Η Αθηνά Κρικέλη, ιδρύτρια του Μικρού Μουσείου Σπηλιάς, μιλά στην Athens Voice για την ιστορία του μικρότερου Λαογραφικού Μουσείου της Ελλάδας.
Μπαίνοντας στο πετρόχτιστο διώροφο κλασικό κτήριο που ήταν εγκαταλειμμένο για 19 χρόνια στο πιο κοντινό σημείο στην κορυφή του Κισάβου, τη Σπηλιά θα συναντήσει σήμερα πλέον κανείς αντικείμενα, έπιπλα, εργαλεία, φωτογραφίες, θρανία, κεντήματα, δαντέλες, πικάπ, κουδούνια και ραπτομηχανές, εικονοστάσια και καντήλια, δηλαδή όλα όσα συνθέτουν την εικόνα του χτες και του … λίγο παλαιότερα. Μπορεί κάποιος διαβάζοντας τις περιγραφές στα ελληνικά και τα αγγλικά να ταξιδέψει εκεί στο ένδοξο παρελθόν και τις ξεχασμένες ιστορίες που αναγεννούνται. Σαν να τον παίρνει από το χέρι ο παππούς ή η γιαγιά και να του δείχνει το βίος του, τις καλημέρες του, το καλοσώρισμα και τον κόπο του στο Μικρό Μουσείο Σπηλιάς, το μικρότερο Λαογραφικό Μουσείο της Ελλάδας με ελεύθερη είσοδο που χτίστηκε μόλις σε 46 μέρες με έρευνα και πολύ μεράκι. Εκεί θα σε υποδεχτεί σίγουρα με διάπλατο χαμόγελο η Αθηνά Κρικέλη, που με δική της πρωτοβουλία δημιούργησε και δώρισε στον Δήμο Τεμπών Λάρισας αλλά και την Κοινότητα Σπηλιάς, το Μουσείο στη μνήμη των γονιών της Παναγιώτη και Ξένη Κρικέλη.
Η Αθηνά γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Θεσσαλονίκη αλλά η καταγωγή του μπαμπά της ήταν από την Σπηλιά, την οποία «έζησε» τα καλοκαίρια και τις γιορτές σε μικρή ηλικία. Εδώ είναι θαμμένος ο μπαμπάς της που λάτρευε το χωριό, και έχει μεταδώσει σε εκείνη και τον αδελφό της Κώστα όλη αυτή την λαχτάρα για την ιστορία του τόπου. Εκείνη έφυγε από την Ελλάδα πριν 30 χρόνια και αφού έκανε την «φοιτητική περατζάδα» της στο Λονδίνο για τρία χρόνια, αποφάσισε να συνεχίσει τις σπουδές στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, την Νέα Υόρκη. 30 χρόνια μετά η γνωστή δημοσιογράφος και παραγωγός ντοκιμαντέρ έχοντας μια εταιρεία εκεί την Ellopia Films USA και σε συνεργασία με το National Geographic, έχει σήμερα την πολυτέλεια να ζει αρκετούς μήνες στο χωριό της για το οποίο δηλώνει ιδιαίτερα περήφανη. «Δεν ζήτησα από τους δικούς μου ποτέ ούτε μια δραχμή για να σπουδάσω. Όλα όσα κατάφερα ήταν αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς και πείσματος. Ήταν υπέροχοι άνθρωποι οι δικοί μου. Με φόρτωσαν με πολύ περιουσία εσωτερική, είμασταν μικρομεσαία οικογένεια. Ήταν μεράκι και όραμα του μπαμπά Παναγιώτη να μείνει κάτι στον τόπο του, στο χωριό του. Παρακαταθήκη αν θέλεις για τις νεότερες γενιές. Ανασκουμπώθηκα και μαζί μου ακόμα μια ελληνοαμερικανίδα νύφη στο χωριό, η Χριστίνα Καράγιαννη, δουλέψαμε ασταμάτητα για 46 μέρες. Βάψαμε ξεχορταριάσαμε, βγάλαμε μπάζα, καθαρίσαμε τουαλέτες, ανεβήκαμε στη σκαλωσιά, βγήκαμε στους δρόμους για να μαζέψουμε αντικείμενα και φωτογραφίες, και μαζί μας ήρθαν κι άλλοι, γυναίκες και άνδρες στην αρχή αρκετά διστακτικά μετά η αποπεράτωση του Μικρού Μουσείου Σπηλιάς “Κρικέλη” έγινε και δική τους υπόθεση. Πολύ προσωπική» μου λέει με μια σοβαρότητα αλλά ταυτόχρονα μεγάλη χαρά.
