Το στέλεχος ΒΑ.5 της μετάλλαξης Όμικρον εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα, όπως ανακοίνωσε ο ΕΟΔΥ.
Απομονώθηκε και στη χώρα μας το στέλεχος ΒΑ.5 της μετάλλαξης Όμικρον, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ. Πρόκειται για την πρώτη απομόνωση στελέχους ΒΑ.5 στην Ελλάδα. Βρέθηκε σε δείγμα που προέρχεται από την Περιφέρεια Ηπείρου. Δεν υπάρχει γνωστό ιστορικό ταξιδιού, ενώ είναι σε εξέλιξη η διερεύνηση και η ιχνηλάτηση επαφών.
Υπενθυμίζεται ότι η υπομετάλλαξη Όμικρον 5 είναι κατά περίπου 25% πιο μεταδοτική από την υπομετάλλαξη Όμικρον 2, η οποία έχει επικρατήσει στην Ελλάδα.
Όπως έγινε γνωστό, από το Eθνικό Δίκτυο Γονιδιωματικής Επιτήρησης του ιού SARS-CoV-2, που λειτουργεί υπό τον συντονισμό του ΕΟΔΥ, ολοκληρώθηκε η γονιδιωματική ανάλυση σε 462 δείγματα που έχουν επιλεγεί τυχαιοποιημένα ή στοχευμένα και αφορούν στην περίοδο 7 Απριλίου έως 5 Μαΐου. Από όλα τα δείγματα απομονώθηκε στέλεχος Omicron (B.1.1.529). 438 από τα 462 δείγματα με στέλεχος Όμικρον αφορούσαν στο στέλεχος ΒΑ.2 (95%, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 79%).
Από την έναρξη λειτουργίας του Εθνικού Δικτύου Γονιδιωματικής Επιτήρησης του κορωνοϊού μέχρι σήμερα έχουν απομονωθεί 28 διαφορετικά στελέχη ειδικού ενδιαφέροντος/υπό διερεύνηση/υπό παρακολούθηση ή άλλα στελέχη ενδιαφέροντος του ιού SARS CoV-2 από 55.280 αλληλουχηθέντα δείγματα (54.557 προερχόμενα από εγχώρια κρούσματα και 723 από εισαγόμενα).
Μετάλλαξη Όμικρον: Γιατί το στέλεχος ΒΑ.5 προκαλεί ανησυχία - Πού εντοπίστηκε για πρώτη φορά
Τόσο το στέλεχος ΒΑ.5 όσο και το ΒΑ.4 εμφανίστηκαν στη Νότια Αφρική. Έχουν αρχίσει να εξαπλώνονται στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες, προκαλώντας προβληματισμό και ερωτηματικά στους επιστήμονες αναφορικά με το κατά πόσο μπορεί να προκαλέσουν ένα νέο επιδημικό κύμα Covid-19 σε μια χρονική περίοδο που η άρση μέτρων συνεχίζεται με εντατικούς ρυθμούς.
Υπάρχουν, βέβαια και επιστήμονες, που εκτιμούν ότι οι δύο νέες υπο-παραλλαγές αποτελούν σημάδια πως ο κορωνοϊός γίνεται πιο προβλέψιμος.
Σχεδόν έξι μήνες μετά τον εντοπισμό της αρχικής Όμικρον στη Νότια Αφρική, ερευνητές στην αφρικανική χώρα εντόπισαν τα δύο νέα στελέχη, τα οποία έχουν προκαλέσει ένα νέο κύμα μολύνσεων (περίπου 5.000 τη μέρα έναντι 1.200 τον Μάρτιο). Αρκετές μελέτες το τελευταίο χρονικό διάστημα έδειξαν ότι οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5:
Είναι ελαφρώς πιο μεταδοτικές σε σχέση με την «κανονική» Όμικρον (ΒΑ.1) και
μπορούν να ξεπεράσουν σε έναν βαθμό την ανοσιακή προστασία που είχε επιφέρει μια προηγούμενη λοίμωξη Covid-19 (φυσική ανοσία) ή ο εμβολιασμός.
«Σαφώς μπαίνουμε σε μια νέα έξαρση στη Νότια Αφρική που φαίνεται να προκαλείται πλήρως από τις ΒΑ.4 και ΒΑ.5. Βλέπουμε "τρελούς" αριθμούς μολύνσεων» ανέφερε σε δήλωσή της στο «Nature» η καθηγήτρια ιολογίας Πένι Μουρ του Πανεπιστημίου Witwatersrand του Γιοχάνεσμπουργκ.
