Γενιά Ζ: Η ψηφιακή γενιά μέσα από το πολιτικά της χαρακτηριστικά και την αυριανή της κοσμοθεωρία
Ο Κωνσταντίνος Μάριος Ν. Τσικόπουλος (1994), MBA Business Development & Strategy Consultant - Account Manager της Odyssey Consultants Ltd., γράφει για τη γενιά του
Αφιέρωμα Δικτύου: Από τη γενιά Υ στη γενιά Ζ - Ο Κωνσταντίνος Μάριος Ν. Τσικόπουλος γράφει για την εγκαθίδρυση και δημιουργία ενός συστήματος αξιών και πολιτικών θεσμοθετήσεων.
Αφιερώνοντας λίγο χρόνο για να κατανοήσουμε τα χαρακτηριστικά της Γενιάς Ζ ή για την φερόμενη ως γενιά των επονομαζόμενων «Digital Natives», οφείλουμε σε πρώτη φάση όλοι εμείς, οι προκάτοχοι τους, να αναλύσουμε τις συνθήκες μέσα στις οποίες μεγαλώνουν και επηρεάζουν κατά κόρον το άμεσο περιβάλλον τους από κοινωνικοπολιτικής οπτικής, για όλα εκείνα τα μέλη της κοινωνίας γεννημένα από το 1996 και έπειτα.
Πρόκειται για μία γενιά της οποίας το μεγαλύτερο μέρος, εάν όχι ολόκληρο, γεννήθηκε και μεγάλωσε μέσα στην τεχνολογία δίχως να γνωρίσει την αναλογική εποχή. Δε γνώρισαν τον κόσμο πριν το διαδίκτυο και κλήθηκαν να μεγαλώσουν σε μία εποχή της οποίας η καθημερινότητα διαδέχεται τη μία κρίση μετά την άλλη. Αρχής γενομένης της οικονομικής κρίσης του 2008 και το ντόμινο των οικονομικών εξελίξεων ανά τoν πλανήτη, της περιβαλλοντικής κρίσης που έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο «hot topics» της επικαιρότητας, της διαρκούς πολιτικής εναλλαγής καθώς και μιας πρωτόγνωρης υγειονομικής κρίσης.
Βάσει στατιστικών αναφερόμαστε σε μία γενιά η οποία επηρεάζεται και επενδύει το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητας στο διαδίκτυο (περί τις 10 ώρες ημερησίως). Το διαδίκτυο προτιμάται ως πηγή πληροφόρησης τόσο λόγω του εξατομικευμένου χαρακτήρα και της ικανότητάς να προσαρμόζεται στις ανάγκες του χρήστη, όσο και λόγω της δυσπιστίας προς τα παραδοσιακά μέσα που επικρατεί τα τελευταία χρόνια. Ως εκ τούτου τα Social Media αποτελούν το βασικό εργαλείο, το οποίο αξιοποιείται καθημερινά τόσο για λόγους ψυχαγωγίας όσο και για λόγους επαφής με τον έξω κόσμο. Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε την παρούσα μέθοδο ως ένα ιδιαίτερα περίτεχνο γεγονός διότι η γενιά αυτή στηρίζεται σε ένα από τα πλέον «δύσπιστα» όσο και «αξιόπιστα» μέσα, την ίδια στιγμή.
Ωστόσο, έχουμε αναρωτηθεί ποτέ τον τρόπο με τον οποίο βλέπει αυτή η γενιά την πολιτική σαν σύνολο και ιδέα ως βασική δομή της κοινωνίας;
Η πρώτη παγκόσμια γενιά έχει το καθήκον, θέλοντας και μη, να είναι εκείνη που μαζί με τους «Millennials» θα «τραβήξουν κουπί» και κλίνονται να αλλάξουν τον παραδοσιακό κόσμο και να αποτελέσουν το μέσο επίλυσης προβλημάτων. Το ενδιαφέρον της γενιάς αυτής τείνει να ξεφεύγει από τα παραδοσιακά πολιτικά μπλοκ και να βλέπει τα πράγματα μέσα από ένα πιο σφαιρικό πρίσμα, που ακούει περισσότερο στο ποιος θα δώσει πραγματική λύση στα προβλήματα παρά στο τί ιδέες πρεσβεύει το εκάστοτε πολιτικό κόμμα. Η επίλυση των οικονομικών ανισοτήτων, οι έμφυλες διακρίσεις, η ποιότητας ζωής, η κλιματική αλλαγή και η παροχή ίσων ευκαιριών μοιάζουν να είναι οι βασικές ανησυχίες για τους πρεσβευτές της γενιάς. Ανησυχίες οι οποίες εκφράζουν και σε μεγάλο βαθμό το πνεύμα των νέων αυτών ανθρώπων και λόγω ηλικίας και λόγω της επιρροής που δέχονται από τους εξωτερικούς παράγοντες λ.χ. διαδίκτυο. Ωστόσο, μιλάμε για ένα σύνολο του οποίου το ενδιαφέρον διαρκεί όσο ένα σκρολάρισμα στην αρχική σελίδα κάποιου κοινωνικού δικτύου, που η ένθερμη ενασχόληση του με ένα θέμα εναλλάσσεται με βάσει τα trends και τα hashtags που «παίζουν» την εκάστοτε περίοδο.
