Η «Μπάρμπαρα» και τα άνθη της κακοκαιρίας

Μεταξύ των δυνάμεων του καλού και του κακού (καιρού), που ταλαντευόμαστε σαν τους χαρακτήρες του Μπωντλαίρ στη magnum opus ποιητική συλλογή του, υπάρχει και το απολύτως βαρετό. Φράσεις που μας γεμίζουν πλήξη με τον τρόπο που μόνο η επανάληψη μπορεί. Και ο αταβισμός. Η «Μπάρμπαρα» μάς θύμισε μερικές από αυτές που (θα έπρεπε να) ανήκουν στην κατηγορία delete.

1. «Πού είναι το κράτος;»

Η πιο προσφιλής φράση από καταβολής ελληνικού κράτους. Μια απόδειξη ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα που θα μπορούσε να ανήκει στο ανατολικό μπλοκ, καθότι έχει ανάγκη έναν πατερούλη να τη φροντίζει. Εν προκειμένω, δεν φτάνει να αλατίζονται και να διατηρούνται ανοιχτοί για την κυκλοφορία οι κεντρικοί δρόμοι της πόλης, θα πρέπει να περνάει «το κράτος» έξω από την πόρτα του καθενός, να καθαρίζει την έξοδο του πάρκινγκ. Η ενηλικίωση είναι μια δύσκολη διαδικασία, αλλά κάποια στιγμή θα πρέπει να εξετάσουμε το ζήτημα της απoενoχοποίησης της ατομικής ευθύνης. Ας ξεκινήσουμε με ένα φτιάρι.

2. «Πού είναι τα μηχανήματα;»

Εξειδίκευση της ψευδοαπόγνωσης του «πού είναι το κράτος». Το καλοκαίρι έχει εφαρμογή στα πυροσβεστικά οχήματα και αεροπλάνα, ενώ τον χειμώνα στα εκχιονιστικά. Συνήθως η έκφραση χρησιμοποιείται με τη βεβαιότητα ότι υπάρχουν (τα μηχανήματα), αλλά «τα έχουν στείλει στην ελίτ» – κάτι που εδράζεται στην παγιωμένη πεποίθηση για πρακτικές μη ευνομούμενου κράτους, το οποίο με τη σειρά του έχει εκθρέψει τον λαϊκισμό επί δεκαετίες και τώρα προσπαθεί να πείσει για επιτελική οργάνωση.

3. «Το κράτος βρίσκεται σε πλήρη ετοιμότητα»

Κανείς, ποτέ δεν κατάλαβε τι σημαίνει αυτό και όταν ακούγεται από τα δελτία ειδήσεων συνήθως προκαλεί ιλαρότητα. Οι υπεύθυνοι προσπαθούν με το μότο αυτό να διαβεβαιώσουν ότι θα παρακολουθούν τα φαινόμενα και θα επέμβουν όπου χρειαστεί, αλλά επειδή η διαχείριση μιας κρίσης είναι εξ ορισμού δύσκολη –ειδικά όταν ένας μηχανισμός όπως το «κράτος» δεν έχει playbook για τέτοιες καταστάσεις– όταν κάτι πάει στραβά, ή όταν η τρίχα γίνεται τριχιά, τότε ο βασιλιάς στέκεται γυμνός. Εναλλακτικά, λέγεται αυτοσαμποτάζ.

4. «Γιατί στέλνουν 112 (χωρίς λόγο);»

Πριν από μόλις λίγα χρόνια δεν ξέραμε καν τι είναι το 112, τώρα βαρεθήκαμε το jumpscare και κάποιοι το αντιμετωπίζουν σαν ανέκδοτο. Η προσέγγισή τους έχει και αναφορές από τον μύθο του Αισώπου «ψεύτης βοσκός» για να υποστηρίξουν το επιχείρημα ότι «κάτι σοβαρό θα συμβεί κάποια στιγμή και κανείς δεν θα έχει λάβει υπόψη του το μήνυμα της Πολιτικής Προστασίας». Τόσο το χειρότερο για εκείνον. Διότι εκτός από προειδοποίηση για να λάβει κανείς τα μέτρα του, το 112 αποτελεί ένα είδος disclaimer εκ μέρους του κράτους. Ειδοποιήθηκες ότι μπορεί να σε βρει κακό αν βγεις έξω από το σπίτι, τι ζητάς τα ρέστα (βλ. αποζημίωση) τώρα;

