Ταμείο Ανάκαμψης: Οι εγκρίσεις των μεγάλων έργων και τα πρώτα δάνεια των τραπεζών

H μεγάλη αναπτυξιακή ευκαιρία της ελληνικής οικονομίας είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης, τόσο με τις επιχορηγήσεις που κατευθύνονται σε μεγάλα δημόσια έργα όσο και με τα δάνεια τα οποία μέσω τραπεζών διοχετεύονται στις επιχειρήσεις. Ήδη τους τελευταίους έξι μήνες ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης έχει υπογράψει εντάξεις στο Ταμείο Ανάκαμψης 173 έργων συνολικού προϋπολογισμού 8,5 δισ. ευρώ. Από την πλευρά τους, οι τράπεζες, αν και δεν έχει τεθεί σε λειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων δανειοδότησης, βρίσκονται εδώ και μήνες σε επαφές με πελάτες τους προετοιμάζοντας τον φάκελό τους. Την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου, η Εθνική Τράπεζα άνοιξε επίσημα την αυλαία της χρηματοδότησης επενδύσεων μέσα από πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, ανακοινώνοντας συμφωνία με την εταιρεία «Ελληνικοί Λευκόλιθοι». Είναι δε θέμα ημερών να ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες τράπεζες. Γιατί όσο και αν προβληματίζει η ενεργειακή κρίση, ο υψηλός πληθωρισμός και ο πόλεμος στην «καρδιά» της Ευρώπης, οι κινήσεις που έχουν προγραμματιστεί στα επενδυτικά πλάνα των ελληνικών επιχειρήσεων θα προχωρήσουν κανονικά, τουλάχιστον από τις προθέσεις που έχουν διαφανεί στις επαφές που έχουν με τα τραπεζικά στελέχη.

Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε πως μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει έως το 2026 ευρωπαϊκούς πόρους ύψους 31,16 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 18,43 δισ. ευρώ αφορούν επιχορηγήσεις και τα 12,73 δισ. ευρώ δάνεια. Στα δάνεια οι τράπεζες ουσιαστικά παίζουν το ρόλο του ενδιάμεσου που αξιολογεί τα επενδυτικά σχέδια. Αυτά θα χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης μέχρι 50%, η ίδια συμμετοχή θα φτάνει το 20%, ενώ το υπόλοιπο 30% θα καλύπτεται από τραπεζική χρηματοδότηση. Τα επιτελεία των τεσσάρων συστημικών τραπεζών βρίσκονται αυτή την περίοδο σε επαφές με επιχειρήσεις από τους κλάδους του τουρισμού, της ναυτιλίας, της ενέργειας, των υποδομών, του real estate και της μεταποίησης, προκειμένου να προχωρήσουν οι διαδικασίες χρηματοδότησής τους.

Επιχορηγήσεις

Εξάλλου μέχρι τις αρχές Απρίλιου ο αν. υπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης είχε υπογράψει εντάξεις έργων ύψους 8,5 δισ. ευρώ. Από τον περασμένο Νοέμβριο έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης 173 έργα. Από τα έργα που έχουν ενταχθεί μέχρι σήμερα υπάρχουν λίγα πολύ μεγάλα, αρκετά μεγάλα και πολλά μεσαία έργα, της τάξης των 10 έως 200 εκατ. ευρώ. Ειδικότερα από τα 173 ενταγμένα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης:

● 9 έργα έχουν προϋπολογισμό άνω των 200 εκατ. ευρώ το καθένα 
● 14 έργα έχουν προϋπολογισμό από 100 έως 200 εκατ. ευρώ 
● 55 έργα έχουν προϋπολογισμό 10 έως 100 εκατ. ευρώ 
● 64 έργα έχουν προϋπολογισμό από 1 έως 10 εκατ. ευρώ το καθένα 
● 31 έργα έχουν προϋπολογισμό λιγότερο από 1 εκατ. ευρώ.

Και φυσικά ο αριθμός των ενταγμένων έργων θα αυξηθεί σημαντικά τους επόμενους μήνες. Σημειώνεται ότι τα 173 έργα καλύπτουν περίπου το 50% του προϋπολογισμού του Ταμείου Ανάκαμψης που αφορά στις επιχορηγήσεις. 

