Παιδική χαρά των σούπερ γιοτ

Το αξιοσημείωτο γεγονός του φετινού καλοκαιριού ήταν η γραφική ταβερνούλα που φάγαμε σε ένα στενό της Χώρας της Κιμώλου. Πιο κλασικό μενού δεν γίνεται: ένα παστίτσιο, μια μερίδα κοτόπουλο, τυροπιτάκια για την αρχή και μια χωριάτικη σαλάτα μαζί με δυο μπίρες και τρία ποτήρια κρασί. Σύνολο 91 ευρώ, και όχι δεν είναι τυπογραφικό λάθος. Η μόνη μας απορία ήταν το πώς επιβιώνει.

Η απάντηση φυσικά είναι απλή. Το νησί έχει γίνει μόδα. Η προσφορά περιορισμένη, η ζήτηση μεγάλη, άνοιξαν και ορισμένες «μπουτίκ» πανσιόν, κάποιοι το θεώρησαν ευκαιρία. Δεν είναι μόνο αυτό όμως. Δίπλα στην Κίμωλο υπάρχει ένα νησάκι αγαπημένος τόπος για τα ονομαζόμενα «σούπερ γιοτ», σκάφη πάνω από 50 μέτρα. Τον Αύγουστο επικρατεί συνωστισμός, νομίζεις ότι βρίσκεσαι στο Μόντε Κάρλο. Όσοι κατεβαίνουν από αυτά, θα θεωρούν φαντάζομαι τα 90 ευρώ ψίχουλα για μια τόσο «αυθεντική» εμπειρία. 

Η ταβερνούλα μας ασφαλώς ξεχωρίζει, μη νομίζουμε όμως ότι η Κίμωλος είναι η εξαίρεση. Για μια σειρά από λόγους η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια προσελκύει τα σούπερ γιοτ. Τον Ιούλιο του 2021 για παράδειγμα, η χώρα μας ήταν τρίτη στον κόσμο σε αριθμό σούπερ γιοτ (834), πίσω μόνο από την Γαλλία (945) και την Ιταλία (1.353). Όπως σημείωναν οι Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, τα γιοτ τονώνουν την οικονομία, φοβάμαι όμως ότι ανεβάζουν και τις τιμές. Γεγονός που κάποιους τους χαροποιεί, κάποιους άλλους όμως όχι.

Και φυσικά δεν είναι μόνο τα γιοτ. Φέτος μάθαμε ότι είχαμε και ρεκόρ στις πτήσεις ιδιωτικών τζετ. Μόνο μέσα στο πρώτο 7μηνο είχαμε 16.000 αφίξεις. Ήταν τόσο πολλές που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν από τα πολιτικά αεροδρόμια και διατυπώθηκε η σκέψη να ανοίξουν και τα στρατιωτικά. Μία από αυτές τις πτήσεις από το Παρίσι στην Κέρκυρα έγινε και θέμα στη Γαλλία καθώς ένας μπλόγκερ έγραψε ότι ο συγκεκριμένος επιβάτης εξέπεμψε μέσα σε μία μόνο ημέρα τόσους ρύπους όσους εκπέμπει ένα ιδιωτικό αυτοκίνητο σε μία δεκαετία! Για εξοικονόμηση πετρελαίου ας μην το κάνουμε θέμα, ευτυχώς που εισπράττει το κράτος τον ειδικό φόρο.

Προφανώς τα χρήματα που εισφέρουν στην οικονομία είναι πολύτιμα και ανακουφιστικά, ιδίως όσο ο τουρισμός παραμένει μία από τις λίγες ισχυρές οικονομικές δραστηριότητες της χώρας. Αυτή η μαζική εισαγωγή υπερ-πλουσίων ωστόσο, μαζί με τις δικές μας οικονομικές ανισότητες, έχουν επιπτώσεις. Δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Η δημοσιογράφος των Φαϊνάνσιαλ Τάιμς έγραψε για το σοκ που ένιωσε σε γνωστό αμερικανικό θέρετρο, όταν χρειάστηκε να πληρώσει 800 δολάρια για τα ψώνια της εβδομάδας και μάλιστα όχι σε ντελικατέσεν αλλά σε αλυσίδα σούπερ μάρκετ. Της έκανε εντύπωση ότι οι επισκέπτες αγόραζαν χωρίς πρόβλημα, οι ντόπιοι ωστόσο αναγκάζονταν να πηγαίνουν μία ώρα μακριά για να ψωνίσουν σε λογικές τιμές. Εκεί βρίσκεται και το πρόβλημα, ή αν θέλετε το παράδοξο: ο μέσος πολίτης μπορεί να υποφέρει και να περιορίζει την κατανάλωσή του, οι τιμές ωστόσο σε ορισμένα κρίσιμα αγαθά παραμένουν στα ύψη γιατί κάποιοι μπορούν και συνεχίζουν να ξοδεύουν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα ακίνητα, ιδίως στις περιοχές όπου η ανάπτυξη ταυτίζεται με την τουριστικοποίηση. Καλές οι Ριβιέρες, οι περισσότεροι ωστόσο μπορούν μόνο να τις κοιτάνε από μακριά.

Η απάντηση δεν μπορεί να είναι άλλη από δημόσιες πολιτικές που θα αντισταθμίζουν τις επιπτώσεις. Εξ όνυχος τον λέοντα: στο κάτω Κουφονήσι φέτος, για πρώτη χρονιά, απαγορεύτηκαν οι σκηνές. Ένας φτηνός τρόπος διακοπών, ιδίως για νέους, χάθηκε. Το ίδιο συμβαίνει και αλλού. Σήμερα υπάρχουν αρκετά νησιά που δεν έχουν καθόλου κάμπινγκ. Αυτός ο τουρισμός δεν συμφέρει, για πολλές οικογένειες όμως μπορεί να είναι μια πολύ καλή λύση. Ιδού πεδίο δόξης για το υπουργείο τουρισμού. Άλλη ιδέα που σχετίζεται με αυτό που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε κοινωνική οικονομία: πριν από χρόνια γνωρίσαμε μια παρέα Γερμανών που είχαν έρθει με ιστιοπλοϊκό. Στην κουβέντα μάθαμε ότι το σκάφος δεν ήταν δικό τους, ανήκε στον ναυτικό τους όμιλο και κάθε μέλος είχε δικαίωμα να το χρησιμοποιεί μερικές εβδομάδες τον χρόνο! Εδώ, στο όνομα της Ριβιέρας, οι όμιλοι όχι μόνο δεν ενισχύονται αλλά αντιμετωπίζονται ως ενοχλητικές ανορθογραφίες. Είπαμε, τα σούπερ γιοτ και τα καταμαράν, τα οποία μάλιστα επιδοτούνται από τους φόρους μας προς χάριν και χαρά των γαλλικών ναυπηγείων, αφήνουν τα λεφτά. Για να μην πούμε για τα γνωστά, την έκρηξη ενοικίων στο κέντρο και την οδύσσεια των φοιτητών να βρουν σπίτι καθώς κανένα πανεπιστήμιο και κανένα υπουργείο δεν ενδιαφέρθηκε να καλυφθούν οι ανάγκες με φοιτητικές εστίες. Άλλες κλίνες έχουν προτεραιότητα. Προφανώς υπάρχουν πολλά που μπορεί να γίνουν. Άλλα είναι εύκολα, άλλα όχι και τόσο. Προϋπόθεση ωστόσο είναι να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει πρόβλημα.