Τα έργα που φιλοδοξούν να αλλάξουν την Ελλάδα

Εντελώς διαφορετική εικόνα θα μπορούσε να αποκτήσει η Ελλάδα τα επόμενα χρόνια εφόσον προχωρήσουν και ολοκληρωθούν έγκαιρα ορισμένα έργα που αξιοποιούν τις νέες τεχνολογίες και τα δίκτυα πέμπτης γενιάς (5G). Ένα, μάλιστα, από τα projects που προωθούνται είναι πιο επίκαιρο από ποτέ λόγω και της σχετικής ανησυχίας που υπάρχει για την κατάσταση των γεφυρών στην Ελλάδα, με τη συζήτηση να έχει ανοίξει ύστερα από το σιδηροδρομικό δυστύχημα των Τεμπών.

Ποιο είναι το αντικείμενο του εν λόγω έργου; Η τοποθέτηση αισθητήρων οπτικών ινών σε 100 γέφυρες του σιδηροδρομικού δικτύου και 150 του οδικού δικτύου, ανά την Ελλάδα, μέσω των οποίων θα παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο η αντίδρασή τους στις μηχανικές καταπονήσεις. Με βάση την επεξεργασία των πληροφοριών που θα εκπέμπουν οι αισθητήρες, μέσω ειδικού αλγόριθμου, θα υπολογίζεται η αντοχή των γεφυρών που είναι συνάρτηση των κινητών φορτίων και του αριθμού των επιτρεπόμενων ορίων διελεύσεων βαρέων οχημάτων. Τα δεδομένα αυτά θα είναι διαθέσιμα σε εξειδικευμένους μηχανικούς που θα είναι αρμόδιοι για τη βελτίωση του επιπέδου ασφάλειας των γεφυρών και την πρόληψη μελλοντικών ατυχημάτων. Το μεγαλύτερο ποσοστό των γεφυρών της χώρας έχει κατασκευαστεί από το 1950 έως το 1989, οδεύοντας σήμερα προς το τέλος της θεωρητικής ζωής τους. Η χρησιμότητα των αισθητήρων είναι ακόμη μεγαλύτερη στις κρεμαστές γέφυρες όπου, σύμφωνα με τους ειδικούς, πολλές φορές η κλασική επιθεώρηση ελέγχου δεν αρκεί για να φανερώσει ζημιές.

Ένα ακόμη έργο βγαλμένο από το μέλλον αφορά την ευφυή γεωργία. Μέσω, δηλαδή, υπερσύγχρονων συστημάτων καθίσταται εφικτή η συλλογή δεδομένων για όλες τις παραμέτρους που επηρεάζουν την καλλιέργεια, όπως οι καιρικές συνθήκες, το νερό και το έδαφος. Ουσιαστικά από αέρος, μέσω drones και δορυφόρων, αλλά και από το έδαφος, μέσω ειδικών αισθητήρων, θα παρέχεται πολύτιμη πληροφόρηση στους αγρότες για κάθε είδους παράγοντα που επηρεάζει την καλλιέργεια. Για τον σκοπό αυτό, τα περισσότερα από ένα έργα με αντικείμενο τον ψηφιακό μετασχηματισμό της γεωργίας που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, προβλέπουν τη δημιουργία πανελλαδικής υποδομής 3.050 σταθμών συλλογής δεδομένων, την προμήθεια περίπου 50 drones και την ανάπτυξη 15 κέντρων υποστήριξης της υποδομής που πρόκειται να δημιουργηθεί. Η αξιοποίηση της πληροφορίας θα γίνεται μέσω ειδικής πλατφόρμας, στην οποία πρόσβαση θα έχουν εκτός από αγρότες, ερευνητικά κέντρα και περιφέρειες. Στόχος του έργου είναι να δημιουργηθεί μια πλατφόρμα ευφυούς γεωργίας από την κεντρική πολιτεία.

Τη μετατροπή των πόλεων σε… έξυπνων προβλέπουν τα έργα που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης για τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό των μεγάλων αστικών κέντρων. Ενδεικτικά, στον Δήμο Αθηναίων μέσω έξυπνων αισθητήρων θα καθίσταται εφικτό να παρακολουθείται ο βαθμός πληρότητας των κάδων στερεών αποβλήτων με στόχο ο στόλος των απορριμματοφόρων να χρησιμοποιείται στοχευμένα. Δρομολογείται και η δημιουργία ψηφιακού εποπτικού κέντρου επιχειρήσεων, που θα αντιμετωπίζει δραστικότερα συμβάντα που ενδεχομένως λαμβάνουν χώρα σε χώρους, όπως τα σχολεία. Αυτό θα καθίσταται εφικτό μέσω της λήψης πληροφορίας για το τι συμβαίνει μέσα από κάμερες, αισθητήρες κ.τ.λ. Στη Ρόδο σχεδιάζεται η δημιουργία συστήματος πυροπροστασίας με έξυπνες κάμερες και αισθητήρες, όπως κι ένας αριθμός ευφυών συστημάτων που θα διαχειρίζεται τις διαβάσεις πεζών, τις ενεργειακές ανάγκες των κτιρίων και την κυκλοφορία οχημάτων. Στο νησί του Ιπποκράτη προβλέπεται ακόμη η δημιουργία δικτύου αισθητήρων στα σχολεία για τον έλεγχο της ποιότητας του αέρα, των ρύπων και ενδεχόμενων ταλαντώσεων των κτιρίων.

Σημαντική συζήτηση έχει γίνει και για τα ανοιχτά δεδομένα ή open data που συνδέονται με εξοικονόμηση κόστους 1,7 δισ. ευρώ σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρόκειται για τη συνεχή ροή πληροφοριών που διαθέτουν δωρεάν σε κάθε ενδιαφερόμενο οι δημόσιοι φορείς, περιλαμβάνοντας, για παράδειγμα, δεδομένα για την κίνηση στους δρόμους, για τα σημεία όπου πραγματοποιούνται κατασκευαστικά έργα, για τον καιρό, αλλά και τις δημόσιες δαπάνες. Εάν ληφθεί υπόψη ότι, σε επίπεδο Ε.Ε., η κυκλοφοριακή συμφόρηση στους δρόμους έχει επίπτωση στο 1% του ΑΕΠ, γίνεται αντιληπτή η σημασία των ανοιχτών δεδομένων. Προς την κατεύθυνση αυτή, το Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης ενέταξε την πολιτική ανοικτών δεδομένων στη βίβλο ψηφιακού μετασχηματισμού και το έργο που έχει ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης προβλέπει τη δημιουργία, ανά περιφέρεια, εφαρμογών ανοικτών δεδομένων. Για παράδειγμα, η Περιφέρεια Αττικής διαθέτει, μέσω ειδικής πλατφόρμας, πληροφορίες για υποδομές, τις δαπάνες, τις μεταφορές και την υγεία (π.χ. λίστα αναμονής ιατρών για ειδίκευση). Η έννοια των ανοιχτών και σε επεξεργάσιμη μορφή δεδομένων είναι σχετικά πρόσφατη και χρονολογείται από το 2009, οπότε σταδιακά οι κρατικοί φορείς άρχισαν να διαθέτουν ελεύθερα ένα μεγάλο τμήμα του όγκου της πληροφορίας που παράγουν.