Explainer: Γιατί αρνούμαστε στα παιδιά το «δίκαιο του σχολείου»;

H επιτυχία του Ιρανού πρόσφυγα, του Κουρός Ντουρμοχαμαντί Μπαγκί, στις Πανελλήνιες 2022 έφτασε ως το Μέγαρο Μαξίμου. Ο 19χρονος μαθητής, που έφτασε πριν από τρία χρόνια στη Μυτιλήνη με βάρκα, απέσπασε πολλούς επαίνους για την είσοδό του στο Πανεπιστήμιο ακόμη και στα σόσιαλ μίντια, ένα περιβάλλον δηλαδή όπου τα σχόλια από haters είναι στην ημερήσια διάταξη. 

Την ίδια ώρα, όμως, τρεις μαθητές ιρακινής καταγωγής και η οικογένειά τους στον Βύρωνα απειλούνται με απέλαση μέσα στις επόμενες ώρες, με το σχολείο και τον δήμο να έχουν κινητοποιηθεί υπέρ της παραμονής τους. Δεν έχει πέρασει εξάλλου πολύς καιρός από τότε που μια ανάλογη κινητοποίηση έσωσε από την απέλαση τον σημαιφόρο μαθητή Σαϊντού Καμαρά - κι εκείνος, στο τέλος, έγινε δεκτός μετ' επαίνων από τον πρωθυπουργό. 

Όμως, γιατί το κράτος στέκεται στο πλευρό μόνο των άριστων προσφύγων και μεταναστών μαθητών και γιατί θα πρέπει ένας μαθητής να διαπρέψει ή να κινδυνεύσει με απέλαση για να δείξουν οι αρχές τα αντανακλαστικά τους; Δεν θα έπρεπε, αντί για το όψιμο ενδιαφέρον των ιθυνόντων, να υπάρχει ένας νόμος που να αποσείει από τα κεφάλια των προσφυγόπουλων τη δαμόκλειο σπάθη της απέλασης από την Ελλάδα; Οι Ιταλοί, δίπλα μας, αποφάσισαν πως θα έπρεπε. Και ετοιμάζονται να υιοθετήσουν το λεγόμενο jus scholae. 

Jus scholae; Τι σημαίνει αυτό; 

Κατά λέξη, «δίκαιο του σχολείου». Ο νόμος ψηφίζεται αυτές τις ημέρες από την κυβέρνηση Ντράγκι και προβλέπει πως πρόσφυγες και μετανάστες μαθητές αποκτούν την ιταλική ιθαγένεια έπειτα από πέντε χρόνια φοίτησης στα ιταλικά σχολεία. 

Γιατί απειλούνται με απέλαση οι τρεις ιρακινοί μαθητές από τον Βύρωνα;

Τα τρία παιδιά από το Ιράκ, ο Χέμιν, η Ντόα, η Ράχμα και η οικογένειά τους απειλούνται με απέλαση από την Ελλάδα από σήμερα, 1η Ιουλίου. Φοιτούν εδώ και πέντε χρόνια σε σχολεία στον Βύρωνα. Από τη Διεύθυνση Αλλοδαπών Θεσσαλονίκης καλούνται να αποχωρήσουν από τη χώρα μας καθώς λήγει η πενταετής άδεια παραμονής της μητέρας τους. 

Ποιοι βρίσκονται στο πλευρό τους; 

Από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των Ιρακινών μαθητών βρίσκεται η σχολική κοινότητα, οι συμμαθητές, οι καθηγητές και η διευθύντρια του 4ου Γυμνασίου στο οποίο φοιτούν. Ακόμη, δίπλα στην οικογένεια βρίσκεται ο δήμος, αλλά και οι γείτονες που όλα αυτά τα χρόνια που τα παιδιά βρίσκονται στον Βύρωνα, βοηθούν για την κάλυψη μέρους των αναγκών τους. 

