Σοκ από τις καταγγελίες για το ίδρυμα ΑμεΑ στη Θεσσαλονίκη - «Υπάλληλος έκαψε τα χέρια τροφίμου με καυτό νερό»

Σοκ προκαλούν οι αποκαλύψεις για τη δομή ΑμεΑ στη Θεσσαλονίκη, μετά το πόρισμα - κόλαφο της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι επιχειρήθηκε ακόμη και η απόκρυψη θανάτου τρόφιμου, ενώ μαρτυρίες κάνουν λόγο για βασανισμούς.

Εξάλλου, οι Αρχές διαπίστωσαν τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό και την εκπαίδευση εξειδικευμένου προσωπικού.

Το κουβάρι άρχισε να ξετυλίγεται  έπειτα από έρευνα που ξεκίνησε στις αρχές του χρόνου. Οι μαρτυρίες και οι γνωματεύσεις γιατρών έριξαν φως στα πραγματικά γεγονότα.

Οι αποκαλύψεις ξεκίνησαν όταν ο 20χρονος Πάρης έχασε τη ζωή του το Νοέμβριο του 2021 και η οικογένειά του κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά στις αρχές.  Η Ολυμπία Κόρδα, Πρόεδρος σωματείου γονέων και κηδεμόνων του ιδρύματος τόνισε στον ΑΝΤ1: «Η κακοποίηση του Πάρη από εργαζόμενο που κατέληξε το παιδί… Αυτά εμείς τα μάθαμε τυχαία και τα καταγγείλαμε, ένα δεύτερο περιστατικό, ένας περιθαλπόμενος δραπέτευσε από το ίδρυμα που είναι στην Πυλαία και βρέθηκε στην Καλαμαριά ξυπόλητο και χαμένο και το βρήκε η αστυνομία και το τρίτο περιστατικό ένας υπάλληλος, εδώ μιλάμε για κακοποίηση, επειδή ο περιθαλπόμενος έπαιζε με το μ@@@ο του, το πήρε για να το παραδειγματίσει και του έκαψε τα χέρια με καυτό νερό».

«Εμείς τα περιστατικά τα καταγγείλαμε στις 22 Μαΐου του 2022 στην Εισαγγελία Ανηλίκων, ότι έχουν γίνει τρία περιστατικά. Το 1994 ήταν ένα ίδρυμα-πρότυπο και σήμερα καταλήξαμε να έχουμε συνέχεια καταγγελίες» σημειώνει.

Ο δικηγόρος της οικογένειας του 20χρονου, Δημήτρης  Γκολέμης, ανέφερε ότι «οι υπεύθυνοι της δομής επιχείρησαν να συγκαλύψουν το περιστατικό και το παρουσίαζαν ως ένα χτύπημα από άλλον τρόφιμο, ότι δήθεν άλλος τρόφιμος χτύπησε τον Πάρη με παντόφλα και απέκρυπταν αυτό που είχε συμβεί. Ο Πάρης είχε χτυπηθεί από υπάλληλο του ιδρύματος, ο οποίος φέρεται το μοιραίο βράδυ να ήταν υπό την επήρεια αλκοόλ».

Σύμφωνα με την μαρτυρία της κυρίας Ευαγγελίας Νούνη στην τηλεόραση του OPEN, ένα παιδί μάλιστα είχε υποστεί εγκαύματα.

«Υπάρχουν και πάρα πολλά άλλα τα οποία δεν μαθαίνονται. Για παράδειγμα σας το αναφέρω τώρα, υπάρχει παιδί που κάηκε το Πάσχα, το οποίο δεν έχει βγει στην επιφάνεια. Το παιδί δεν έχει γονείς. Ξέρουν πότε έγινε επακριβώς , το παιδί πήγε στο νοσοκομείο, μεταφέρθηκε μετά από μερικές ημέρες. Έχω πάει στα δικαστήρια, έχω δώσει κατάθεση, δεν έχω κανένα πρόβλημα να το αναφέρω», είπε χαρακτηριστικά η κυρία Νούνη.

