Οι χειμερινοί κολυμβητές και η ευτυχία της θάλασσας τον χειμώνα

Κάθε χρόνο σταματούσα τα μπάνια τέλος Αυγούστου. Το περίεργο είναι ότι λατρεύω τη θάλασσα. Μεγάλωσα σε μια πόλη που περιβάλλεται από θάλασσα και κάθε καλοκαίρι η καθημερινή ρουτίνα περιλάμβανε «μπάνιο». Ιούνιο με Αύγουστο. Εγώ και μερικά ακόμα εκατομμύρια παιδιά Ελλήνων μεγαλώσαμε έτσι, με τα καλοκαίρια μας να σημαδεύονται από αυτή την αίσθηση ελευθερίας, παιχνιδιού και αναζωογόνησης που προσφέρει η επαφή με το νερό, ώρες ατελείωτες μέχρι τη δύση του ηλίου και μετά μία ακόμα μέρα, να μετράμε τα μπάνια μαζί με τα παγωτά.

Το καλοκαίρι σήμαινε θάλασσα και η θάλασσα καλοκαίρι, μια εξίσωση που μας συνοδεύει όλη μας τη ζωή και που κάθε τέλος Αυγούστου με υποχρέωνε να κάνω μικρές τελετουργίες αποχαιρετισμού τα ηλιοβασιλέματα που με έβρισκαν να βουτάω στη θαλασσινή ευτυχία. Με ένα βασανιστικό ερώτημα: Θα είναι αυτό το τελευταίο μπάνιο; Τα τελευταία μπάνια είχαν πάντα ένα βάρος, μια αίσθηση αποχωρισμού, μετά δεν μου περνούσε από το μυαλό να κολυμπήσω ούτε τις πιο ειδυλλιακές φθινοπωρινές μέρες, από αυτές που η θάλασσα μοιάζει να την πιεις στο ποτήρι – για τις χειμωνιάτικες ούτε λόγος.

Όταν στα τέλη της προηγούμενης χρονιάς συναντήθηκα με την Κρυστάλλη στο πάνελ μιας παρουσίασης βιβλίου, χωρίς να το καταλάβω, είχα αρχίσει ήδη να φλερτάρω με την ιδέα. Ήταν χειμερινή κολυμβήτρια. Κάθε φορά που έβλεπα τις αναρτήσεις της έχοντας μόλις βγει από το νερό ένιωθα ένα τσίμπημα ζήλειας, κι όταν πήγαινα στην ιδιαίτερη πατρίδα μου και έβλεπα χειμερινούς κολυμβητές η νοσταλγία μετατρεπόταν σε περιέργεια. Είχα αρχίσει να βλέπω τη θάλασσα με διαφορετικό μάτι. Μήπως...;

Εκείνες τις μέρες η Κρυστάλλη μού έστειλε ένα άρθρο του Guardian με τίτλο Cold comfort: how cold water swimming cured my broken heart που είχε γίνει viral – ένδειξη μιας ευρύτερης τάσης που θα γινόταν αντικείμενο αρθρογραφίας και στη χώρα μας και θα αφορούσε στο topic Χειμερινή Κολύμβηση. Ένα long read που η συγγραφέας του Wendell Steavenson σε θαυμάσια αγγλικά αφηγούνταν πώς μετά από έναν οδυνηρό χωρισμό και τον θάνατο του πατέρα της αποσύρθηκε τον χειμώνα στις ακτές της Βρετάνης, πόσο θεραπευτικό ήταν το καθημερινό κολύμπι στην παγωμένη θάλασσα, ενώ περιέγραφε την εμπειρία της επαφής που είχε το σώμα της με το κρύο νερό. Έκτοτε θα γνώριζα κι άλλους ανθρώπους που επιχείρησαν να θεραπεύσουν ένα τους πένθος στη θάλασσα τον χειμώνα, αλλά, για μένα, το να μου περιγράφει κάποιος ακριβώς την αίσθηση που θα αποκτούσα την πρώτη μέρα του καινούργιου χρόνου, όταν θα τολμούσα το παρθενικό μου βάπτισμα, ήταν ένας τρόπος μύησης, και την ίδια στιγμή καθησύχαζε τον φόβο μου: τι μπορούσε να κάνει το κρύο νερό στον οργανισμό μου. Με προετοίμαζε για τη στιγμή που θα έβαζα τα πόδια μου στη θάλασσα μέχρι να βραχεί η κοιλιά μου, για το ότι θα αισθανόμουν το σώμα μου να μουδιάζει λίγο πριν το στήθος μου βυθιστεί στο νερό και ότι θα ένιωθα κάθε εκατοστό του δέρματός μου να το τρυπούν εκατοντάδες καρφίτσες, μια αίσθηση καυτού και παγωμένου ταυτοχρόνως που σε πλημμυρίζει στο σοκ της πρώτης φοράς. Κάπως έτσι μοιάζει το να μπαίνεις Ιανουάριο μήνα στην παγωμένη θάλασσα χωρίς προετοιμασία. Όμως κρατάει λίγο.

