Μαρία-Ηλέκτρα Ζογλοπίτου: Ο αιφνίδιος θάνατος και η ιατροδικαστική πλάνη

Η Μαρία-Ηλέκτρα Ζογλοπίτου το 1997 ήταν μια 27χρονη κομίστρια με πλούσιο έργο. Κόρη δικηγόρου, γεννημένη στη Θεσσαλονίκη το 1970, είχε σπουδάσει στο Ιστορικό - Αρχαιολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου και έκανε μεταπτυχιακό στην Ιστορία της Τέχνης στο Λονδίνο με κρατική υποτροφία, ενώ εκείνη τη χρονιά είχε εκπροσωπήσει την Ελλάδα στην 9η Μπιενάλε Νέων Καλλιτεχνών Μεσογείου στο Τορίνο. Το ταλέντο της στη ζωγραφική, το σχέδιο και τα κόμικς είχε γίνει φανερό από μικρή ηλικία στους γονείς, τους δασκάλους και τους φίλους της και τώρα γινόταν ευρύτερα γνωστό στους ανθρώπους των εικαστικών από τις συνεργασίες της με έντυπα όπως το περιοδικό ΕΨΙΛΟΝ της εφημερίδας «Ελευθεροτυπία», αλλά και διάφορα underground fanzine – στα προσωπικά της άλμπουμ ανήκουν το ΧΑΜΕΝΟ ΦΑΣΜΑ και το Products of Love y Chaos. Είχε επίσης ασχοληθεί και με θεατρικά σκηνικά, αφίσες, εικονογραφήσεις βιβλίων και εξώφυλλα δίσκων. Δυστυχώς το νήμα της ζωής της κόπηκε πολύ νωρίς, τον Ιούλιο του 1997.  

Η Μαρία-Ηλέκτρα και ο φίλος της, ο 25χρονος Γιάννης Θωμάτος, στις αρχές Ιουλίου του 1997 ήταν πολύ χαρούμενοι, όχι μόνο γιατί είχαν απολαύσει τις θερινές τους διακοπές, αλλά και γιατί πολύ σύντομα θα αναχωρούσαν για το Λονδίνο για να συνεχίσουν τις κοινές σπουδές τους στη Σχολή Καλών Τεχνών και σκόπευαν, μετά από αρμονική σχέση δύο ετών, να συζήσουν. Η Μαρία έμενε μόνη της στο Θησείο εκείνο το καλοκαίρι, σε διαμέρισμα που της είχε παραχωρήσει η αδερφή της. Εκεί πέρασαν το βράδυ που γύρισαν από τις διακοπές, ως τα χαράματα. Την επόμενη μέρα ο Γιάννης την καλούσε στο τηλέφωνο αλλά η Μαρία δεν απαντούσε. Το ίδιο και την επόμενη μέρα. Πήγε στο διαμέρισμά της, χτύπησε επανειλημμένα το κουδούνι, άφησε σημειώματα κάτω από την πόρτα, αλλά η Μαρία ήταν άφαντη. Θορυβημένος, απευθύνθηκε στην κολλητή φίλη της Μαρίας που επίσης δεν την είχε δει, ούτε την είχε ακούσει. Πήγαν μαζί στο διαμέρισμα του Θησείου, όπου διαπίστωσαν ότι μια δυσάρεστη οσμή αναδυόταν από το εσωτερικό. Βγήκαν στον δρόμο, πήραν μια σκάλα και ανέβηκαν ως το παράθυρό της. Πάγωσαν από το θέαμα που αντίκρισαν. Η Μαρία ήταν πεσμένη στο πάτωμα, μελανιασμένη. Κάλεσαν αμέσως την αστυνομία που άνοιξε το διαμέρισμα. Κλήθηκε τότε ο ιατροδικαστής Νίκος Καρακούκης. 