Σύμφωνα με την ίδια, «ο Πάρης που χάθηκε πέρυσι στο τέλος της χρονιάς είχε και αυτός συνοδό μέσα στο ίδρυμα, μετά τον Covid όμως απαγορεύτηκαν όλα, δεν μπορούσαν τα παιδιά να βγαίνουν, δεν μπορούσε ούτε καν σχολείο να πάει ο γιος μου, τον πήγαμε για ενάμιση χρόνο, δεν μπορέσαμε περισσότερο».

Όπως λέει το δικό της παιδί δεν κακοποιήθηκε αλλά γνωρίζει πως τρία ακόμα άτομα πέθαναν στη δομή. «Δεν τολμούσαν τον δικό μου να τον χτυπήσουν. Το δικό μου το παιδί δεν είδα χτυπημένο να είναι. Είχε παλαιότερα κάποιες εκχυμώσεις στους μηρούς, αλλά πέρασαν, δεν ξαναέγιναν δηλαδή. Δεν μπορώ να κατηγορήσω κάποιον, δεν ξέρω ποιον, ρωτούσα το παιδί μου, δεν μου είπε τίποτα αλλά ξέρω όμως ότι δίπλα στο γιο μου πέθαναν άλλα τρία παιδιά», λέει στο Open.

«Δεν θεωρώ ότι έγιναν από ξυλοδαρμό αυτοί οι θάνατοι, αλλά συνέπεσαν δίπλα στο παιδί μου, που ήταν ανήλικο. Και ήταν άτομα που δεν πήγαν να νοσηλευτούν μετά, δηλαδή είχαν χρόνια προβλήματα και έφυγαν έτσι. Έφυγαν έτσι. Δεν θεωρώ ότι ήταν από κακοποίηση αυτοί οι θάνατοι, αλλά ήταν από άλλου είδους κακοποίηση, από έλλειψη φροντίδας» τόνισε.

Η ΕΑΔ προχώρησε σε έλεγχο στη Δομή Φροντίδας και Προστασίας Παιδιών με Αναπηρία της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, μετά τα δημοσιεύματα για σοβαρά περιστατικά. Το ένα συνέβη τον Νοέμβριο του 2021 όταν 25χρονος ΑμεΑ τραυματίστηκε σοβαρά και στη συνέχεια πέθανε σε νοσοκομείο.

Ένα μήνα αργότερα, τον Δεκέμβριο 2021, σε συμβάν μεταξύ περιθαλπομένων τραυματίστηκε σοβαρά ένας εξ αυτών και νοσηλεύτηκε σε ΜΕΘ επί έναν μήνα. Επέστρεψε στη δομή και μετά από δύο ημέρες απεβίωσε.

Στην ανακοίνωση του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αναφέρεται:

«Σε συνέχεια των προληπτικών ελέγχων που ζήτησε το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και διενεργήθηκαν από κλιμάκια της Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ), εκδόθηκε έκθεση ελέγχου για δομή παιδιών και ενηλίκων με αναπηρία στην Κεντρική Μακεδονία (Θεσσαλονίκη). Σε αυτήν διαπιστώνονται παραλείψεις και παρατυπίες στη λειτουργία της δομής, οι οποίες πρέπει να διαλευκανθούν περαιτέρω το συντομότερο δυνατό.

Για τον σκοπό αυτόν και προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία της έρευνας, ζητήθηκε σήμερα και ελήφθη η παραίτηση του συνόλου των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της δομής. Παράλληλα, η ΕΑΔ συνεχίζει τους ελέγχους και σε άλλες δομές. Η προστασία των παιδιών και όλων των ωφελουμένων είναι προτεραιότητά μας».