Το δύσκολο δεν είναι να μείνεις στο νερό και να κολυμπήσεις, αλλά να φτάσεις μέχρι την ακτή. Να βγάλεις τα ρούχα σου. Να βρέξεις τα πόδια σου. Να βρεις έναν τρόπο να ζεσταθείς και να μπεις μέσα. Μετά κάθε σου σκέψη εξαφανίζεται ξαφνικά – και με έναν εντελώς απροσδιόριστο τρόπο είσαι το σώμα σου.

Ήθελε σίγουρα ένα είδος κουράγιου. Στην περίπτωσή μου έψαχνα ένα καινούργιο χόμπι. Κυρίως είχα ανάγκη από ένα προσωπικό κατόρθωμα, κάτι που θα με έκανε να αισθανθώ ότι ξεπέρασα ένα μου φόβο, ότι βγήκα από το comfort zone και έβαλα τον εαυτό μου σε μια δοκιμασία από την οποία θα έβγαινα πιο γεμάτη και πιο ευτυχής. Έβγαινα από τη θάλασσα πιο γεμάτη και πιο ευτυχής. Με μια ευεξία που συνοδευόταν από μια διαύγεια, μαζί με ένα ακαθόριστο συναίσθημα αυτοπεποίθησης, μια εμπεδωμένη ιδέα ότι το να νικάς ένα σου φόβο, το να τολμάς, το να υπερβαίνεις αυτό που νόμιζες πως είναι το όριό σου, σε κάνει πιο ικανό και με τους άλλους σου φόβους, και με τα άλλα όρια που βάζεις στον εαυτό σου. Είναι κάτι που θα το ακούσετε από πολλούς χειμερινούς κολυμβητές να το λένε. Η Steavenson στο άρθρο της το περιγράφει διαφορετικά. Το κολύμπι τον χειμώνα, λέει, δεν είναι θέμα θέλησης ή υπέρβασης κάποιου ψυχικού εμποδίου. Όπως και η θλίψη (στην περίπτωσή της μετά από έναν θάνατο και έναν χωρισμό) από ένα σημείο γίνεται περισσότερο συνήθεια και λιγότερο συνειδητή επιλογή, έτσι και η επαφή με το κρύο νερό έχει να κάνει πιο πολύ με την προσαρμογή του σώματός μας σε μια διαφορετική συνθήκη. 

Το σίγουρο είναι πως το σώμα θυμάται. Όπως θυμάται τον πόνο, τη χαρά, πού να πηγαίνει και από πού να προφυλάσσεται, έτσι θυμάται και το κρύο που παύει να είναι βασανιστικό. Κάθε επόμενη βουτιά είναι πιο εύκολη, και αν δεν σταματήσεις τα μπάνια η κολύμβηση τον χειμώνα έρχεται σαν φυσική συνέχεια. Οι χειμερινοί κολυμβητές, κι εγώ μαζί τους, πολύ γρήγορα αρχίζουν να απολαμβάνουν το αρχικό μυρμήγκιασμα της βύθισης και η αίσθηση της επαφής με το κρύο νερό γίνεται κάτι που σε αναζωογονεί και που μαθαίνεις να το αποζητάς. Σε κάνει να νιώθεις ζωντανός.

Οι Κυριακές του χειμώνα απέκτησαν άλλο χρώμα, καθώς με την κολυμβητική μου φίλη γνώριζα τις ακτές στo Καβούρι και σε όλη τη νότια ακτογραμμή μέχρι το Λαγονήσι. Το καλοκαίρι οι παραλίες της Αττικής είναι γεμάτες κόσμο, συν την ταλαιπωρία να πας και να έρθεις, όμως τον χειμώνα οι δρόμοι είναι ανοιχτοί, αν πάρεις τη Βουλιαγμένης σε 20 λεπτά από το κέντρο της Αθήνας βρίσκεσαι σε μια ωραία αμμουδιά με beach bar ή και χωρίς. Σταδιακά συνειδητοποιούσα τα πλεονεκτήματα του μπάνιου off season. Δεν είχε τον κόσμο του καλοκαιριού αλλά μια ανακουφιστική ησυχία. Το μεσημεριανό λιοπύρι δεν σε έκαιγε, δεν έψαχνες σκιά να φυλαχθείς, δεν χρειαζόσουν ομπρέλα και αντηλιακό. Κι όταν ήσουν μέσα στο νερό τα χρώματα είχαν μια διαύγεια, ακόμα και τις γκρίζες μέρες το φως ασήμιζε στην επιφάνεια της θάλασσας και τα πουλιά πετούσαν πάνω από το κεφάλι σου γεμίζοντάς σε με ένα ωκεάνιο συναίσθημα που σε έκανε να νιώθεις μέρος της φύση που σε αγκαλιάζει. Τις ηλιόλουστες μέρες η ατμόσφαιρα ήταν πεντακάθαρη, η αθηναϊκή ριβιέρα έλαμπε, η θάλασσα χρύσιζε στη γραμμή του ήλιου στραφταλίζοντας μέχρι τον ορίζοντα και απέναντι αχνοφαίνονταν το περίγραμμα της Αίγινας με το μυτερό βουνό, τα Μέθανα, μέχρι τα βουνά της Πελοποννήσου.