5. «Σιγά μη χιονίσει»

Καθένας έχει άποψη και δικαιούται να την εκφράζει ελεύθερα σε ένα κράτος δικαίου. Επίσης, «έτσι, λόγος να γίνεται», καμία αντίρρηση, αλλά αυτή η έκφραση απαξίωσης «σιγά και μη χιονίσει» μπορεί να χαρακτηριστεί το λιγότερο ξεπερασμένη. Θέλεις η κλιματική αλλαγή, θέλεις το προηγούμενο των αμέσως προηγούμενων χρόνων, το να χιονίσει μετά από τα 14άρια του υδραργύρου καθίσταται το πιο πιθανό σενάριο τελικά.

6. «Οι μετεωρολόγοι δεν ξέρουν τι τους γίνεται»

Και δεν είναι μόνο οι μετεωρολόγοι. Είναι και οι σεισμολόγοι, οι γιατροί, οι επιστήμονες γενικώς. Σε μια χώρα που η λαϊκή σοφία απαντά καλύτερα σε όλα τα ερωτήματα, η αμφισβήτηση της επιστημονικής προσέγγισης είναι περίπου καθήκον. Η σύνθετη σκέψη κουράζει δυσανάλογα και η έννοια της «μεταβλητής» είναι κάτι που δεν ήταν στα SOS στις εξετάσεις.

7. «Κόπηκε η χώρα στα δύο»

Οι υποδομές πρέπει να λειτουργούν, λένε. «Αυτή είναι η δουλειά του κράτους». Και το «κράτος» στέλνει τα «μηχανήματα» έξω στη χιονοθύελλα και προσπαθεί να δαμάσει τη φύση. Όπως πάντα προσπαθεί να κάνει ο άνθρωπος. Άλλες φορές τα καταφέρνει, άλλες φορές όχι. Για την πάλη αυτή τα έχουν γράψει οι ποιητές, τα έχουν γυρίσει ταινίες οι σκηνοθέτες. Τι να μας πει τώρα μόνη η «κοινή λογική»; Λίγη τέχνη παιδιά, βοηθάει στη σκέψη.

8. «Να παραιτηθεί ο Στυλιανίδης»

Ο όποιος Στυλιανίδης. Πρόκειται για το πολιτικό κλισεδάκι της αντιπολίτευσης για ό,τι μπορεί να πάει στραβά. Η ανάληψη της ευθύνης με τρόπο απόλυτο. Κάνεις λάθος, πέφτει κεφάλι. Απαντάται και στην ιαπωνική κουλτούρα με το χαρακίρι. Στην Ελλάδα δεν εφαρμόζεται με όρους τιμής, αλλά στη βάση του πρότυπου της ρωμαϊκής αρένας: ρίξτε τον στα λιοντάρια. Για το σόου.

9. «Θα γίνει τηλεκπαίδευση»

Το πιο σύντομο νέο ανέκδοτο στην εκπαιδευτική κοινότητα. Οι Αρχές γλιτώνουν από συμφορές με σπασμένα πόδια και μηνύσεις, οι γονείς ελπίζουν ότι θα γίνει, οι μαθητές ξέρουν ότι θα περάσουν ένα ευχάριστο πρωινό με playstation, οι δάσκαλοι ξέρουν τι κάνουν οι μαθητές τους την ώρα του «μαθήματος» οπότε ή δεν δίνουν σημασία ή δεν μπαίνουν καν στον κόπο να συνδεθούν στο Webex, η αντιπολίτευση καταγγέλλει, η κυβέρνηση είναι ικανοποιημένη που δίνει λύσεις. Στις ειδικές συνθήκες της καραντίνας ήταν η ανάγκη που έκανε την τηλεκπαίδευση «φίρμα». Στις ειδικές συνθήκες δύο ημερών κακοκαιρίας, μπορούμε να φωνάξουμε «εκδρομή - εκδρομή» στο μικρόφωνο του laptop και να το σκάσουμε για να παίξουμε χιονοπόλεμο.