Κατ’ επέκταση, θα χαρακτηρίζαμε αυτή τη γενιά ως «απολιτίκ», προς το παρόν τουλάχιστον, διότι δεν έχουμε δει έμπρακτα ούτε την άμεση επιρροή τους στο εκλογικό αποτέλεσμα (το δείγμα ατόμων της γενιάς που ψήφισαν στις τελευταίες εκλογές είναι ελάχιστο λόγω ηλικιακών περιορισμών) ούτε επίσης το έργο της στο κοινωνικοπολιτικό φάσμα του πλανήτη. Η μεγάλη δυναμική της γενιάς αυτής και το ενδιαφέρον με τάσεις σεισμογράφου το οποίο επηρεάζεται συνεχώς, αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόσκληση για τους πολιτικούς εκπροσώπους – να κεντρίσουν δηλαδή πραγματικά το ενδιαφέρον και να τους κρατήσουν ζεστούς – χωρίς να τους απογοητεύσουν ή να τους «ξενερώσουν» με μία κακοτοποθετημένη δημοσίευση ή με τη χρήση ενός αμφιλεγόμενου όρου.
Μία νέα φουρνιά μελών της κοινωνίας θα μπορούσαμε να την κατηγορήσουμε για πολλούς παράγοντες οι οποίοι εφάπτονται της κοσμοθεωρίας τους και να την αμφισβητήσουμε στο μέγιστο βαθμό, όπως άλλωστε παραδοσιακά εφαρμόζεται από τη μία γενιά στην επόμενη. Ωστόσο, αφήνοντας στην άκρη τα «κακά» της γενιάς Ζ, δε θα ήταν πιο πρακτικό να ψάξουμε και να δούμε τα «καλά» που μπορεί να γεννήσει;
Μία γενιά που έχει μεγαλώσει «μαζί» με παρόμοια οπτικοακουστικά ερεθίσματα, στο φάσμα της παγκοσμιοποίησης που μοιάζει να έχει έναν πιο φιλελεύθερο και ανοιχτό πολιτικό προσανατολισμό, μπορεί να φέρει την αλλαγή μέσα από το ενδιαφέρον της για πάγια ζητήματα τα οποία εάν δε λυθούν απλώς θα συνεχίζουν να βυθίζουν τις σύγχρονες κοινωνίες. Οι ανοιχτές ιδέες και ανησυχίες ίσως αποτελέσουν του ακρογωνιαίους λίθους για να αλλάξουν τα πράγματα και να δημιουργήσουμε έναν οριζόντιο πλανήτη, με την έννοια του κοινού οράματος και βηματισμού και όχι με εκείνη των δεσμών.
Το συμπαγές δόγμα μιας περασμένης εποχής και η άρνηση αποδοχής των νέων δεδομένων από τα κόμματα και τις νεολαίες τους σημαίνει τη δυσλειτουργία μιας ολόκληρης κοινωνίας. Αυτή η κατάσταση, όπως είναι φυσικό, δεν προσφέρεται για τη γόνιμη ενασχόληση με τα κοινά και ενθαρρύνει την πολιτική αδιαφορία, αφού οι ανησυχίες και τα αιτήματα της νέας γενιάς δεν εκπροσωπούνται ικανοποιητικά. Άρα αυτό που χρειάζεται, μεταξύ άλλων, είναι η καλύτερη ποιότητα του λόγου που εκφέρεται δημόσια, η σωφροσύνη και η προώθηση ενός συστήματος πραγματικής και όχι εικονικής αξιοκρατίας.
Η συγκεκριμένη γενιά, λοιπόν, είναι εκείνη που πρέπει να ζυγίσει ανάμεσα στην παραμονή στα αρχέτυπα και τα στεγανά της προηγούμενης ή στην εγκαθίδρυση και δημιουργία ενός συστήματος αξιών και πολιτικών θεσμοθετήσεων, που μπορεί να εκπροσωπεί και να προσαρμόζεται στις απαιτήσεις των σύγχρονων ρυθμών και απαιτήσεων. Η απαιτητική αρχή διαμόρφωσης μιας νέας, πιο ελπιδοφόρας εποχής, υπόσχεται την αντικατάσταση μιας σειράς χρόνιων παθογενειών και δυσλειτουργιών από προοπτικές βελτίωσης. Προοπτικές όμως οι οποίες να αποδειχτούν ακέραιες, που εφαρμόζουν το λόγο και τον κάνουν πράξη και δράση.
