσουν μία υπόθεση ανθρωποκτονία τηρούν συγκεκριμένο πρωτόκολλο αναλύοντας τα στοιχεία και τα δρώμενα που εκτυλίχθηκαν, αποκλείοντας έτσι την πιθανότητα ατυχήματος.

Για τη συνέχιση του έργου τους όμως, χρειάζονται οι ανάλογοι πόροι τόσο για συντήρηση της εταιρίας, όσο και για τη διασφάλιση της ποιότητας της εβδομαδιαίας εκπαίδευσης των σκύλων.

H δωρεά της NOBACCO στην ομάδα διασωστών της Anubis Coldcase K9 Team

Εξίσου σημαντικό είναι να υπάρχουν φορείς που ενισχύουν οτιδήποτε καλό συμβαίνει στην κοινωνία. Η ενίσχυση εθελοντικών ομάδων και δημόσιων οργανισμών με προσφορά στην πολιτική προστασία αποτελεί τα τελευταία χρόνια έναν από τους κεντρικούς άξονες των δράσεων κοινωνικής ευθύνης της NOBACCO, με την αφορμή να αποτελούν οι πυρκαγιές που έπληξαν την Αττική, την Εύβοια και την Πελοπόννησο το καλοκαίρι του 2021. «Τα πρόσφατα γεγονότα στη χώρα μας –με το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη–, στην Τουρκία και τη Συρία –με τον φονικό σεισμό και την ανθρωπιστική τραγωδία που προκάλεσε– μας υπενθύμισαν με τον πιο δυσάρεστο τρόπο πόσο απαραίτητοι είναι οι ήρωες που δραστηριοποιούνται στο πολύ δύσκολο, πολύ ευαίσθητο αντικείμενο της έρευνας και διάσωσης. Αρκεί μόνο να φέρουμε στο μυαλό μας σε ποιες συνθήκες εργάζονται, ποιες εικόνες αντικρίζουν και πόσες δυσκολίες έχουν να αντιμετωπίσουν κάθε φορά, εκεί και όποτε τους καλεί το καθήκον», αναφέρει ο Αλέξανδρος Μαρκόπουλος, Co-Founder της NOBACCO. Επεκτείνοντας τις πρωτοβουλίες της στο μη κρατικό σκέλος της πολιτικής προστασίας, η ελληνική εταιρεία ανέλαβε να αγοράσει και να δωρίσει ερευνητικό και διασωστικό εξοπλισμό στην ΑΜΚΕ AnubisColdcaseK9 Team, όπως αυτόν της διάτρησης σε κτίριο μετά από κατάρρευση, στηρίζοντας έμπρακτα τη δράση της. «Γνωρίζοντας ότι εθελοντές και γενικότερα ιδιώτες διασώστες έχουν επιτυχημένα σταθεί δίπλα στον κρατικό μηχανισμό κατά τη διαχείριση μεγάλων καταστροφών, σκεφθήκαμε να επεκτείνουμε τις δράσεις μας και σε αυτή την κατεύθυνση. Με την ευχή να τους χρειαζόμαστε όσο λιγότερο γίνεται αλλά, όταν τους χρειαζόμαστε, να είναι εκεί με τα κατάλληλα μέσα, με τον κατάλληλο εξοπλισμό, για να σώσουν όσες περισσότερες ζωές γίνεται», συμπληρώνει με νόημα. Η δωρεά αυτή αποτελεί συνέχεια της δωρεάς εξοπλισμού πυρόσβεσης στο Κλιμάκιο Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας του Δήμου Πεντέλης την περασμένη άνοιξη καθώς και της διάθεσης εσόδων από τις ηλεκτρονικές της πωλήσεις σε ομάδες εθελοντών πυροσβεστών και εθελοντών πολιτικής προστασίας τον Αύγουστο του 2021. Όσο για τη συνέχεια, δηλώνει ότι θα συνεχίζει να συμβάλλει στη στήριξη τόσο των πληγέντων από φυσικές καταστροφές όσο και των υποδομών πολιτικής προστασίας της χώρας μας. 

Το όμορφο στη δράση της AnubisK9 ColdcaseTEAM είναι ότι άνθρωποι και σκυλιά είναι μια ομάδα αναπόσπαστη που δρουν για το κοινό καλό – οι μεν δεν μπορούν να δράσουν χωρίς τους δε. Σε κάθε αποστολή τα σκυλιά είναι μαζί τους. Έχουν ειδικό trailer που μεταφέρουν όλα τα σκυλιά, για να διαλέξουν το καταλληλότερο ανάλογα με τα δεδομένα και τις περιβαλλοντικές συνθήκες. Μόνο με τη σύμπλευση δυνάμεων έρχονται τα επιθυμητά αποτελέσματα, είτε αυτή αφορά τα άτομα και τους σκύλους της Anubis ή τους υποστηρικτές αυτών, όπως τη Nobacco.