Το θαλασσινό τοπίο τον χειμώνα είναι ειδυλλιακό και τα μπάνια μας είχαν μια γαλήνια αίσθηση μοναχικότητας μπερδεμένη με μια αίσθηση ελευθερίας και παιχνιδιού. Η προετοιμασία περιλάμβανε γρήγορο περπάτημα στην αμμουδιά κατά μήκος του νερού για να ζεσταθούμε και μετά μια ή δυο φορές ακόμα στα ρηχά ή και πιο μέσα, με τα πόδια μας να βρέχονται όλο και περισσότερο στο νερό για να πάρει το σώμα θερμοκρασία. Εγώ χρειαζόμουν περισσότερο χρόνο ως νεοφώτιστη και πιο ευπαθής στο κρύο. Μέχρι τη στιγμή που βυθιζόμουν και άρχιζα να απολαμβάνω την ησυχία της θάλασσας στα βαθιά με σανίδα και βατραχοπέδιλα ενώ η φίλη μου έκανε κολυμβητικές διαδρομές, κι όταν πια συναντιόμασταν στα πράγματά μας, η κάθε μία στον χρόνο της, ντυνόμασταν με ζεστά ρούχα και πίναμε το ζεστό ρόφημα που είχαμε φέρει μαζί μας. Εκείνες τις στιγμές, ατενίζοντας τη θάλασσα, μας πλημμύριζε ένα συναίσθημα ευγνωμοσύνης.

Όσο εμείς χαιρόμασταν τις ήσυχες παραλίες στο Λαγονήσι και στο Καβούρι, η χειμερινή κολύμβηση είχε αρχίσει να γίνεται όλο και πιο trendy, σαν να την ανακάλυπτε ξαφνικά ο κόσμος μαζί με τα ένθετα στις κυριακάτικες εφημερίδες. Όσο για μένα, είχα ανακαλύψει ότι η Αθήνα είναι μια πόλη με μέτωπο στη θάλασσα, και ότι στα Νότια η ζωή είχε μια δυναμική που στους υπόλοιπους Αθηναίους μας διέφευγε.

Δεν ήταν μόνο ο ανοιχτός ορίζοντας και οι βόλτες με μπουφάν στην παραλία, αλλά ένας ολόκληρος κόσμος που ήταν σε διαρκή κίνηση και ζωή. Κι αν είχα ήδη συναίσθηση των ευεργετημάτων του να κολυμπάς τον χειμώνα –στην ψυχή και στο σώμα–, έμενε να γνωρίσω ένα τρίτο κομμάτι που είχε να κάνει με τη χαρά του να μοιράζεσαι αυτή την εμπειρία με άλλους ανθρώπους.

Στην αρχή ήμουν επιφυλακτική όταν η Κρυστάλλη μού είπε για εκείνη την ομάδα στην Ακτή Βουλιαγμένης, τους weswim, που κάθε Κυριακή μαζεύονταν και κολυμπούσαν όλοι μαζί. Όταν όμως γνώρισα τον Πέτρο συμπληρώθηκαν τα κομμάτια του παζλ που έλειπαν. Ο Πέτρος έχει τον ενθουσιασμό του ανθρώπου που έχει ανακαλύψει έναν ανεξερεύνητο θησαυρό και διακατέχεται από μια ακαταμάχητη επιθυμία να τον ανακαλύψουν κι άλλοι. Είναι γενναιόδωρος και ενθουσιώδης, και έχει έναν άμεσο τρόπο να σε προσκαλεί να γνωρίσεις τον κόσμο του. Το μότο του; Θάλασσα 365 μέρες τον χρόνο.

Κάποιους μήνες μετά, την επόμενη σεζόν, πίνουμε οι τρεις μας καφέ σε ένα beach bar στο Καβούρι. Η Κρυστάλλη θέλει μια μέρα να διασχίσει τον Βόσπορο και ο Πέτρος την προπονεί στην ανοιχτή θάλασσα, της μαθαίνει να κολυμπάει σωστά, να αναπνέει, να αντέχει περισσότερα μέτρα. Είναι μια ηλιόλουστη μέρα, Νοέμβριος μήνας, και αν σου πάρουν το ημερολόγιο από το κάδρο η εικόνα θυμίζει καλοκαίρι. Στα Νότια Προάστια το καλοκαίρι διαρκεί πολύ. Η θάλασσα, μου λέει ο Πέτρος, είναι το next big thing. Δηλαδή;