Το πτώμα της κοπέλας ήταν σε κατάσταση προχωρημένης σήψης και δεν ήταν δυνατό να διαγνωσθεί από την αυτοψία η αιτία θανάτου. Χρειάζονταν ειδικές εξετάσεις, όπως ταχεία βιοψία, και μεταφέρθηκε στο νεκροτομείο. Από τη νεκροτομή που διενήργησε ο ιατροδικαστής διαπίστωσε πως η 27χρονη είχε στραγγαλιστεί κατά τη διάρκεια, κατά πάσα πιθανότητα, της ερωτικής πράξης. Ο δράστης τής είχε σφίξει τον λαιμό με δερμάτινο κολιέ που φορούσε και τη στραγγάλισε. Ήταν τόσο δυνατό το σφίξιμο, ώστε το υοειδές οστούν στη βάση της γλώσσας είχε σπάσει – τυπική ένδειξη στραγγαλισμού. Σύμφωνα με τον ιατροδικαστή, η άτυχη κοπέλα είχε βρει τον θάνατο πριν από περίπου τέσσερις ημέρες. Οι γονείς της και η αδελφή της ενημερώθηκαν από τις αστυνομικές αρχές και έφτασαν αμέσως στην Αθήνα. Το θύμα δεν έφερε ίχνη πάλης και το σπίτι ήταν τακτοποιημένο, δεν υπήρχε καμία αναστάτωση στον χώρο, γεγονός που έστρεψε τις έρευνες της Αστυνομίας στον κύκλο των γνωστών της κοπέλας. Τα πρωτοσέλιδα την επόμενη μέρα έκαναν λόγο για ερωτικό έγκλημα από δράστη γνωστό στο θύμα. 

Στην Ασφάλεια κλήθηκαν να καταθέσουν νεαρά άτομα που γνώριζαν τη Μαρία-Ηλέκτρα καθώς και ο Γιάννης Θωμάτος, ο άνθρωπος που συνδεόταν δύο χρόνια μαζί της και ο τελευταίος άνθρωπος που την είχε δει ζωντανή. Ο Γιάννης Θωμάτος αδυνατούσε να συνειδητοποιήσει τον άδικο χαμό της φίλης του και την απροσδόκητη τροπή που έπαιρνε η κοινή μοίρα που ονειρεύονταν οι δυο τους. Κάτι ακόμη που σύντομα θα έπρεπε να συνειδητοποιήσει ήταν η δική του προσωπική μοίρα: Ο ίδιος θα βρισκόταν στο εδώλιο ως κατηγορούμενος για τον στραγγαλισμό της αγαπημένης του. Για να σταθεί η κατηγορία, υποστηρίχθηκε ότι βρισκόταν σε κατάσταση ψυχικής ορμής και καταδικάστηκε πρωτόδικα σε φυλάκιση 12 ετών για ανθρωποκτονία από πρόθεση, ενώ του αναγνωρίστηκε και το ελαφρυντικό του προτέρου εντίμου βίου. Παρ' όλα αυτά, οι δικαστές δεν έκαναν δεκτό το αίτημα του κατηγορουμένου για αναστολή εκτέλεσης της ποινής του και τον έστειλαν στη φυλακή – αν και το προηγούμενο διάστημα που ήταν ελεύθερος, είχε έρθει από το Λονδίνο, διακόπτοντας τις σπουδές του, για να δικαστεί και να αποδείξει την αθωότητά του. Οι γονείς και η αδερφή της Μαρίας-Ηλέκτρας ποτέ δεν πίστεψαν ότι ο Γιάννης Θωμάτος ήταν ένοχος. Λίγο πριν αποχωρήσει από τη δικαστική αίθουσα, η μητέρα Θάλεια Ζογλοπίτου δήλωσε συντριμμένη «Είναι άδικο, χάσαμε και το δεύτερο παιδί μας».

Τον Δεκέμβριο του 2001 εκδικαζόταν η έφεση του Γιάννη Θωμάτου στο Μικτό Ορκωτό Εφετείο Αθηνών. Και πάλι οι γονείς και η αδερφή του θύματος βρίσκονταν στο πλευρό του κατηγορουμένου, και μάλιστα έμπρακτα, αφού δεν δήλωσαν παράσταση πολιτικής αγωγής –πράγμα σύνηθες– αλλά τον υπερασπίστηκαν. 

Συμφωνα με όσα κατέθεσε στη δίκη η μητέρα του θύματος «Η κόρη μου χάθηκε άδικα από παθολογικά αίτια. Αν γνωρίζαμε ότι είχε συμπτώματα επιληψίας, σήμερα θα ζούσε. Αποκλείω ο Γιάννης να είναι ο δράστης του εγκλήματος. Κανένας δεν πονάει πιο πολύ από μένα. Είναι δυνατόν εγώ σαν μάνα να θέλω να κρύψω τον δολοφόνο του παιδιού μου; Αυτό είναι τρομερό… Πώς μπορώ όμως να καταδικάσω ένα παιδί και να το καταστρέψω;»  