Οι επιστήμονες δεν είναι πάντως ακόμη βέβαιοι αν οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 θα προκαλέσουν νέο κύμα νοσηλειών στη Νότια Αφρική ή σε άλλες χώρες, καθώς πλέον μεγάλα ποσοστά του πληθυσμού είτε έχουν εμβολιαστεί ήδη είτε είχαν μολυνθεί από προηγούμενες υποπαραλλαγές της Όμικρον, καθώς η διασπορά του ιού στη χώρα ήταν πολύ μεγάλη.
Το στέλεχος ΒΑ.5 και η πιθανότητα η πανδημία κορωνοϊού να εισέρχεται σε μια πιο προβλέψιμη φάση - Το στέλεχος BA.5
Την ίδια στιγμή υπάρχουν επιστήμονες που πιστεύουν ότι η ανάδυση των δύο νέων υποπαραλλαγών πιθανώς να σηματοδοτεί ότι ο κορωνοϊός έχει εισέλθει σε μια πιο προβλέψιμη περίοδο.
Ειδικότερα, κάνουν λόγο για νέα μικρότερα κύματα που εμφανίζονται περιοδικά από στελέχη του που ήδη κυκλοφορούν στον γενικό πληθυσμό.
«Αυτά είναι τα πρώτα σημάδια ότι ο ιός εξελίσσεται διαφορετικά πλέον σε σύγκριση με τα πρώτα δύο χρόνια της πανδημίας, όταν παραλλαγές φαίνονταν να ξεπηδούν από το πουθενά» εκτίμησε ο ειδικός στη βιοπληροφορική Τούλιο ντε Ολιβέιρα του νοτιοαφρικανικού Πανεπιστημίου Stellenbosch.
Αναλύοντας ιικά γονιδιώματα από κλινικά δείγματα, ο Ολιβέιρα και οι συνεργάτες του, που έκαναν τη σχετική προδημοσίευση στο medRxiv, βρήκαν ότι οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 πρωτοεμφανίστηκαν στα μέσα Δεκεμβρίου 2021 και στις αρχές Ιανουαρίου 2022 αντίστοιχα, αλλά μόλις πρόσφατα έκαναν αισθητή την παρουσία τους. Σήμερα πια από κοινού αποτελούν το 60% έως 75% των νέων κρουσμάτων στη Νότια Αφρική, ενώ έχουν ήδη εντοπιστεί σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες.
Πόσο πιο μεταδοτικό είναι το στέλεχος ΒΑ.5 - Τι ισχύει με την υπο-παραλλαγή BA.4
Ο Ολιβέιρα εκτίμησε ότι οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 εξαπλώνονται ελαφρώς ταχύτερα σε σχέση με την Όμικρον 2, η οποία ήταν με τη σειρά της κάπως πιο μεταδοτική έναντι της αρχικής Όμικρον.
Ο εξελικτικός βιολόγος Τομ Βενσελέερς του βελγικού Καθολικού Πανεπιστημίου της Λουβέν δήλωσε ότι «λαμβάνοντας υπόψη όλα τα δεδομένα, φαίνεται πως ένα σημαντικό κύμα νέων λοιμώξεων είναι σίγουρο ότι θα έρθει».
Από τη μεριά του ο ειδικός στην εξέλιξη των ιών βιολόγος Τζέσε Μπλουμ του αμερικανικού ερευνητικού κέντρου Fred Hutch στο Σιάτλ συμφωνεί ότι οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 εξαπλώνονται ταχύτερα από τις προηγούμενες Όμικρον. Όπως λέει, «αυτό που είναι ασαφές, είναι γιατί είναι πιο μεταδοτικές. Μια πιθανότητα είναι ότι εγγενώς είναι απλώς καλύτερες στο να μεταδίδονται». Μια άλλη πιθανότητα είναι ότι είναι καλύτερες στο να διαφεύγουν από τη φυσική και εμβολιαστική ανοσία.