Σημειώνεται ότι η Εθνική Αρχή Διαφάνειας, στα συμπεράσματά της από τον έλεγχο που διεξήχθη σε Δομή Φροντίδας και Προστασίας Παιδιών με Αναπηρία της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας μετά τον θάνατο τροφίμου, αναφέρει:

«Κατόπιν δημοσιευμάτων στον Τύπο σχετικά με περιστατικό σοβαρού τραυματισμού περιθαλπόμενου σε Δομή Φροντίδας και Προστασίας Παιδιών με Αναπηρία της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και μετέπειτα θανάτου του σε νοσοκομείο, μικτό κλιμάκιο Επιθεωρητών της ΕΑΔ και Εμπειρογνωμόνων, Ιατρών και Κοινωνικής Λειτουργού, κατά το διάστημα από τον Ιανουάριο του 2022 έως τον Νοέμβριο του 2022 διενήργησε αυτεπαγγέλτως έλεγχο στη συγκεκριμένη δομή, με αντικείμενο, ως προς το συμβάν, τον έλεγχο των ενεργειών διαχείρισης του περιστατικού από τη διοίκηση του φορέα και εν γένει της ποιότητας και επάρκειας των εγκαταστάσεων, του εξοπλισμού και των παρεχόμενων υπηρεσιών του ελεγχόμενου φορέα.

Διαπιστώσεις του κλιμακίου κατά τον επιτόπιο έλεγχο:

• Δεν υφίσταται Οργανισμός Λειτουργίας του ελεγχόμενου φορέα με συνέπεια τη δυσπραγία και αναποτελεσματικότητα σε όλα τα επίπεδα.
• Στην ελεγχόμενη δομή προβλέπεται η εισαγωγή ανηλίκων με πολλαπλές αναπηρίες και η παραμονή τους έως το 25ο έτος της ηλικίας τους. Ωστόσο, φιλοξενούνται ογδόντα ένας (81) περιθαλπόμενοι, εκ των οποίων μόλις οι εννέα είναι (9) ανήλικοι.
• Διαβιούν ανήλικοι με ενήλικες χωρίς πρόβλεψη χωροταξικού διαχωρισμού και ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Διαπιστώθηκε μεγάλος αριθμός διαβιούντων στους θαλάμους.
• Στην εν λόγω δομή εισάγονται, με αποφάσεις εισαγγελικών αρχών, και άτομα με διαταραχές αυτιστικού φάσματος. Ιδιαίτερα σε αυτές τις περιπτώσεις επιβάλλεται η παροχή ειδικών προγραμμάτων ειδικών θεραπειών, Λογοθεραπείας και Ειδικής Διαπαιδαγώγησης, τα οποία απουσιάζουν.
• Οι περιπτώσεις αναδοχής και υιοθεσίας περιθαλπομένων είναι ελάχιστες.
• Οι κύριες ανεπάρκειες της δομής εντοπίζονται στην έλλειψη ανθρώπινων πόρων και στην απουσία συστηματικής και εξειδικευμένης εκπαίδευσης του προσωπικού. Υφίστανται πάγιες και σοβαρές ελλείψεις σε προσωπικό ειδικοτήτων και ιδιαίτερα σε προσωπικό φροντίδας, που σε συνδυασμό με τη σοβαρότητα και πολυπλοκότητα της κατάστασης των περιθαλπομένων, δεν εξασφαλίζουν ασφαλείς συνθήκες διαβίωσης, ποιότητα παρεχόμενων υπηρεσιών και καθιστούν δυσχερή την εξατομικευμένη προσέγγιση/φροντίδα των περιθαλπομένων. Στο ήδη υπάρχον προσωπικό παρατηρήθηκε επαγγελματική εξουθένωση.
• Ενίοτε, το επικουρικό Νοσηλευτικό προσωπικό/φροντίδας παρέχει τις υπηρεσίες του σε διπλοβάρδιες με συνεχόμενη εργασία 16 ωρών, κατά παράβαση της κείμενης νομοθεσίας.