Ο μετασχηματισμός της κοινωνικής οικονομίας είναι ήδη ορατός, όχι τόσο λόγω της γενιάς Ζ αλλά λόγω των συνολικών αλλαγών που έχουν επέλθει βίαια κάποιες φορές στον πλανήτη. Η πανδημία έφερε στην επιφάνεια αλλαγές που ήδη συντελούνταν υποδόρια, αλλά αυτός ήταν μόνο η αρχή. Οι ενεργειακές αναταραχές σε συνδυασμό με τις λοιπές οικονομικοπολιτικές εξελίξεις που ήρθαν στην επιφάνεια με τα πρόσφατα γεγονότα της Ρωσο-Ουκρανικής διένεξης, έδειξαν ότι ο πλανήτης χρειάζεται δομικές αλλαγές στη διοικητική του υπόσταση από τα πολιτικά στρώματα έως και τις βασικές αρχές της κοινωνικής πυραμίδας. Ο πραγματικός καταλύτης των τρεχουσών αλλαγών δεν θα είναι κάποια επιχειρηματική τάση, αλλά ροή με κοινωνικά χαρακτηριστικά και όταν αναφερόμαστε σε οποιοδήποτε κοινωνικό λίθο τότε αυτομάτως κάνουμε μία μνεία στο βασικό πυλώνα της όποιας κοινωνίας, τον άνθρωπο. Αυτό τουλάχιστον εκτιμά η Bank of America, σύμφωνα με έκθεση της οποίας οι «πιτσιρικάδες» που γεννήθηκαν μεταξύ του 1996 και 2016, θα είναι η πιο «επιδραστική» γενιά όλων των εποχών. Και αυτό γιατί δεν ψωνίζουν, δεν σκέφτονται, δεν εργάζονται και τελικά δεν συμπεριφέρονται σύμφωνα με καμία νόρμα απ’ όσες γνωρίζαμε ως τώρα.
Σημαντικό βέβαια να σημειώσουμε κάπου εδώ ότι στατιστικώς είναι αρκετά δύσκολο να κάνουμε σταθερές προβλέψεις για τα μελλοντικά αποτελέσματα που θα επιφέρει αυτή η γενιά καθότι αναφερόμαστε σε μέλη της κοινωνίας τα οποία ακόμα δεν έχουν σχηματίσει το χαρακτήρα τους σε επίπεδο ενός πραγματικά ενεργού κοινωνικού και επαγγελματικού προφίλ. Όντας ακόμα σε ηλικίες κάτω των 25 ετών και κατά συντριπτική πλειοψηφία ανήλικοι, θα ήταν ανορθόδοξο να κρίνουμε την αλλαγή που μπορούν να επιφέρουν στον κόσμο του αύριο, ρεαλιστικά, έχοντας ως μόνη μεταβλητή την ιδιοσυγκρασία που δείχνουν σε άκρως προστατευμένα περιβάλλοντα κάτω από τις οικογενειακές, ακαδημαϊκές και κοινωνικές φτερούγες.
Εν κατακλείδι, η γενιά Ζ αποτελεί το αύριο, το μοχλό της αλλαγής και αυτό οφείλεται στον τελείως διαφορετικό τρόπο που μεγαλώνει και στον κόσμο που έχει και συνεχίζει ακόμα να γνωρίζει. Η ανησυχία, και το «επαναστατικό» προφίλ που βγάζει προς τα έξω ίσως αποτελεί το βασικό παράγοντα μόχλευσης που σε συνδυασμό με τον ψηφιακό κόσμο που εργαλειοποιεί, την εγκαθιστά ως μια «φουρνιά» που μπορεί να αλλάξει την πατροπαράδοτη αρχιτεκτονική του πλανήτη από την αποστασιοποιημένη στάση τους ως προς την πολιτική έως και τον τρόπο που λειτουργεί η παγκόσμια κοινωνία. Παρ’ όλα αυτά, θα πρότεινα να είμαστε υπομονετικοί και να κρίνουμε με βάση το έργο της και όχι τις άβουλες επιρροές που δέχονται από τα διάφορα κοινά. Ο χρόνος θα δείξει και με εμάς, στη θέση του οδηγού, μπορούμε να δείξουμε τα λάθη και τα σωστά που έχουμε φέρει και να τους εφοδιάσουμε με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε να φέρουν μια πραγματικά ωφέλιμη διαφοροποίηση και να αξιώσουν τον τίτλο της «γενιάς της παγκόσμιας αλλαγής».
Κωνσταντίνος – ΜάριοςΝ. Τσικόπουλος, 12/12/1994 - MBA Business Development & Strategy Consultant - Account Manager της Odyssey Consultants Ltd.
11°