Το Μουσείο που βρίσκεται μόλις 50 μέτρα από την κεντρική πλατεία του χωριού φιλοξενεί πλήθος ευρημάτων Ελληνιστικής και Ρωμαϊκής περιόδου της ευρύτερης περιοχής της Σπηλιάς από το 324 π.Χ.«Το μεγαλύτερο μέρος των εκθεμάτων μέχρι στιγμής ανήκει στην προσωπική μου συλλογή. Αρκετά από το σπίτι των γονιών μας αλλά και βασικά εκθέματα του Μουσείου τα μαζέψαμε από τα σκουπίδια. Τα σχολικά εκθέματα μας τα παραχώρησε η κοινότητα Νέσσωνος, με πρωτοβουλία του προέδρου Ιωάννη Σακαβού. Σιγά σιγά και ιδιαίτερα την τελευταία εβδομάδα, άρχισαν να έρχονται και οι γυναίκες του χωριού με αντικείμενα και κεντίδια στα χέρια. Δεν είναι εύκολο σε μια κλειστή κοινωνία να έρθεις και να τα φέρεις τούμπα. Και καλά κάνουν οι άνθρωποι γιατί έχουν δει πολλά τα μάτια τους. Νομίζω όμως πως όταν πειστούν γίνονται οι καλύτεροι υποστηριχτές. Το παίρνουν προσωπικά το θέμα και το νταντεύουν σαν δικό τους δείχνοντας έτσι, μια ολόκληρη ιστορία, αυτή που βρίσκεται σε κάθε χωριό όσο μικρό ή μεγάλο κι αν είναι. Οι κάτοικοι του τόπου το αγκάλιασαν πραγματικά και έβαλαν ο καθένας ξεχωριστά το δικό του λιθαράκι για να γίνει πραγματικότητα αυτό το Μουσείο που θα αποτελεί όχι μόνο ένα Λαογραφικό Μικρό Μουσείο, αλλά μια πολιτιστική κοιτίδα του τόπου. Στις 16 Ιουλίου 2022 μάλιστα πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του Μουσείου μας και τόσο η συμβολή τους όσο και η προσέλευση τους ήταν μεγάλη. Κάθε ένας που έρχεται εδώ, ιδιαίτερα άνθρωπος του χωριού μας γεμίζει ατέλειωτες ιστορίες, εξαιρετικό ενδιαφέρον έχουν επίσης οι σχολικές φωτογραφίες που πολλοί αναγνωρίζουν τον εαυτό τους ή τον μπαμπά τους και αρχίζουν τα πειράγματα ή τις αναπολήσεις».
Αθηνά πώς νιώθεις για ότι έχετε πετύχει συλλογικά σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα στο μικρό σας χωριό την ρωτάω χωρίς καν να το καταλάβω. «Ενθουσιασμός μεγάλος. Φαντάσου πως από την ημέρα των εγκαινίων μέχρι τρείς μέρες μετά, είχαν έρθει 358 άτομα. Ακόμα και αντιπροσωπεία από την Κύπρο, ενώ από Χίο μας έστειλαν μια πλάστιγγα, δώρο για το Μουσείο μας. Υπάρχει μεγάλη προοπτική για αδελφοποιήσεις με μεγάλα μουσεία της Ελλάδας και όχι μόνο. Νομίζω πως μέχρι του χρόνου το καλοκαίρι θα έχουμε ολοκληρώσει το ημερολόγιο των εκδηλώσεων που δεν θα περιορίζονται σε συνεργασίες εντός των ελληνικών συνόρων. Άλλωστε πρέπει να τιμήσουμε τις δύο πρωτιές του Μουσείου. Πρώτον πως μάλλον είναι το πιο γρήγορο Μουσείο στη δημιουργία του και δεύτερον μάλλον είμαστε το πιο μικρό σε τετραγωνικά μέτρα Μουσείο της Ελλάδας. Αυτό όμως που είναι για μένα προσωπικά ιδιαίτερα συγκινητικό είναι πως μέσα από την έρευνα για την ιστορία του χωριού, είδα για πρώτη φορά τον παππού μου σε φωτογραφία όταν ήταν νέος. Δολοφονήθηκε σε ηλικία 34 ετών! Φωτογραφία του φιλοξενείται πλέον στο Μικρό Μουσείο Σπηλιάς και σημαίνει για μένα πολλά».
Συναυλίες, παράσταση του Καραγκιόζη, παρουσίαση χορευτικών, εκμάθηση τέχνης ψηφιδωτού, σεμινάριο μπουζουκιού, φωτογραφίας, βραδιές κινηματογράφου, γενικότερα το Μουσείο θα είναι ανοιχτό σε κάθε δημιουργό του τόπου που θέλει να εκθέσει το σπουδαίο έργο του. «Η πρώτη μας συναυλία έγινε τον περασμένο Αύγουστο με τον εκπληκτικό Λουδοβίκο των Ανωγίων και πολύ σύντομα στοχεύουμε το γκεμισμένο δωματιάκι που βρίσκεται δίπλα από το Μουσείο από τη δεκαετία του ‘50 που χρησιμοποιούταν ως δώμα για να τρώνε και να πίνουν το πρωί και το μεσημέρι παιδιά από το σχολείο του χωριού να το αναστηλώσουμε. Το όραμα άλλωστε δεν έχει ταβάνι».
Extra info: Το χωριό που πήρε το όνομά του από τις πολλές σπηλιές που υπάρχουν κοντά του και είναι το πιο ψηλό χωριό του Όρους Όσσα, οι περισσότεροι το γνωρίζουν από τις ισχυρές χιονοπτώσεις τον χειμώνα αλλά και τα ξεχωριστά εδέσματα που μπορούν οι επισκέπτες να γευτούν 365 μέρες τον χρόνο στην πλατεία του. Πλέον προστίθεται και άλλος λόγος για να ταξιδέψει κανείς στο χωριό αυτό που έχει την ιδιαιτερότητα τις καθημερινές ημέρες του χειμώνα να έχει 17-20 κατοίκους, και περίπου 1000-1500 τα Σαββατοκύριακα που μετατρέπεται σε ορμητήριο όσων επιζητούν ένταση και ορεινές δράσεις. Kαι ποιοτικό φαγητό και καλλιέργεια του πνεύματος, τυχεροί!
Για περισσότερες πληροφορίες ανατρέξτε στην ομάδα «ΜΙΚΡΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΠΗΛΙΑΣ» στo facebook.
18°