«Δηλαδή τώρα είναι Νοέμβρης και βλέπουμε ανθρώπους στο νερό να κολυμπάνε. Και από πλευράς γαλάζιας οικονομίας να το δεις... Ο κόσμος σε λίγα χρόνια θα ζει από τη θάλασσα, αναφέρομαι στον τουρισμό και σε μια κολυμβητική κουλτούρα, είναι σαν να μπαίνουμε στο νερό για να προετοιμάσουμε λίγο και μια επόμενη κατάσταση. Η Ελλάδα είναι 9^η χώρα στον κόσμο σε μήκος ακτογραμμών, και έχουμε από τις μικρότερες κολυμβητικές κουλτούρες στο open water, παρότι στην πισίνα ξεχωρίζουμε, γιατί το βασικό που έχουμε σκεφτεί είναι να πάμε να γίνουμε καλοί σε κάτι. Εδώ όμως είναι άλλο το challenge. Είναι να γίνουμε μέσα μας καλοί, και μετά αυτό να βγει προς τα έξω – πιο ψυχαναλυτική η αντιμετώπιση».

Το τηλέφωνό του βγάζει συνεχώς ήχους, τα μηνύματα που του στέλνουν είναι αδιανόητα πολλά και καθημερινά. Πολλοί βρίσκουν στο πρόσωπό του ένα είδος μέντορα, κάποιον που μπορεί να τους αλλάξει τη ζωή. Μου λέει πόσο σημαντικό είναι να κλείσεις ένα ραντεβού για να πας να μπεις μέσα στο νερό, δεν μπορείς να το κάνεις μόνος σου. Αλήθεια είναι. Μου εξηγεί ότι η επιθυμία του να επικοινωνήσει το πάθος του για την ανοιχτή θάλασσα 365 μέρες τον χρόνο πάει και βρίσκει την ανάγκη που έχει ο καθένας που είναι στο γραφείο μόνος του, τους το κάνει προσιτό. Πώς θα τους πείσεις να μπουν στο κρύο νερό; «Πρέπει να έρθεις στη θάλασσα και να είσαι ανοιχτός να τη δεχτείς. Όταν είσαι κλειστός, θα μπεις, θα φοβηθείς, θα κρυώσεις, θα πονέσεις, θα βαριέσαι, έχει να κάνει με το τι έχεις στο κεφάλι σου, το αποτέλεσμα όμως είναι πάντα λυτρωτικό».

Ο Πέτρος είναι η χαρά της ζωής και, ταυτόχρονα, σου εμπνέει εμπιστοσύνη. Κρατάω τα ρήματα που χρησιμοποιεί –θα φοβηθείς, θα κρυώσεις, θα πονέσεις, θα βαριέσαι– κι όσο μιλάμε συνειδητοποιώ πόσο δίκιο έχει. Ότι μας έχουν κάνει μαλθακούς, να φοβόμαστε μην κρυώσουμε, μην πεινάσουμε, μη ξεβολευτούμε – μη στερηθούμε. Δεν μιλάμε φυσικά για πραγματική στέρηση. Το να σπάει τη βολή του ένας άνθρωπος με τακτοποιημένη ζωή μοιάζει πιο πολύ με πολυτέλεια, ένα δώρο που μπορεί να κάνει στον εαυτό του.

«Κι εγώ ο ίδιος έχω υπάρξει μαλθακός, και δεν είναι ότι είμαι ο σκληρός τύπος που μπαίνει στο κρύο νερό, αντιθέτως θέλω να εναρμονίσω όλα μου τα συναισθήματα, έχοντας φύγει από αυτό που μου έχουν πει οι γονείς μου. Όταν είσαι στην ώριμη ζωή επιλέγεις ξανά, και ο κόσμος το έχει πολλή ανάγκη, για αυτό γίνονται τόσο φανατικοί».

Χρησιμοποιεί συχνά τη λέξη θέσφατα: που σημαίνει, «ο τρόπος που μας έχουν μεγαλώσει». 

«Τα θέσφατα έχουν κάνει τον άνθρωπο λιγότερο ανθεκτικό σε συνθήκες οι οποίες είναι πιο κανονικές από αυτό που νομίζουμε. Στην Ελλάδα θα μπορούσαμε να χαιρόμαστε τη θάλασσα όλο τον χρόνο. Αν έρθεις στο σπίτι μου, εγώ δεν κάνω χειμωνιάτικα-καλοκαιρινά, η ντουλάπα μου έχει τα ίδια ρούχα, κι η λογική που έχουμε ότι Οκτώβρη στρώνω τα χαλιά... κι αν τον Νοέμβριο έχει ζέστη; Μια φωνή μέσα μας λέει, μην πας, έχει κρύο, γιατί έτσι μας έχουν μάθει να σκεφτόμαστε: ζακέτα να πάρεις! Η άμμος όμως τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο είναι ζεστή, γιατί να μην πατάω στην άμμο, που μου δίνει ζωή; Έχουμε συνδυάσει τη θάλασσα με το καλοκαίρι, με τις διακοπές, να είμαστε κάπου ζεστά, να χαλαρώνουμε, να βουτάμε και να δροσιζόμαστε. Δεν είναι όμως μόνο αυτό. Είναι η άσκηση, η ψυχική ευεξία, η κοινωνικοποίηση, η επαφή με τη φύση, για αυτό λέω ότι είναι για 365 μέρες τον χρόνο weswim... Είναι εφικτό, και είμαστε σε ένα δρόμο που το ανακαλύπτουμε».

