Έρευνα: Η πρόοδος των Ελληνικών Περιφερειών στους «Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης»

Το «Δίκτυο Λύσεων Βιώσιμης Ανάπτυξης (SDSN Greece), το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά και το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών, με την υποστήριξη της Data Consultants, προχωρούν στην πρώτη καταγραφή της προόδου επίτευξης των 17 Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) σε περιφερειακό επίπεδο. Οι στόχοι εγκρίθηκαν τον Σεπτέμβριο του 2015 στη Σύνοδο Κορυφής του ΟΗΕ για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και συνοπτικά είναι:

• ΣΒΑ1: Μηδενική φτώχεια
• ΣΒΑ2: Μηδενική πείνα
• ΣΒΑ3: Καλή υγεία και ευ ζην
• ΣΒΑ4: Ποιοτική Εκπαίδευση
• ΣΒΑ5: Ισότητα των φύλων
• ΣΒΑ6: Καθαρό νερό και αποχέτευση
• ΣΒΑ7: Φτηνή και καθαρή ενέργεια
• ΣΒΑ8: Αξιοπρεπής Εργασία και Οικονομική Ανάπτυξη
• ΣΒΑ9: Βιομηχανία, Καινοτομία και Υποδομές
• ΣΒΑ10: Λιγότερες ανισότητες
• ΣΒΑ11: Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες
• ΣΒΑ12: Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή
• ΣΒΑ13: Δράση για το κλίμα
• ΣΒΑ14: Ζωή στο νερό
• ΣΒΑ15: Ζωή στη στεριά
• ΣΒΑ16: Ειρήνη, δικαιοσύνη και ισχυροί θεσμοί
• ΣΒΑ17: Συνεργασία για τους στόχους

Στόχος της μελέτης είναι να βοηθήσει στον προσδιορισμό των προτεραιοτήτων πολιτικής, αλλά και στον εντοπισμό μεγάλων ελλείψεων δεδομένων στο πλαίσιο των ΣΒΑ σε «υποεθνικό επίπεδο» (NUTS2). Επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας είναι η Καθηγήτρια στο ΟΠΑ κα. Φοίβη Κουντούρη.

Γιατί είναι απαραίτητη παρακολούθηση προόδου σε σχέση με τους Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης σε περιφερειακό επίπεδο;

Το 2015 οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης υιοθετήθηκαν από τις εθνικές κυβερνήσεις, αλλά με μια ξεκάθαρη αναγνώριση πως οι περιφέρειες και οι δήμοι θα έχουν κομβικό ρόλο στην εφαρμογή τους. Οι εθνικές κυβερνήσεις δεν μπορούν να πετύχουν τους φιλόδοξους στόχους της ατζέντας 2030 χωρίς τη συμβολή πόλεων και περιφερειών. Οι κυβερνήσεις κατέχουν την πρωταρχική ευθύνη για την εφαρμογή των ΣΒΑ, έχει ωστόσο υπολογισθεί ότι περίπου 65% των στόχων απαιτούν τη συμμετοχή των περιφερειακών και τοπικών ενδιαφερόμενων μερών.

Τι δείχνουν τα αποτελέσματα της έρευνας

Η συντριπτική πλειονότητα των ελληνικών περιφερειών αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις όσον αφορά την επίτευξη των ακόλουθων στόχων:

• ΣΒΑ1: Μηδενική φτώχεια
• ΣΒΑ9: Βιομηχανία, καινοτομία και υποδομές
• ΣΒΑ10: Λιγότερες ανισότητες
• ΣΒΑ11: Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες
  
  

  

Από την άλλη μεριά, οι περισσότερες περιοχές έχουν καταφέρει σημαντική βελτίωση στην κατάκτηση των παρακάτω στόχων:

• ΣΒΑ2: Μηδενική πείνα
• ΣΒΑ3: Καλή υγεία και ευημερία
• ΣΒΑ5: Ισότητα των φύλων
• ΣΒΑ6: Καθαρό νερό και αποχέτευση
• ΣΒΑ8: Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη
• ΣΒΑ13: Δράση για το κλίμα
• ΣΒΑ15: Ζωή στη στεριά

Όσον αφορά τον ΣΒΑ 12 «Υπεύθυνη κατανάλωση και παραγωγή» και τον ΣΒΑ 17 «Συνεργασία για τους στόχους» υπάρχει απόλυτη έλλειψη δεδομένων και πόρων. Ως εκ τούτου, η έκθεση δεν λαμβάνει υπόψη τους προαναφερθέντες στόχους.

Λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα στοιχεία και μετά τη στατιστική ανάλυση μπορούμε να πούμε με ασφάλεια ότι η Περιφέρεια Θεσσαλίας πρωτοστατεί στον απαραίτητο μετασχηματισμό για την επίτευξη των ΣΒΑ και της Ατζέντας 2030, ενώ η Περιφέρεια Αττικής υπολείπεται.

Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι η μόνη ελληνική περιφέρεια που έχει ήδη εκπληρώσει τις απαιτήσεις για την βιωσιμότητα έως το 2030, κατά περισσότερο από 50%. Οι Περιφέρειες Ιονίων Νήσων, Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης, καθώς και Δυτικής Μακεδονίας φαίνεται να αντιμετωπίζουν κάποιες δυσκολίες. Από την άλλη πλευρά, οι Περιφέρειες Αττικής, Νοτίου Αιγαίου και Κρήτης θα πρέπει να προσπαθήσουν περισσότερο για να ξεπεράσουν σημαντικές προκλήσεις για την επίτευξη των ΣΒΑ έως το 2030, δεδομένου ότι πάνω από το 60% του ελληνικού πληθυσμού κατοικεί στις περιοχές αυτές (Eurostat, 2022).

Αναλυτικότερα και για κάθε στόχο ξεχωριστά:

ΣΒΑ 1 «Μηδενική φτώχεια»: Καμία Περιφέρεια δεν έχει επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες οκτώ αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις.
ΣΒΑ 4 «Ποιοτική Εκπαίδευση»: Καμία Περιφέρεια δεν έχει επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες δώδεκα αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις.
ΣΒΑ 8 «Αξιοπρεπής εργασία και οικονομική ανάπτυξη»: Καμία Περιφέρεια δεν έχει επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες οκτώ αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις.
ΣΒΑ 9 «Βιομηχανία, Καινοτομία και Υποδομές»: Καμία Περιφέρεια δεν έχει επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες έντεκα αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις.
ΣΒΑ 10 «Λιγότερες ανισότητες»: Καμία Περιφέρεια δεν έχει επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες δώδεκα αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις.
ΣΒΑ 11 «Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες»: Καμία Περιφέρεια δεν έχει επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες έντεκα αντιμετωπίζουν μεγάλες προκλήσεις.

Από την άλλη πλευρά, οι περισσότερες Περιφέρειες έχουν καταφέρει να βελτιωθούν πολύ όσον αφορά την επίτευξη των ακόλουθων στόχων, αντιμετωπίζοντας λιγότερα εμπόδια:

ΣΒΑ 3 «Καλή Υγεία και Ευημερία»: Μία Περιφέρεια έχει ήδη επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες δύο αντιμετωπίζουν μόνο μικρές προκλήσεις.
ΣΒΑ 5 «Ισότητα των φύλων»: Μία Περιφέρεια έχει ήδη επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες επτά αντιμετωπίζουν μόνο μικρές προκλήσεις.
ΣΒΑ 6 «Καθαρό νερό και αποχέτευση»: Μία Περιφέρεια έχει ήδη επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες τρεις αντιμετωπίζουν μόνο μικρές προκλήσεις.
ΣΒΑ13 «Δράση για το κλίμα»: Μία Περιφέρεια έχει ήδη επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες τρεις αντιμετωπίζουν μόνο μικρές προκλήσεις.
ΣΒΑ 14 «Ζωή στο νερό»: Δύο Περιφέρειες έχουν ήδη επιτύχει τον στόχο, ενώ μια άλλη αντιμετωπίζει μόνο μικρές προκλήσεις.
ΣΒΑ 15 «Ζωή στη στεριά»: Μία Περιφέρεια έχει ήδη επιτύχει τον στόχο, ενώ άλλες εννέα αντιμετωπίζουν μόνο μικρές προκλήσεις.