Η ελληνική νομοθεσία δεν τους προστατεύει; 

Σύμφωνα με τα ισχύοντα, σε υπήκοο τρίτης χώρας ή ανιθαγενή, ο οποίος αναγνωρίζεται ως πρόσφυγας, χορηγείται από την αρμόδια αρχή άδεια διαμονής τριετούς διάρκειας. Η άδεια ανανεώνεται με απόφαση του Προϊσταμένου του Περιφερειακού Γραφείου Ασύλου μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου, η οποία υποβάλλεται στην αρμόδια αρχή, το αργότερο τριάντα (30) ημερολογιακές ημέρες πριν από τη λήξη της. Η άδεια ανανεώνεται κατόπιν επανεξέτασης από διάφορες υπηρεσίες, ενώ μπορεί και να ανακληθεί εάν κριθεί πως συντρέχουν λόγοι δημόσιας τάξης ή εθνικής ασφάλειας. 

Μα είναι δυνατόν να «απειλούν την εθνική ασφάλεια» 16χρονα;

Οσο ήταν δυνατόν να την απειλούσε ο Γιάννης Αντετονκούνμπο που έζησε επί χρόνια ολόκληρα με τον εφιάλτη της ανανέωσης της άδειας παραμονής του. Οπως πολλά παιδιά που είναι μετανάστες δεύτερης γενιάς ή πρόσφυγες, ο Γιάννης συμμετείχε στις σχολικές γιορτές ντυμένος  τσολιάς ενώ δεν ήταν λίγες οι φορές που κράτησε την ελληνική σημαία. Ωστόσο τα μητρώα του σχολείου και το σύστημα δεν τον δέχτηκε, παρά μετά από χρόνια, ως Έλληνα.

Ε καλά, μια απλή γραφειοκρατική πράξη δεν είναι η ανανέωση της άδειας παραμονής του κάθε Αντετονκούνμπο;

Ας αφήσουμε το γεγονός πως το απολυτήριο του γυμνασίου του Greek freak έγραφε «αλλοδαπός». Οπως έχει διηγηθεί ο ίδιος, ανανέωση της άδειας παραμονής σήμαινε ώρες ατελείωτες στο Αλλοδαπών, κάτω από τον καυτό ήλιο ή μέσα στη βροχή και το κρύο. Έπρεπε να βρίσκεται έξω από το κτίριο πριν ακόμα ανοίξει η υπηρεσία, συμπληρώνοντας μια αυτοσχέδια λίστα η οποία λειτουργούσε ως λίστα προτεραιότητας. 

Πότε ένα παιδί μεταναστών μπορεί να αποκτήσει ελληνική ιθαγένεια;

Σύμφωνα με τον Κώδικα Ιθαγένειας, τα τέκνα αλλοδαπών έχουν τη δυνατότητα να αποκτήσουν την Ελληνική Ιθαγένεια, εφόσον έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα και φοιτούν σε Ελληνικό Σχολείο και εφόσον συντρέχουν μια σειρά από προϋποθέσεις για τους γονείς τους, όπως τουλάχιστον ο ένας από τους δύο να έχει συμπληρώσει πενταετή νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα κατά το χρόνο που γεννήθηκε το τέκνο ή δεκαετή συνεχή νόμιμη διαμονή στην Ελλάδα, εφόσον η δεκαετής νόμιμη διαμονή ξεκίνησε έστω και μία ημέρα πριν τη γέννηση του τέκνου και έχει συμπληρωθεί μετά το χρόνο γέννησής του. Κι ακόμη, κατά τον χρόνο υποβολής της κοινής, από τους δύο γονείς, αίτησης-δήλωσης, να έχουν και οι δύο γονείς νόμιμη διαμονή κλπ κλπ κλπ...

Ενώ με το jus scholae γίνονται όλα πιο απλά; 

Ναι, γιατί η χορήγηση της ιθαγένειας σχετίζεται πλέον μόνο με έναν συγκεκριμένο κύκλο σπουδών. Να φανταστεί κανείς πως ο νόμος που συζητείται αυτές τις μέρες στην Ιταλία αποτελείται από ένα άρθρο και μόνο. 