Η χειμερινή κολύμβηση έχει γίνει πια τάση. Το 2015, όταν ξεκίνησε ο Πέτρος τους weswim, πήγαιναν 10 άνθρωποι, τώρα τις Κυριακές στην Ακτή μαζεύονται πάνω από 100. Ο κόσμος έχει αρχίσει να κάνει πράγματα για τον εαυτό του, λέει. «Είναι σαν να ξαναφτιάχνεται μια κουλτούρα που αποσυνδέει την ψυχαγωγία από κάτι που πρέπει να το πληρώνεις, οι άνθρωποι αποζητούν να είναι αυτοί οι πρωταγωνιστές. Μέσα από την κρίση αρχίσαμε να ανακαλύπτουμε το έξω. Είναι και ζήτημα κουλτούρας. Στην Αγγλία τα πάρκα είναι γεμάτα, ο κόσμος βγαίνει, τρέχει, με οποιοδήποτε καιρό, εμείς; Όταν ήρθε ο κορωνοϊός και η καραντίνα, πολύς κόσμος ήρθε στη θάλασσα, είδε ότι δεν δαγκώνει τον χειμώνα, μαλάκωσε. Ήρθαμε κοντά στο πένθος και την απώλεια, η θάλασσα μας το απαλύνει και αυτό».

Ο Πέτρος μιλάει συχνά για τους φόβους που μας εμποδίζουν. «Κάποιος μπορεί να φοβάται το κρύο, αλλός να ντρέπεται για το σώμα του, κάποιος άλλος να μη κολυμπάει καλά, θέλει τσαμπουκά... Εγώ βγάζω το καπέλο στον καθέναν που έρχεται γιατί δεν είναι εύκολο, ξέρω πώς μεγαλώνουν οι Έλληνες στα σπίτια τους. Για αυτό εμείς είμαστε weswim, σπάνε οι φοβίες, παίρνουμε κουράγιο ο ένας από τον άλλο. Κι έπειτα, οι νοοτροπίες αλλάζουν, πολλές μητέρες πια έρχονται με τα μικρά παιδιά τους κι ότι είναι οι πιο θαρραλέες και committed χειμερινές κολυμβήτριες».

«Δεν θέλω να περιμένω τον θάνατο μέσα σε ένα καφενείο»

Μια επομένη Κυριακή, Δεκέμβριο, πηγαίνω στην Ακτή Βουλιαγμένης να κάνω μπάνιο με τους weswim. Γνωρίζω κόσμο, μιλάω, κοινωνικοποιούμαι. Σχολιάζουμε ότι στη θάλασσα χάνεται οποιαδήποτε αίσθηση διαχωρισμού, «εδώ θα δεις ανθρώπους που είναι μεγαλοεπιχειρηματίες, καθηγητές πανεπιστημίου, μαζί με έναν που καλουπώνει μπετά ή δουλεύει στο λιμάνι ή είναι στρατιωτικός, όλοι φαίνονται το ίδιο».

Κάνουμε ένα πηγαδάκι και λέμε ο καθένας πώς ήρθε στη θάλασσα τον χειμώνα.

Η Έλβη είναι η δεύτερη φορά που έρχεται. «Εγώ κολυμπάω από την πλευρά της Ωκεανίδας, έχω μια παρέα άνω των 75 ετών, χειμερινοί κολυμβητές, ωραίοι άνθρωποι, φιλοσοφημένοι. Μου έλεγε ένας κύριος, πριν ένα μήνα, “εγώ πάω όλο τον χειμώνα για μπάνιο, και ξέρετε ποιος είναι ο λόγος; Γιατί δεν θέλω να περιμένω τον θάνατο μέσα σε ένα καφενείο”». Να το γράψεις αυτό, λέει ο Πέτρος. «Εδώ, παραλιακά, θα βρούμε πολλούς που έρχονται όλο τον χρόνο», συμπληρώνει. «Πηγαίνουν κάθε μέρα, δυο μαζί, τρεις, μόνοι τους. Μέχρι πριν λίγα χρόνια ήταν στα όρια του γραφικού γιατί αυτό που κάνουν δεν έγινε ποτέ μαζικό. Τώρα έρχονται και μας βλέπουν με τους weswim και χαίρονται. Συμπυκνώνουν όλη αυτή τη γνώση και κουλτούρα, προσπαθώ να διδαχθώ από τους παλιούς χειμερινούς κολυμβητές».

