Τα χαρτιά

Δεν ξαναπαίζω ζάρια πια ούτε ραμί και πάστρα,
μακάρι να μου τάξουνε τον ουρανό με τ’ άστρα.
(Βαγγέλης Περπινιάδης, Κώστας Φραγκούλης)

Στη χώρα μας, τα χαρτιά είναι έννοια δοξασμένη. «Είσαι το καλό μου το χαρτί!» δηλώνουμε έμπλεοι ενθουσιασμού, ενώ φράσεις όπως «κάνω τα χαρτιά μου», «μου λείπουν δυο χαρτιά», «πρέπει να βγάλω ένα χαρτί», μπορεί να αφορούν τα πάντα και να ταλαιπωρούν τους πάντες. Κάποιοι ρίχνουν τα χαρτιά, άλλοι τα λένε, και τέτοιες μέρες γιορτινές οι περισσότεροι παίζουν χαρτιά.

Παρότι αρκετά παραμένουν ανίκητα, τα χαρτιά είναι πια σε φάση αποδρομής. Λιγότερες οι εκτυπώσεις και οι ταχυδρομικές αποστολές, παρελθόν το φαξ και το τέλεξ, συρρικνωμένες οι επισκέψεις σε υπηρεσίες και αστυνομικά τμήματα. Κερδισμένος χρόνος, σωσμένοι φυσικοί πόροι. Όσο για τα χαρτιά στο καφενείο, μάλλον η τελευταία γενιά που τα τιμά είναι οι σημερινοί πενηντάρηδες. Για τους νεότερους υπάρχουν πιο ελκυστικά σχήματα.

Δεν φταίει η πανδημία που έχουν κλείσει τόσα καφενεία από τα λεγόμενα παραδοσιακά. Προδιαγεγραμμένο ήταν. Οι παλιοί καφετζήδες βγαίνουν στη σύνταξη και δίνουν τα μαγαζιά -παιδιά τους να μετεξελιχθούν σε καφετέριες ή μπαρ. Στα καφενεία που παραμένουν σε λειτουργία, η ατμόσφαιρα είναι μάλλον υποτονική· οι θαμώνες δεν κοπανάνε με λύσσα τα πούλια στο πλακωτό ούτε καπνίζουν αρειμανίως πάνω από την τσόχα. Οι περισσότεροι χαζολογούν στην τηλεόραση και σχολιάζουν τη νέα σειρά επιδομάτων και το κύμα ακρίβειας, που νέο δεν το λες. Οι υπόλοιποι μετακινήθηκαν στο διπλανό μαγαζί και καρφωμένοι απέναντι σε μια μεγαλύτερη οθόνη παρακολουθούν αριθμούς, άλογα ή παίχτες να τρέχουν ασταμάτητα. Παρελθόν ο γουρλής και ο γκαντέμης. Εξαφανισμένη η επικοινωνία, το μάντεμα μέσα από τα μάτια ή τις κινήσεις του άλλου, η καζούρα, η γυμναστική της σκέψης. Το νταραβέρι το έχεις πλέον με το μηχάνημα, που δε σε ακούει όσα μπινελίκια κι αν του ρίξεις και δεν το νικάς όσο και να χτυπιέσαι.

Θα μου πεις, στο δια ζώσης παιχνίδι με την τράπουλα νικάς; Δύσκολα πολύ, και δεν είναι για χόρταση. Να σου θυμίσω ότι δεν έχει η κάθε βδομάδα μία τετάρτη και δύο τρίτες. Κούκος μονός, αβολοντέ ή παζ, την άνοιξη δεν την φέρνει. Οι θεοί δίνουν γνώμη άπαξ κι εσύ τους ζητάς θεοδικία διαρκείας, αυτό δεν υπάρχει, φίλε καλέ. Κοιτάς να ξεσκαρτάρεις τα λιμά, στριμώχνεσαι, τερματίζεις, πας  ίσα να σώσεις το καπέλο αλλά δε βρίσκεις ανταπόκριση. Άσε, που όταν τυχόν πάρεις τη μπάζα δε σηκώνεσαι να φύγεις, παρά ξαναρισκάρεις και μετά σου φταίει η θεά τύχη και όλο της το σόι.

Ανεβαίνεις λίγο και στο Καζίνο, το καλεί το έθιμο. Έχεις σύστημα δεν είσαι πρωτάκι, παίζεις ένα τόξο σταθερά, το ένα τρίτο της ρουλέτας δικό σου, δώδεκα νουμεράκια, πού θα πάει, θα σου κάτσει. Ζουζού η μπίλια, μόνο ο ήχος και το στροβίλισμά της σου αρκεί για να παθιαστείς. Ο κοφτός ρυθμός σε κάνει να ποντάρεις ασθμαίνοντας, μέχρι που ξεχνάς ποιο νούμερο ήθελες να βγει. Βλέπεις τις φίσες σου να λιγοστεύουν, σπεύδεις να πάρεις άλλες προτού εξαφανιστούν εντελώς. Είχες υποσχεθεί στον εαυτό σου ότι στην τρίτη αρνητική μπίλια θα σηκωθείς και θα φύγεις. Όχι δα. Ξαναπαίζεις για να ρεφάρεις. Στο μεταξύ έχεις διανύσει μια απόσταση τεράστια κι ελάχιστη. Από τη δηλωτή για την πλάκα σου ως το τζογάρισμα κάθε τύπου, ένα τσιγάρο δρόμος χωρίς να πάρεις πρέφα.

Εδώ πέφτει η ατάκα του Οικονομίδη από τη ζουμερή ταινία Όλα για όλα του Μαρίνου Σκλαβουνάκη: «Τελειωμένος είμαι, πήγα κι έπαιξα στου Καρχαρία». Μπορεί ο καρχαρίας- Σταμουλακάτος να είναι ηλίου φαεινότερος, όμως υπάρχει και ο ύπουλος καρχαρίας που κολυμπά κάτω από την επιφάνεια στις ανοιχτές θάλασσες όπου ξανοίγεσαι, φίλε καλέ. Όταν τον πάρεις είδηση είναι ήδη αργά, η ζημιά έχει γίνει. Κι εσύ, εκτός εορτών πλέον, βρίσκεσαι να υπογράφεις χαρτιά τίγκα στα παραφουσκωμένα νούμερα και σε υποσχέσεις - ρόγχους. Οπότε, με ρέγουλα το αρμένισμα.

Και μην ανοίγεις τα χαρτιά σου.

Το  βιβλίο-μυθιστορία «ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ, μια ιστορία ζωής δίπλα στην εξάρτηση» της Μαρίας Μαυρικάκη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Πατάκη. 

Διαβάστε εδώ μια συζήτηση με αφορμή το βιβλίο της «Εξαρτάται»