Στην αρχική έρευνα της Αστυνομίας για το έγκλημα, ο Γιάννης Θωμάτος αρχικά είχε εξεταστεί από την Ασφάλεια, αλλά αφέθηκε ελεύθερος γιατί τα αποτελέσματα της βιοψίας απέδιδαν τον θάνατό της Μαρίας-Ηλέκτρας σε παθολογικά αίτια. Εκδοχή που δεν αμφισβήτησε η οικογένεια του θύματος. Αργότερα όμως, ο ιατροδικαστής Νίκος Καρακούκης, ο οποίος έκανε τη νεκροψία του πτώματος, απέκλεισε το ενδεχόμενο ο θάνατος της κοπέλας να οφείλεται σε παθολογικά αίτια και κατέληξε στο συμπέρασμα πως η κοπέλα στραγγαλίστηκε. Έτσι είχε ξεκινήσει η ποινική διαδικασία για τον 25χρονο Γιάννη Θωμάτο, ο οποίος ήλπιζε πως οι δικαστές στο Εφετείο θα τον πίστευαν και δεν θα τον καταδίκαζαν.

Στη δίκη κατέθεσαν και δύο συνάδελφοί του Νίκου Καρακούκη, οι ιατροδικαστές Μάριος Ματσάκης και Δημήτρης Μουρτζίνης που διαφωνούσαν με την άποψη του Ν. Καρακούκη φθάνοντας στο σημείο να μιλήσουν ακόμη και για «ιατροδικαστική πλάνη». Εξηγώντας τον τραυματισμό στο υοειδές οστούν του θύματος, είπαν στο δικαστήριο: «Το κάταγμα που βρέθηκε στο υοειδές οστούν, κοντά στον οισοφάγο, δεν αποτελεί από μόνο του απόδειξη στραγγαλισμού. Αν την είχε στραγγαλίσει, θα υπήρχαν σημάδια στο πίσω μέρος του λαιμού της κοπέλας, που όμως δεν βρέθηκαν… Και οι ιατροδικαστές κάνουμε λάθη. Το θέμα είναι να μαθαίνουμε από τα λάθη μας και να μην τα ξανακάνουμε». 

Ο εισαγγελέας της έδρας, στηριζόμενος στην ιατροδικαστική έκθεση του Νίκου Καρακούκη, είχε πεισθεί ότι ο Γ. Θωμάτος είχε στραγγαλίσει τη φίλη του. Χαρακτήρισε υποκειμενική την κατάθεση του δεύτερου ιατροδικαστή, Μ. Ματσάκη, και του κ. Δ. Μουρτζίνη, που απέδιδαν τον θάνατο της κοπέλας σε επιληψία, θεωρώντας ότι στηρίχτηκαν σε οριακές περιπτώσεις ώστε να αποκλείσουν τον στραγγαλισμό. Στην αγόρευσή του ζήτησε την ενοχή του κατηγορουμένου. 

Στην απολογία του ο Γιάννης Θωμάτος –αφού είχε ακούσει τον εισαγγελέα της έδρας να ζητάει την ενοχή του– ξέσπασε σε λυγμούς λέγοντας: «Όταν είδα τη Μαρία μελανιασμένη στο δωμάτιό της, κατάλαβα ότι κάτι δεν πάει καλά. Έπαθα σοκ. Δεν ήθελα να το πιστέψω αυτό που είδα… Ήξερα ότι η Μαρία είχε επιληπτικές κρίσεις, μου το είχε γράψει όταν βρισκόταν στο Λονδίνο… Δεν θα έκανα ποτέ κακό στη Μαρία..»

Η απολογία του ήταν συγκλονιστική και δραματική, μια εξομολόγηση καρδιάς. Δικαστές και ένορκοι του Μικτού Ορκωτού Εφετείου της Αθήνας πίστεψαν τον Γιάννη Θωμάτο και τον αθώωσαν ομόφωνα. Μετά από σχεδόν πέντε χρόνια αγώνα για την αθωότητά του και μετά την εξάμηνη φυλάκιση φυλάκισή του, είχε δικαιωθεί. Δικαιωμένοι ένιωσαν κι όσοι τον αγάπησαν, τον πίστεψαν και δεν τον άφησαν μόνο τον καιρό του πόνου και της δοκιμασίας του. Ανάμεσά τους και οι συγγενείς της Μαρίας-Ηλέκτρας Ζογλοπίτου.