Ο Σωτήρης είναι, ανάμεσα σε άλλα, ναυαγοσώστης. Κάθεται διακριτικά στην άκρη και μας ακούει, και όταν παίρνει τον λόγο μιλάει αργά, με ένα είδος σοφίας. «Η επιβίωση, αυτές είναι οι ρίζες σου. Μπαίνεις στους 12 βαθμούς και δεν σκέφτεσαι τίποτα, πρέπει να ζήσεις, να αναπνεύσεις, κάθε φορά κάθεσαι 5 λεπτά πάρα πάνω, λες άντεξα, και ξαναβγαίνεις έξω. Πρέπει να το καταλάβουμε, είμαστε άνθρωποι και η φύση μας είναι εδώ, στην ξηρά, εκείνο εκεί (δείχνει τη θάλασσα) είναι άλλο πράγμα, μια κρύα θάλασσα δεν είναι φιλική στον άνθρωπο, έχουμε νεύρα παντού, είναι δοκιμασία. Η απόλαυση είναι να είναι 20-21 βαθμούς, να είναι ήρεμα, να βλέπεις ψάρια...». Τον ρωτάω πότε ξεκίνησε τη χειμερινή κολύμβηση. «Φεβρουάριο μήνα, είπα στον εαυτό μου θα σταματήσεις να είσαι μακριά από τη θάλασσα, είχα χάσει τον αδερφό μου, λίγες ώρες μετά είσαι ξεχασμένος από όλα...»

Θα πρέπει να το κάνει κάποιος σταδιακά; «Δεν μπορώ να σου πω εγώ τι θα κάνεις, ο κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός. Ενήλικες είμαστε, ο καθένας πρέπει να έχει την ευθύνη του εαυτού του, να ξέρει να τον φροντίσει. Οι weswim είναι το πλαίσιο, έρχεσαι, βλέπεις αν σου αρέσει κάθεσαι. O καρδιολόγος είναι προαπαιτούμενο για όσους ξεκινάνε οποιασδήποτε μορφής άσκηση» λέει ο Πέτρος. Disclaimer!

Το πρώτο μου μπάνιο το έκανα Γενάρη μήνα! Περιφέρω το κατόρθωμά μου απολαμβάνοντας να με κοιτούν με έκπληξη οι μη μυημένοι. Οι παλιοί κολυμβητές θα με κοιτούσαν συγκαταβατικά. Δεν είναι τόσο δύσκολο όσο θα περίμενε κανείς, συμπληρώνω. Έχω κι εγώ αυτή την επιθυμία, όπως κι ο Πέτρος, να μιλήσω στους άλλους για τον ανεξερεύνητο θησαυρό. Να δείξω ότι είναι προσιτός. Όλο τον χρόνο. Πηγή χαράς, ευεξίας, συναναστροφής.

Φυσικά δεν έμεινα στο άρθρο του Guardian. Συνέχισε να με απασχολεί. Τι κάνει το κρύο νερό στο σώμα μας; Είναι ένα σοκ, κάνεις πολλές καύσεις, όλα δουλεύουν πιο γρήγορα, αλλά αν αφεθείς παίρνεις κατευθείαν ρυθμό, είχα μάθει από τον Πέτρο. Αν εμπιστευθείς. Αν δεν φοβηθείς. Ναι, αλλά συγκεκριμένα; Το σώμα μας, διαβάζω στο The Outdoor swimming society, όταν μπαίνει σε κρύο νερό αρχίζει να διακόπτει την αιμάτωση του δέρματος για να εξοικονομήσει θερμότητα. Το δέρμα και το λιπώδες στρώμα κάτω από αυτό μετατρέπονται σε μια μονωτική ζώνη για την προστασία των ζωτικών μας οργάνων – όσο παχύτερο είναι το στρώμα λίπους μας, τόσο καλύτερη η μόνωση. Αν μείνουμε πολλή ώρα στο νερό το αίμα μπορεί επίσης να αποτραβηχθεί και από τους μύες, με κίνδυνο τα μέλη του σώματός μας να γίνουν αδύναμα. Όταν βγαίνουμε από το νερό, η διαδικασία αντιστρέφεται: το αίμα επιστρέφει σταδιακά στο δέρμα μας και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο δεν κρυώνουμε αμέσως μόλις βγούμε, αλλά μετά από περίπου 10 λεπτά. Μέχρι τότε πρέπει να έχουμε ντυθεί καλά.

Υπάρχουν πάρα πολλά να διαβάσεις. Οι κανόνες ασφαλείας λένε ότι τον χειμώνα κολυμπάμε πάντα τουλάχιστον με έναν ακόμα, όπως οι δύτες, και δεν ανοιγόμαστε στα βαθιά. Αν μείνουμε πάνω από μισή ώρα κάτω από τους 15 βαθμούς, μπορεί να πάθουμε υποθερμία. Ψάχνω τον Mike Tipton, υπεύθυνο στο Εργαστήριο Ακραίων Περιβαλλόντων του Πανεπιστημίου του Πόρτσμουθ, ο οποίος μελετάει ανάμεσα σε άλλα το σοκ που μπορεί να προκαλέσει στον οργανισμό μας το πολύ κρύο νερό, όπως και τα πιθανά οφέλη. Το σώμα μας παράγει αδρεναλίνη, ντοπαμίνη, σεροτονίνη, ενδορφίνες, κάπως έτσι εξηγείται η αλλαγή στη διάθεση, αλλά γνωρίζουμε ότι οι νευροχημικές ουσίες επηρεάζουν και τον μεταβολισμό, αυξάνουν τον αριθμό των λευκών αιμοσφαιρίων και, με την πάροδο του χρόνου και την τακτική έκθεση, μπορούν να μειώσουν μια φλεγμονή – αν και ο ακριβής τρόπος δεν είναι κατανοητός. Είναι πράγματι δελεαστικό να φανταστούμε ότι το κρύο νερό μπορεί και να μας θεραπεύει. Δεν γνωρίζουμε τον μηχανισμό όμως θα ακούσετε συχνά χειμερινούς κολυμβητές να λένε ότι αρρωσταίνουν λιγότερο, ότι ανακουφίζονται από μυϊκούς και αρθριτικούς πόνους, και σίγουρα μαρτυρίες ανθρώπων που έπασχαν από άγχος ή κατάθλιψη ή που είχαν θέμα με το αλκοόλ, ότι άλλαξε η ζωή τους.

