Δεν είναι γαϊδούρια, είναι μόνο γαϊδουράκια

Τον Σεπτέμβρη του 2022 μάθαμε για το τραγικό γεγονός με τη μέχρι θανάτου κακοποίηση του γαϊδουριού στη Ζίτσα Ιωαννίνων από τον Αντιδήμαρχο της περιοχής και μιλήσαμε με τους ανθρώπους της «Γαϊδουροχώρας», που δεν είναι άλλοι από την (υπέροχη) ηθοποιό Τατιάνα Παπαμόσχου και τον φωτογράφο Δημήτρη Στουπάκη. Η Τατιάνα και ο Δημήτρης είναι ιδιοκτήτες του Ελληνικού Κέντρου για το Γαϊδούρι που αποτελεί το κομμάτι της παραπάνω Αστικής μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας που ιδρύθηκε το 2014, προστατεύει σήμερα 19 γαϊδουράκια και η δράση του αφορά αποκλειστικά σε θέματα ευζωίας, στη βελτίωση συνθηκών ζωής και εργασίας των γαϊδουριών στην Ελλάδα, στη φροντίδα ζώων που βρίσκονται σε ανάγκη, αλλά και στην ευαισθητοποίηση της κοινωνίας σχετικά με αυτό το ζώο, για τα περιστατικά κακοποίησης, την προστασία των ζώων και την αλλαγή της νομοθεσίας που έπεται. Μεταξύ άλλων που μας είπαν, μάθαμε και τα παρακάτω:

Η  κακοποίηση των ζώων είναι κακούργημα και η ανώτερη ποινή μπορεί να είναι μέχρι 10 χρόνια φυλάκιση και πρόστιμο έως 50.000 ευρώ. Μέχρι σήμερα η νομοθεσία δεν περιλαμβάνει ουσιαστικά τα ιπποειδή, παρά μόνο σε κάποια άρθρα που κάνουν λόγο για την ευζωία όλων των ζώων. Οι πέντε βασικές ελευθερίες, που λέμε.

Υπάρχουν κάποιες εγκύκλιοι που προσδιορίζουν τις συνθήκες εργασίας μόνο για τα εργαζόμενα ζώα. Εργασία όχι περισσότερο από 6 ώρες ημερησίως, πενθήμερη εργασία, διαλείμματα ξεκούρασης μέσα στο 6ωρο, φορτία όχι πάνω από το 20% του σωματικού τους βάρους και σε καμία περίπτωση περισσότερο από 100 κιλά. Το αν και πού αυτά εφαρμόζονται και το κατά πόσο  επιβάλλονται κυρώσεις στους παραβάτες, είναι κάτι που δεν μπορούμε να το ξέρουμε. Το χειρότερο από όλα είναι πως τα ζώα αυτά, όσο και αν δουλέψουν στη ζωή τους, δεν εξασφαλίζουν τα γεράματά τους. Είναι στη διακριτική ευχέρεια και διάθεση του «εργοδότη».

Σήμερα που σχεδόν όλα απαξιώνονται πολύ γρήγορα, όταν ένα τέτοιο ζώο  γεράσει ή τραυματιστεί ή δείξει δύσκολη συμπεριφορά (που συνήθως οφείλεται σε λανθασμένο ανθρώπινο χειρισμό) το πιθανότερο είναι να εγκαταλειφθεί από τον ιδιοκτήτη του και, δεδομένου πως δεν είναι ταυτοποιημένο στο όνομά του, αυτό δεν έχει καμία συνέπεια. Σημειωτέον πως σήμερα η εγκατάλειψη θεωρείται κακοποιητική συμπεριφορά.

Τα τελευταία χρόνια λόγω της τεχνολογίας όλο και λιγότερα γαϊδούρια χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο ως ζώα εργασίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να έχει μειωθεί σημαντικά ο πληθυσμός τους, ενώ πλέον εκτιμάται ότι στην Ελλάδα ζουν περίπου 12.000 σύμφωνα με παλαιότερη απόπειρα υπολογισμού τους από την Κτηνιατρική Θεσσαλονίκης.

