Οι παρατηρήσεις και οι προτάσεις του ΣΥΔ στο Σχέδιο Νόμου για την Παιδεία

Τις παρατηρήσεις και προτάσεις επί του υπό διαβούλευση Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου Παιδείας, με τίτλο: «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα: Ενίσχυση της ποιότητας, της λειτουργικότητας και της σύνδεσης των ΑΕΙ με την κοινωνία και άλλες διατάξεις» καταθέτει το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών (Σ.Υ.Δ.).

Αναλυτικά η ανακοίνωση του ΣΥΔ

Όπως έχουμε επισημάνει και σε άλλες περιπτώσεις Σχεδίων Νόμων, μία πρώτη παρατήρηση είναι ότι η γλώσσα που επιλέγεται θα πρέπει πάντα να είναι ουδέτερη ως προς το φύλο, δίχως να είναι προσανατολισμένη σε αναφορές μόνο στο αρσενικό γένος, όπως «φοιτητών», «όποιος» ή «καθένας». Είναι λανθασμένο να διατηρούνται στη σύγχρονη νομοθεσία αναφορές μόνο στο αρσενικό γένος και να θεωρείται ότι αφορά όλα τα πρόσωπα καθώς αυτό συντηρεί υπόρρητα πατριαρχικές αντιλήψεις. Αντί αυτών μπορεί κάλλιστα να επιλέγεται η αναφορά «όποιο, ή κάθε πρόσωπο».

Μέρος Α΄ Οργάνωση και Λειτουργία Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων

Άρθρο 2.- Αντικείμενο.

Στο Άρθρο αυτό ορίζεται το αντικείμενο του συγκεκριμένου νομοθετήματος που είναι ο καθορισμός ενός ενιαίου πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (Α.Ε.Ι.) της ημεδαπής σύμφωνα με τις προκύπτουσες ανάγκες τους. Στη κατακλείδα του άρθρου, που αναφέρεται στην ισότιμη πρόσβαση, πέραν του ότι είναι αδόκιμη η ορολογία «άτομα με ειδικές ανάγκες», προτείνουμε αφενός μεν για νομοτεχνικούς λόγους, αφετέρου για λόγους ουσίας, την αναφορά όλων των κατηγοριών που εμπεριέχονται σε όλες τις σχετικές νομοθεσίες που αφορούν την ισότιμη πρόσβαση χωρίς διακρίσεις [2]. Συγκεκριμένα προτείνουμε την αντικατάσταση της φράσης: «ισότιμης πρόσβασης των ατόμων με ειδικές ανάγκες και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που προάγουν το έργο που παράγεται εντός των Α.Ε.Ι.», με την ακόλουθη:

«[…] ισότιμης πρόσβασης και συμμετοχής στο εκπαιδευτικό γίγνεσθαι χωρίς διακρίσεις για λόγους χαρακτηριστικών φύλου, φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου που προάγουν το έργο που παράγεται εντός των Α.Ε.Ι.».

Άρθρο 65.- Αξιολόγηση φοιτητών – Εξετάσεις.

Σ’ αυτό το άρθρο ρυθμίζονται τρόποι και πρόνοιες για την αξιολόγηση των προσώπων που φοιτούν. Κρίνουμε σκόπιμο στην παράγραφο 4 που εκεί μέσω του εσωτερικού κανονισμού των ΑΕΙ ρυθμίζονται τρόποι αξιολόγησης, μετά το στοιχείο δ., να προστεθεί στοιχείο ε, με το ακόλουθο περιεχόμενο:

«ε. τα μέτρα πρόνοιας για την αξιολόγηση των προσώπων που φοιτούν και που βρίσκονται σε κατάσταση ευαλωτότητας, όπως πρόσωπα που βρίσκονται σε κύηση ή είναι μονογονείς, θύματα έμφυλης ή ρατσιστικής βίας, πρόσφυγες που βρίσκονται σε κατάσταση ιδιαίτερης ευαλωτότητας και πρόσωπα που βιώνουν έντονους αποκλεισμούς για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου».

Άρθρο 76.- Ανώτατη διάρκεια φοίτησης και μερική φοίτηση.

Στο Άρθρο αυτό, στη παράγραφο 2., γίνεται αναφορά στον καθορισμό των διαδικαστικών λεπτομερειών στις περιπτώσεις συγγένειας. Θεωρούμε σκόπιμο πέραν της αναφοράς σε σύμφωνο συμβίωσης, τη συμπλήρωση των συντρόφων πολίτη της Ε.Ε. ή Έλληνα, με τον οποίο διατηρούν σταθερή σχέση προσηκόντως αποδεδειγμένη, κατά την έννοια της ΚΥΑ 23443/2011 (Β΄2225) [3] αλλά και άλλων μεταγενέστερων που εμπεριέχεται η έννοια αυτή, για λόγους πλήρους συμπεριληπτικότητας. Συγκεκριμένα προτείνουμε την αντικατάσταση της έκφρασης:

«[…]ή συζύγου ή προσώπου με το οποίο ο φοιτητής έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης»,

με την ακόλουθη:

«ή συζύγου ή προσώπου με το οποίο το πρόσωπο που φοιτά έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης ή συντρόφου πολίτη Ε.Ε. ή ελληνικής καταγωγής με το οποίο διατηρούν σταθερή σχέση προσηκόντως αποδεδειγμένη».