Με μία διαφορά. Με τη λέξη κρύο νερό, εμείς και οι Βρετανοί δεν εννοούμε το ίδιο πράγμα. Αυτή τη στιγμή που γράφω η θερμοκρασία στη θάλασσα της Αθήνας είναι 17 βαθμούς, πριν μια εβδομάδα ήταν 17,4. Στο weather2visit μπορείς να περάσεις άπειρες ώρες συγκρίνοντας τις μηνιαίες θερμοκρασίες και τους μέσους όρους στα διάφορα μέρη του κόσμου. Ενδεικτικά, στo Bournemouth, στη νότια ακτή της Βρετανίας, η μέση θερμοκρασία του νερού τον Αύγουστο είναι 17 βαθμούς. Στη Βρετανία συνολικά Μάιο και αρχές Ιούνη οι θερμοκρασίες είναι περίπου 10-13 βαθμούς. Η χειμερινή κολύμβηση είναι δημοφιλής στις βόρειες χώρες, σε θάλασσες, λίμνες και ποτάμια. Με τέτοιες θάλασσες και παραλίες, δεν είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς την Ελλάδα ως all time κολυμβητικό προορισμό από τουρίστες που αγαπάνε τη θάλασσα και το περιβάλλον. Καταλαβαίνω ακριβώς όσα μου έχει πει ο Πέτρος, το να αναπτύξουμε την κολυμβητική κουλτούρα της ανοιχτής θάλασσας θα μπορούσε να είναι ένα βλέμμα στο μέλλον.

 Ο μέσος όρος θερμοκρασίας της θάλασσας στην Αθήνα

Στην Ελλάδα σπάνια τα νερά είναι κρύα, με την έννοια που χρησιμοποιείται ο όρος στις βόρειες χώρες, καθώς μιλάμε ως επί το πλείστον για θερμοκρασίες άνω των 15 βαθμών. Η πιο κρύα θάλασσα είναι τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, αλλά ενδέχεται να είναι και τον Απρίλιο, καθώς ο μέσος όρος βγαίνει από μεγαλύτερο εύρος (13,8 η ελάχιστη, 17,6 η μέγιστη). Όταν έκανα εγώ το πρώτο μου μπάνιο ο καιρός ήταν πολύ κρύος και το νερό είχε πέσει κάτω από 15 βαθμούς, θεωρητικά πάντα, μπορεί και να έθεσα τον οργανισμό μου στον κίνδυνο μίας βίαιης αντίδρασης στο κρύο (the cold shοck resonse peacs bt 10-15, γράφει ο Tipton).

Συμπερασματικά: Γιατί να κολυμπάει, λοιπόν, κανείς τον χειμώνα; Για μια σειρά από λόγους, όπως πλέον γνωρίζω από πρώτο χέρι.

Γιατί το κρύο νερό σε κάνει πιο ανθεκτικό και σε σκληραγωγεί, σαν μια άσκηση στωικισμού που σου δείχνει ότι πολλές φορές εσύ είσαι αυτός που δημιουργεί τους φόβους σου και τους περιορισμούς σου. Γιατί σε ηρεμεί, σου απαλύνει τον πόνο, σου αδειάζει το μυαλό. Γιατί κάνει καλό στο σώμα σου, σε κάνει να νιώθεις πιο υγιής, να αρρωσταίνεις λιγότερο, σου προσφέρει ευεξία. Γιατί, όπως μια βόλτα στο δάσος, σου δίνει τη δυνατότητα να απολαμβάνεις τη φύση σε μια παρθένα εκδοχή της, σε κάνει να την παρατηρείς, σου δείχνει το μεγαλείο της και σε μαθαίνεις να τη σέβεσαι. Γιατί είναι μια δραστηριότητα που μπορείς να κάνεις όλο τον χρόνο χωρίς να την πληρώνεις. Και γιατί θα μπορούσε, στη χώρα που ζούμε, να είναι κομμάτι της κουλτούρας μας.