Επίσημη καταγραφή του πληθυσμού τους δεν υπάρχει αφού οι ιδιοκτήτες τους δεν είναι υποχρεωμένοι να τα δηλώνουν σε κάποια βάση δεδομένων. Ακόμα και τα ιπποειδή που διαθέτουν ηλεκτρονική σήμανση και διαβατήρια, μόλις πουληθούν, κανείς δεν γνωρίζει πού βρίσκονται, αφού δεν είναι ενεργή η ηλεκτρονική βάση δεδομένων για να καταγραφεί η αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος. Αυτό περιμένουμε να αλλάξει από τις 21 Οκτωβρίου (σύμφωνα με την ΥΑ 726/107637/21.4.2022) που ανοίγει η πλατφόρμα καταγραφής και παρακολούθησης του πληθυσμού τους. Η ταυτότητα των ιπποειδών, οι εγκαταστάσεις διαμονής τους, οι υπεύθυνοί τους, τα έγγραφα ταυτοποίησης των ιπποειδών, οι φορείς έκδοσης των εγγράφων ταυτοποίησης θα αρχίσουν να γνωστοποιούνται.

Συναντώντας κάποιος ένα γαϊδουράκι αδέσποτο, το πρώτο που πρέπει να κάνει είναι να ενημερώσει το οικείο αστυνομικό τμήμα που είναι υπεύθυνο να μεριμνήσει να βρεθεί ο ιδιοκτήτης του και, αν αυτό δεν καταστεί εφικτό, να ειδοποιήσει τη δημοτική αρχή που είναι υπεύθυνη για τη φροντίδα των αδέσποτων.

Στην περίπτωση που δει κάποιος γαϊδουράκι που νομίζει ότι βρίσκεται σε ανάγκη οφείλει να επικοινωνήσει με τους φορείς που γνωρίζουν και ασχολούνται με αυτά, όπως είναι το Ελληνικό Κέντρο για το Γαϊδούρι - Γαϊδουροχώρα, ο Ελληνικός Σύλλογος Προστασίας Ιπποειδών και η Ιππόθεση. Στοιχεία όπως η ακριβής τοποθεσία, η ημερομηνία και ώρα του περιστατικού, φωτογραφίες, βίντεο, ακριβής περιγραφή της κατάστασής του βοηθούν αρκετά.