Πόσο καλύπτουν τα εμβόλια τα στελέχη ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της μετάλλαξης Όμικρον
Οι δύο νέες υποπαραλλαγές σχετίζονται στενά με την Όμικρον 2, ενώ και οι δύο φέρουν μια μετάλλαξη-κλειδί (την F486V) στην πρωτεΐνη-ακίδα τους, στην οποία στοχεύουν κυρίως τα εμβόλια, κάτι που μπορεί να έχει επίπτωση στην αποτελεσματικότητα των εμβολίων.
Μελέτη του Νοτιοαφρικανού ιολόγου Άλεξ Σίγκαλ, που προδημοσιεύτηκε επίσης στο medRxiv και ανέλυσε δείγματα αίματος από 39 ανθρώπους που είχαν μολυνθεί κατά το πρώτο κύμα της Όμικρον (εκ των οποίων οι 15 ήταν εμβολιασμένοι) έδειξε:
Τα αντισώματά τους ήταν αρκετές φορές λιγότερο αποτελεσματικά στο να προστατεύσουν από μόλυνση με ΒΑ.4 ή ΒΑ.5 σε σχέση με Όμικρον 1.
Τα αντισώματα των εμβολιασμένων ήταν πιο ισχυρά έναντι των ΒΑ.4 και ΒΑ.5 σε σχέση με τα φυσικά αντισώματα μετά από λοίμωξη ΒΑ.1.
Άλλη μελέτη του Κινέζου ιολόγου Σιαολιάνγκ Σίε του Πανεπιστημίου του Πεκίνου, η οποία προδημοσιεύτηκε στο ResearchSquare, βρήκε επίσης ότι τα αντισώματα μετά από λοίμωξη ΒΑ.1 είναι λιγότερο ισχυρά κατά των ΒΑ.4 και ΒΑ.5.
Σύμφωνα με τον Σίγκαλ, αυτή η αυξημένη ικανότητα των νέων υπο-παραλλαγών να διαφεύγουν της ανοσίας, αν και δεν είναι δραματική, «είναι αρκετή για να προκαλέσει προβλήματα και να δημιουργήσει ένα κύμα λοιμώξεων». Εκτίμησε, πάντως, ότι οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 δεν θεωρείται πιθανό να προκαλούν σοβαρότερη νόσηση από ό,τι το προηγούμενο κύμα Όμικρον. Προς το παρόν, οι νοσηλείες αυξάνουν με αργούς ρυθμούς στη Νότια Αφρική, ωστόσο οι επιστήμονες λένε ότι είναι νωρίς για να πουν με βεβαιότητα αν οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 μπορούν να επιφέρουν ιδιαίτερη πίεση στα συστήματα υγείας.
Πόσο πιθανό είναι το στέλεχος της Όμικρον ΒΑ.5 να προκαλέσει νέο κύμα στην Ευρώπη
Μολονότι οι νέες υπο-παραλλαγές έχουν ανιχνευτεί σε αρκετές χώρες της Ευρώπης και στη Βόρεια Αμερική, δεν πιστεύεται ότι θα προκαλέσουν άμεσα ένα νέο κύμα μολύνσεων, καθώς η Όμικρον 2 μόλις «σάρωσε» τις ευρωπαϊκές χώρες και η ανοσία του πληθυσμού τους βρίσκεται ακόμη σε υψηλά επίπεδα.
Σύμφωνα με τον Βενσελέερς, «αυτό δίνει ελπίδες ότι στην Ευρώπη ίσως οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 έχουν μικρότερο πλεονέκτημα και θα προκαλέσουν μικρότερο κύμα».
Οι προηγούμενες παραλλαγές Άλφα, Δέλτα και Όμικρον διέφεραν από τις νέες υποπαραλλαγές, καθώς είχαν ξεπηδήσει από μακρινά «κλαδιά» του οικογενειακού δέντρου του κορωνοϊού, ενώ οι ΒΑ.4 και ΒΑ.5 αποτελούν πιο αναμενόμενες εξελικτικές προσαρμογές.
Από την άλλη, αρκετοί επιστήμονες δεν μπορούν να αποκλείσουν νέες εκπλήξεις τύπου Δέλτα, η οποία παρεμπιπτόντως δεν έχει εξαφανιστεί τελείως και κάποιο «παρακλάδι» της μπορεί να αναδυθεί κάποια στιγμή. Άσχετα με την πηγή προέλευσής τους, νέες παραλλαγές του κορωνοϊού φαίνεται να εμφανίζονται στο προσκήνιο κάθε περίπου έξι μήνες.
7°