Όσο για μένα, ντύνομαι με πιο ελαφριά ρούχα και κρυώνω λιγότερο. Κυρίως έχω απαλλαγεί από το αυγουστιάτικο άγχος του αποχωρισμού, ίσως και από άλλα άγχη. Η θάλασσα τον χειμώνα με έχει μάθει ότι τα πράγματα δεν χρειάζεται να τελειώνουν, αν δεν θες να τελειώσουν. Ότι πολλές από τις δυνάμεις μας παραμένουν μέσα μας ανεκμετάλλευτες. Ότι η τόλμη ανταποδίδεται. Ότι η χαρά μοιράζεται. Ότι οι ορίζοντες είναι ανοιχτοί και ότι κάθε φορά επιλέγουμε εκ νέου πώς θέλουμε να ζούμε τη ζωή μας. Συνεχίζει να μου αρέσει περισσότερο η μοναχική κολύμβηση αλλά ευχαριστιέμαι τη συναναστροφή και με τους άλλους κολυμβητές. Ξέρω ότι κάθε Κυριακή στην Ακτή Βουλιαγμένης είναι εκεί οι weswim. Κάθε φορά που πηγαίνω χαίρομαι και θαυμάζω την ανοιχτότητά τους και το πνεύμα της κοινότητας που έχουν χτίσει. Είναι τρομερά φιλόξενοι και σε αγκαλιάζουν. Ο καθένας μπορεί να πάει να τους βρει. Να τους γνωρίσει. Να κολυμπήσει μαζί τους και να γίνει ένας από αυτούς. Να συνδεθεί, να νοιαστεί, να κινητοποιήσει άλλους. Ή να κάτσει απλά κάπου στην άκρη μέχρι να νιώσει οικειότητα και εμπιστοσύνη.  

Δεν αρέσουν σε όλους τα ίδια πράγματα, αλλά μερικές φορές υπάρχουν πράγματα εκεί έξω που δεν γνωρίζουμε ότι μας αρέσουν. Όσοι ήδη χαίρονται τη θάλασσα όλο τον χρόνο καταλαβαίνουν ακριβώς όσα γράφω, σε αυτούς απευθύνεται το κομμάτι αυτό, σαν ένα μοίρασμα. Απευθύνεται όμως και σε όσους δεν το τολμούν. Ή απλώς δεν το έχουν σκεφτεί. Ή κάπου κάπου το σκέφτονται και αναρωτιούνται. Μήπως...;

Όπως εγώ, πριν ένα χρόνο ακριβώς. 

.......................................................................................................................................................................................................

WESWIM, WECONNECT, WEMOTIVATE, WETRAVEL,WECARE

Είναι το μότο στη σελίδα τους. “Our WeSwim Community helps people in search of a change in their life style who want to swim in a non-competitive spirit and experience nature in beautiful locations by breaking the circle of loneliness and by helping them to improve their fitness level and psychological balance”

Οι weswim κολυμπάνε όλοι μαζί χειμώνα-καλοκαίρι. Παρακινούν και συνδέουν κόσμο που έχει σαν κοινό στοιχείο την αγάπη για την κολύμβηση στην ανοιχτή θάλασσα και ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο ανακαλύπτοντας όμορφες κολυμβητικές διαδρομές. Δεν ξεχνάνε ποτέ να δείχνουν την αγάπη τους για τη φύση και τη θάλασσα συμμετέχοντας σε δράσεις προστασίας του περιβάλλοντος. weswim.gr

Gastros swims & Unspoiled swims Οργανώνουν πρωτότυπες οργανωμένες μονοήμερες ή ολιγοήμερες κολυμβητικές εκδρομές σε υπέροχα μέρη στην Ελλάδα που συνδυάζουν την κολύμβηση στην ανοιχτή θάλασσα σε γαλαζοπράσινες διαδρομές και κλείνουν με γαστρονομικές τοπικές απολαύσεις, πεζοπορίες και πολιτιστικές διαδρομές. Δεν παραλείπουν την ενσωμάτωση στις εκδρομές του βιώματος της τοπικής ιστορίας (ιστορικά μνημεία), αλλά και της γαστρονομικής παράδοσης και κουλτούρας των τόπων που επιλέγουμε (Μουσεία, τοπικά οινοποιεία, αμπέλια, τυροκομεία κ.λπ.)

Κανάλι Youtube: Petros Parthenis Στο κανάλι του ο Πέτρος εξηγεί με απλό τρόπο την εισαγωγή μας στην κολύμβηση στην ανοιχτή θάλασσα και παρακινεί με συμβουλές για διαδρομές, εξοπλισμό και ασφάλεια στο νερό. 

Weswim shop Από το 2022 λειτουργεί το πρώτο e-shop στην Ελλάδα με προϊόντα που απευθύνονται σε εκκολαπτόμενους Open Water κολυμβητές. Εξειδικεύεται σε εξοπλισμό για κολύμβηση στη θάλασσα με ασφάλεια 365 μέρες το χρόνο και βρίσκεται στην Καλλιθέα πλησίον του Ιδρύματος Νιάρχος.