17 πράγματα που δεν ξέρουμε για τα γαϊδουράκια

• Πριν εξημερωθούν ζούσανε σε ερήμους της Αφρικής και της Ασίας. Έμαθαν να τρώνε ό,τι έβρισκαν, ξερά φύλλα, κλαδιά και χόρτα. Τους αρκεί φαγητό χαμηλής θρεπτικής αξίας. Οτιδήποτε πλούσιο τους κάνει κακό. Φρούτα και καρποί επιτρέπονται μόνο σε πολύ μικρές ποσότητες και μόνο ως μεζές. Δεν μπορούν να μεταβολίσουν την παραπάνω ενέργεια η οποία καταλήγει να «δηλητηριάζει» τον οργανισμό τους. Πλούσιο φαγητό επιτρέπεται μόνο σε γαϊδουράκια που εργάζονται. Το φαγητό τους λοιπόν πρέπει να είναι άχυρο και τσαΐρι/σανός. Πρέπει στην καθημερινότητά τους να έχουν ελευθερία κίνησης και το περιβάλλον τους να προσομοιάζει στο περιβάλλον της ερήμου, άνυδρο, ξηρό και σκληρό.
• Η φωνή τους ακούγεται μέχρι και τρία χιλιόμετρα μακριά.
• Μπορούν να φτάσουν τα 50 έτη ζωής. Στο παρελθόν ζούσαν ίσως λιγότερο, όπως και οι άνθρωποι. Οι ιδιοκτήτες όμως τα φρόντιζαν πολύ περισσότερο επειδή τα είχαν πραγματική ανάγκη και ο βιοπορισμός και η επιβίωσή τους εξαρτιόταν σε μεγάλο βαθμό από αυτά. Ήξεραν να θεραπεύουν και αντιμετωπίζουν με μεγάλη επιτυχία σχεδόν ό,τι τύχαινε.
• Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν διαφορετικές ράτσες. Η μόνη φυλή που έχει πιστοποιηθεί είναι ο Αρκαδικός όνος. Όλα τα άλλα είναι διασταυρώσεις με γαϊδουράκια που ήρθαν από άλλες χώρες.
• Ενηλικιώνονται στα 4 χρόνια επειδή τότε ολοκληρώνεται η μυοσκελετική τους ανάπτυξη. Για αυτό δεν πρέπει να ζευγαρώνουν ή να εργάζονται πριν από αυτή την ηλικία.
• Τα γαϊδουράκια έχουν εξαιρετική όσφρηση. Αυτό τους εξασφαλίζει ασφάλεια και προστασία από πιθανούς εχθρούς και επίσης λειτουργεί και ως εργαλείο αναγνώρισης για τα μέλη ενός κοπαδιού.
• Φαίνονται πεισματάρικα και αδιάφορα με μια πρώτη ματιά. Αν νιώσουν ωστόσο ότι κινδυνεύουν, αντί να το σκάσουν θα σταθούν στη θέση τους και θα αρνηθούν να κινηθούν. Το πείσμα τους και η τάση τους να αντιστέκονται συχνά εξισώνεται με την έλλειψη νοημοσύνης αλλά συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
• Τα γαϊδούρια έχουν μια έντονη αίσθηση αυτοσυντήρησης. Είναι επίσης πολύ κοινωνικά ζώα και αναπτύσσουν βαθείς και ισόβιους δεσμούς τόσο με άλλα όμοιά τους όσο και με τα ζώα που μοιράζονται τον ίδιο χώρο. Ο διαχωρισμός τους έχει αρνητικές επιπτώσεις για αυτά, δηλαδή μαραζώνουν, αποκτούν άγχος και χάνουν την όρεξή τους.
• Έχουν την ικανότητα να κρατούν την ενέργειά τους και να μην την ξοδεύουν αλόγιστα σε καταστάσεις που δεν τα ωφελούν. Έτσι, μαθαίνουν να προστατεύονται.
• Τα μεγάλα αφτιά τους είναι γεμάτα αιμοφόρα αγγεία που χρησιμεύουν στο να αποβάλουν θερμότητα μέσω της κυκλοφορίας του αίματος κι έτσι να κρατούν σταθερή τη θερμοκρασία τους.
• Το φρούμασμα που κάνουν με το στόμα εκφράζει τη χαρά τους, ενώ με το σήκωμα των αυτιών και το ανοιγόκλειμα των ρουθουνιών δείχνουν ενδιαφέρον.
• Τα γαϊδουράκια πολλές φορές τη μέρα θα αγκαλιαστούν, θα ακουμπήσουν το κεφάλι στο σβέρκο του άλλου ή θα ξύσει το ένα το άλλο με τα δόντια του. Αυτά είναι εκδήλωση αγάπης.
• Η εγκυμοσύνη τους διαρκεί 12 μήνες. Μπορούν να συλλάβουν όλες τις εποχές του χρόνου αλλά προτιμούν (ο οίστρος στα θηλυκά είναι πιο έντονος) τους θερμούς ανοιξιάτικους μήνες έτσι ώστε για το νεογέννητο να υπάρχουν εύκολες συνθήκες. Για αυτό λένε πως τα γαϊδούρια ζευγαρώνουν τον Μάιο.
• Όταν η μάνα είναι γαϊδούρι και ο πατέρας άλογο, γεννιέται ο γίννος ή γαϊδουρομούλαρο που είναι πιο μικρόσωμο και μοιάζει περισσότερο στο γαϊδούρι. Και τα δύο είναι στείρα λόγω απουσίας ενός χρωμοσώματος στη δομή του DNA τους (υβρίδια). Τα άλογα έχουν 64, τα γαϊδούρια 62 ενώ τα μουλάρια 63 χρωμοσώματα.
• Τα περισσότερα γαϊδούρια τα συναντάμε σε νησιωτικές περιοχές, όπου τα κτήματα, τα περιβόλια και τα μονοπάτια είναι σε πεζούλες, μη προσβάσιμα από αυτοκίνητα.
• Για να πιει νερό πρέπει να είναι καθαρό και να μην έχει πιει από τον ίδιο κουβά άλλο ζώο.
• Γαϊδουράκια που έχουν υποστεί διάφορες δυσκολίες μέχρι και κακοποιήσεις μπορούν να εμπιστευθούν ξανά τον άνθρωπο, αρκεί να μην τα πιέσεις.

Ιnfo: H Γαϊδουροχώρα βρίσκεται στη θέση Μπουρμπουτσάνα (μεταξύ των οδών Αγ. Γεωργίου & Μακεδονίας), στο Κορωπί. Μπείτε στο gaidourohora.gr και hellenicdonkeycenter.gr για να μάθετε περισσότερα αλλά και για να διαβάσετε πώς μπορείτε να γίνετε ανάδοχος σε ένα γαϊδουράκι ή να δηλώσετε εθελοντική εργασία.