Άρθρο 128.- Κέντρο Ψυχολογικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης.

Με το Άρθρο αυτό, σε κάθε Ανώτατο Εκπαιδευτικό Ίδρυμα συνίσταται Κέντρο Ψυχολογικής και Συμβουλευτικής Υποστήριξης. Προτείνουμε πέραν της παροχής υπηρεσιών ψυχολογικής και συμβουλευτικής υποστήριξης και της πρόληψης προβλημάτων ψυχικής υγείας, τη σαφή αναφορά σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες που είναι μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Άρθρο 180.- Πειθαρχικά παραπτώματα – ποινές.

Προτείνουμε μετά τη περίπτωση ζ, τη προσθήκη περίπτωσης η, όπου θα αναφέρονται με σαφήνεια οι περιπτώσεις παρενόχλησης ή διάκρισης ιδίως με βάση του φύλου, φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκείας, αναπηρίας, σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου.

Άρθρο 220.- Επιτροπή Ισότιμης Πρόσβασης ατόμων με αναπηρία και ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Κατ’ αρχάς προτείνουμε το ιδιαίτερα χρήσιμο αυτό άρθρο, να μετονομαστεί σε Επιτροπή Ισότιμης Μεταχείρισης και Πρόσβασης. Ο χαρακτήρας της Επιτροπής αυτής, πέραν της διασφάλισης της ισότιμης πρόσβασης σε πρόσωπα με αναπηρία (ΑμεΑ), θα πρέπει να διασφαλίζει και την εν γένει τήρηση της αρχής της ισότιμης μεταχείρισης για τους σκοπούς που αναφέρονται και στο Άρθρο 2, όπως προτείναμε, όπως επίσης ομοίως στην περίπτωση γ του άρθρου, η διοργάνωση και υλοποίηση προγραμμάτων, δράσεων, σεμιναρίων, ενημερωτικού χαρακτήρα εκδηλώσεων και άλλων συναφών δραστηριοτήτων και πρωτοβουλιών θα πρέπει να αφορά εν γένει την ίση μεταχείριση (με βάση τους ανωτέρω λόγους) καθώς και τη διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για τα πρόσωπα που φοιτούν είτε για όλο το προσωπικό των ΑΕΙ.

Άρθρο 223.- Εσωτερικός Κανονισμός Λειτουργίας.

Στη περίπτωση β που αφορά τη συμβουλευτική υποστήριξη φοιτητών προτείνουμε πέραν των ανθρώπων με αναπηρία, να προστεθούν οι κατηγορίες που προτείνουμε στη περίπτωση του Άρθρου 65 (δηλαδή: πρόσωπα που βρίσκονται σε κατάσταση ευαλωτότητας, όπως πρόσωπα που βρίσκονται σε κύηση ή είναι μονογονείς, θύματα έμφυλης ή ρατσιστικής βίας, πρόσφυγες που βρίσκονται σε κατάσταση ιδιαίτερης ευαλωτότητας και πρόσωπα που βιώνουν έντονους αποκλεισμούς για λόγους σεξουαλικού προσανατολισμού, έκφρασης, ταυτότητας ή χαρακτηριστικών φύλου).

Άρθρο 226.- Σχέδιο για την Ισότιμη Πρόσβαση των ατόμων με αναπηρία και των ατόμων με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες.

Ομοίως με το Άρθρο 220, προτείνουμε και αυτό το άρθρο να επαναδιαμορφωθεί ώστε πέραν των προσώπων με αναπηρία, να καλύπτει γενικά την ίση μεταχείριση για τους λόγους που αναφέρονται στο Άρθρο 2.

Το Σωματείο Υποστήριξης Διεμφυλικών, καταθέτει τις προτάσεις του, και ελπίζει ότι η αρμόδια Υπουργός Παιδείας θα δείξει τη δέουσα προσοχή, ιδιαίτερα όσον αφορά τη ρήτρα για τη καθολική εφαρμογή της ίσης μεταχείρισης στον χώρο των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ), αλλά και την επέκτασή της συνολικά στον χώρο της παιδείας, που λαμβάνει ιδιαίτερη σημασία καθώς –δυστυχώς– η ισχύουσα νομοθεσία για την ίση μεταχείριση και την απαγόρευση των διακρίσεων (ν. 4443/2016) δεν συμπεριλαμβάνει τον χώρο της παιδείας στο πεδίο εφαρμογής της, και τούτο αποτελεί επιτακτικό λόγο για τη συμπερίληψή της, ενώ και οι υπόλοιπες προτάσεις – παρατηρήσεις μας, βρίσκονται στο πνεύμα αυτό.