«Ενα νόμο και ένα άρθρο»; Κάτι μου θυμίζει αυτό...

Ναι, το μνημόνιο που υποτίθεται θα καταργούσαμε. Μόνο που στην περίπτωση του jus scholae δεν είναι σύνθημα. Η μοναδική προϋπόθεση για έναν ανήλικο είναι να έχει μπει στη χώρα έως το 12ο έτος της ηλικίας του και - σε περίπτωση που φοιτά στο δημοτικό - να το τελειώσει. Αντίθετα, στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν απαιτείται απολυτήριο. 

Και γιατί το λένε jus scholae;

Είναι, ας πούμε, το τρίτο στάδιο της εξέλιξης. Το πρώτο ήταν το jus sanguinis. Σημαίνει «δίκαιο του αίματος» και σε πολύ απλά ελληνικά το νόημα θα μπορούσε να είναι πως «Ελληνας δεν γίνεσαι, γεννιέσαι». Στη συνέχεια ρίξαμε νερό στο εθνοκεντρικό κρασί μας με το jus soli. Αυτό, πάλι, σημαίνει «δίκαιο του εδάφους» και είναι το δικαίωμα κάποιου να αποκτά την ιθαγένεια ενός κράτους εφόσον έχει γεννηθεί στην επικράτεια του. 

Μα ο Αντετοκούνμπο δεν είχε γεννηθεί στα Σεπόλια;    

Ναι, τον Δεκέμβριο του '94. Αλλά παρόλ' αυτά έπρεπε να έρθει το 2013 και να πετύχει τόσες διακρίσεις στο μπάσκετ για να αποκτήσει την ελληνική ιθαγένεια. Δεκαεννέα ολόκληρα χρόνια, ενώ θα μπορούσε να έχει γίνει Ελληνας από την Ε' Δημοτικού. 

Και ο Σαϊντού Καμαρά που σήκωσε ως αριστούχος μαθητής την ελληνική σημαία στην παρέλαση;

Είχε συμπληρώσει ακριβώς πέντε χρόνια στην Ελλάδα και στα ελληνικά σχολεία όταν απειλήθηκε με απέλαση. Εξι χρόνια παραμονής στην Ελλάδα συμπληρώνουν ο Χέμιν, η Ντόα και η Ράχμα που καλούνται να εγκαταλείψουν τη χώρα μας κι ενώ η μικρή αδελφή της Ντοά έχει γεννηθεί εδώ.

Μα να τους κάνουμε όλους Ελληνες; Αυτό μας λέει το jus scholae; 

Αυτό μας λέει και ο Ισοκράτης: «Ελληνες», έχει πει, «είναι όποιοι μετέχουν της ημετέρας Παιδείας»...

Υ.Γ. Σε επικοινωνία που είχε με την ATHENS VOICE το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου διευκρινίζει πως, σύμφωνα με το άρθρο 108 του σχετικού κώδικα, σε ενήλικες πολίτες τρίτων χωρών που γεννήθηκαν στην Ελλάδα ή έχουν ολοκληρώσει επιτυχώς έξι τάξεις ελληνικού σχολείου στην Ελλάδα, πριν τη συμπλήρωση του 23ου έτους της ηλικίας τους, εφόσον προσκομιστούν τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, χορηγείται άδεια διαμονής πενταετούς διάρκειας, η οποία και ανανεώνεται έως ότου συμπληρώσει ο κάτοχός της τα απαραίτητα χρόνια για να μπορέσει να αιτηθεί την ελληνική ιθαγένεια. 

Η A.V. δέχεται τη διευκρίνηση του υπουργείου, η οποία και εξηγεί γιατί ο Γιάννης Αντετοκούνμπο περίμενε μια ολόκληρη ζωή για να γίνει Ελληνας...

Ακολουθήστε την Athens Voice στο Google News κι ενημερωθείτε πρώτοι για όλες τις ειδήσεις    

ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ: Live updates - Τι πρέπει να ξέρουμε για τον κορωνοϊό- Συνεχής ενημέρωση εδώ