• Οι περιστασιακά απασχολούμενοι δεν παρέχουν τις υπηρεσίες στους περιθαλπόμενους/εργοδότες για τους οποίους προσλαμβάνονται αλλά υποκαθιστούν το προσωπικό φροντίδας.
• Τον Νοέμβριο του 2021 συνέβη περιστατικό με συνέπεια τον σοβαρό τραυματισμό περιθαλπομένου, ο οποίος απεβίωσε στο νοσοκομείο όπου νοσηλευόταν. Αναφορικά με τις σχετικές ενέργειες της Διοίκησης για την απόδοση ευθυνών για το περιστατικό, διαπιστώθηκε η εκπρόθεσμη παραπομπή υπαλλήλου ενώπιον του Πειθαρχικού Συμβουλίου. Η υπόθεση διερευνάται από τον εισαγγελέα στο πλαίσιο προκαταρκτικής εξέτασης.
• Τον Δεκέμβριο 2021, συμβάν μεταξύ περιθαλπομένων είχε ως αποτέλεσμα τον σοβαρό τραυματισμό ενός εξ αυτών και τη νοσηλεία του επί ένα μήνα σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Μετά την έξοδό του από τη ΜΕΘ, ο περιθαλπόμενος επέστρεψε στην ελεγχόμενη δομή όπου σε δύο ημέρες απεβίωσε. Εγείρονται αμφιβολίες ως προς τη διαχείριση του περιστατικού, το οποίο δεν αναφέρθηκε στο κλιμάκιο ελέγχου παρότι ο περιθαλπόμενος κατέληξε πέντε ημέρες πριν την επίσκεψη του μικτού κλιμακίου. Επίσης, δεν έγινε γνωστοποίηση του συμβάντος και του θανάτου του περιθαλπομένου στις αρμόδιες Αρχές όπως ορίζεται στις κείμενες διατάξεις. 
• Η ιατρική φροντίδα παρέχεται με σύναψη συμβάσεων παροχής υπηρεσιών ορισμένου χρόνου. Σε ιδιωτικά συμφωνητικά του Φορέα με τρεις (3) ιδιώτες ιατρούς δεν προσδιορίστηκαν οι ώρες απασχόλησής τους και δεν τηρήθηκαν οι όροι του ιδιωτικού συμφωνητικού, καθώς δύο (2) εξ αυτών αμείφθηκαν καθ΄ υπέρβαση του καθορισθέντος ποσού. Δεν τηρείται Βιβλίο παρουσιών των ιατρών ώστε να επιβεβαιώνονται οι επισκέψεις τους στον ελεγχόμενο φορέα.
• Διαπιστώθηκε η λειτουργία «Ήσυχου Δωματίου» (χώρος μειωμένων ερεθισμάτων / απομόνωσης), η οποία όμως δεν προβλέπεται από τις υφιστάμενες διατάξεις οργάνωσης και λειτουργίας του ελεγχόμενου φορέα.
• Η δομή δεν διαθέτει Πιστοποιητικό Πυροπροστασίας. 

Εν όψει των ανωτέρω, η ΕΑΔ προέβη σε προτάσεις, μεταξύ άλλων, αναφορικά με:

• Τη θεσμοθέτηση επιστημονικής εποπτείας και τον ορισμό προδιαγραφών (standards) για την περίπτωση της υποχρεωτικής πιστοποίησης όλων των φορέων παροχής υπηρεσιών παιδικής προστασίας.
• Την ενίσχυση του θεσμού της επαγγελματικής αναδοχής στις περιπτώσεις ανηλίκων και ενηλίκων ατόμων με αναπηρίες.

Η έκθεση διαβιβάστηκε:

• Στην υφυπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων με αρμοδιότητα στα θέματα Πρόνοιας, για την υλοποίηση των προτάσεων και την αναζήτηση ευθυνών του/της Προέδρου και των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου (Δ.Σ.) του ελεγχόμενου φορέα.
• Στο Δ.Σ. του φορέα για την υλοποίηση των προτάσεων.
• Στις εισαγγελικές αρχές για την ποινική αξιολόγηση των διαλαμβανομένων στην έκθεση ελέγχου.
• Στην Επιθεώρηση Εργασίας για διερεύνηση τυχόν παραβάσεων της εργατικής νομοθεσίας.