Τα μεγαλύτερα έργα που έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης, ύψους άνω των 200 εκατ. ευρώ το καθένα, είναι τα ακόλουθα:

● «Εξοικονομώ κατ' οίκον - Κύκλοι 2021, 2022», που θα υλοποιηθεί από το Υπουργείο Περιβάλλοντος & Ενέργειας (ΥΠΕΝ), το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ) και την Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, με προϋπολογισμό 1.354,08 εκατ. ευρώ.

● «Κατασκευή του τμήματος Τρίκαλα - Εγνατία του Αυτοκινητοδρόμου Κεντρικής Ελλάδας (Ε65)», που ήδη υλοποιεί το Υπουργείο Υποδομών & Μεταφορών, με προϋπολογισμό 480  εκατ. ευρώ, στον οποίο συμπεριλαμβάνονται δαπάνες 12 εκατ. ευρώ για τις απαλλοτριώσεις.

●  «Τοπικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΤΠΣ) - Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια (ΕΠΣ)», που θα υλοποιήσει το ΥΠΕΝ, με προϋπολογισμό 342,4 εκατ. ευρώ.

● «Ανακαινίσεις και Εκσυγχρονισμός Νοσοκομείων σε Ολόκληρη την Ελλάδα», που θα υλοποιήσει το υπουργείο Υγείας, με τη συνδρομή του ΤΑΙΠΕΔ και με προϋπολογισμό 314,96 εκατ. ευρώ.

● «Παρεμβάσεις με στόχο τη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και του δημόσιου χώρου», που θα υλοποιήσει το ΥΠΕΝ με τη συνεργασία του ΤΕΕ και με προϋπολογισμό 252,86 εκατ. ευρώ.

● «Μεταρρύθμιση του συστήματος Clawback και συμψηφισμός του με ερευνητικές & επενδυτικές δαπάνες», που ήδη υλοποιεί το υπουργείο Υγείας με το υπουργείο Ανάπτυξης και τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ), ύψους 250 εκατ. ευρώ.

● «Ανακαίνιση υποδομών Πρωτοβάθμιας Υγείας Φροντίδας (ΠΦΕ) - Ανάπτυξη Ιατρείων Διαχείρισης Χρόνιων Νοσημάτων», που υλοποιεί το υπουργείο Υγείας με το ΤΑΙΠΕΔ, με προϋπολογισμό 246,83 εκατ. ευρώ.

● «Επιχορήγηση για την Ψηφιοποίηση Αρχείου Υποθηκοφυλακείων για το Εθνικό Κτηματολόγιο», που θα υλοποιήσουν το υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης και το Κτηματολόγιο, προϋπολογισμού 242,45 εκατ. ευρώ. 

● «Μετατροπή σε αυτοκινητόδρομο του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης τμήμα: Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος στην Περιφερειακή Ενότητα Λασιθίου», που υλοποιεί το υπ. Υποδομών, ύψους 200 εκατ. ευρώ. 

Από τα έργα αυτά αρκετά έχουν ξεκινήσει και υλοποιούνται. Μάλιστα ορισμένα από αυτά έχουν απορροφήσεις από το 2021, όπου εκτιμάται ότι έγιναν δαπάνες ύψους 600 εκατ. ευρώ. Για φέτος, με βάση τα έργα που ήδη έχουν ενταχθεί (και σίγουρα θα ενταχθούν και άλλα), οι δαπάνες αναμένεται  να ανέλθουν σε τουλάχιστον 2,2 δισ. ευρώ. Τα νούμερα δεν είναι μεγάλα, με δεδομένο ότι στα επόμενα τέσσερα χρόνια η χώρα πρέπει να απορροφά κονδύλια πάνω από 4 δισ. ευρώ ετησίως. 

ΕΣΠΑ

Κομβικό ρόλο στην ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες θα μείνουν εκτός της χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης, θα παίξει το νέο ΕΣΠΑ. Αναμένεται να κάνει αυλαία με δύο οριζόντιες προσκλήσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία συνολικού ύψους 2 δισ. ευρώ, που θα στοχεύσουν στην ενίσχυση των ΜμΕ. Το υπουργείο Ανάπτυξης, στο πλαίσιο του τομεακού προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα», φέρνει δύο νέες προσκλήσεις, που θα αφορούν στον Ψηφιακό και Πράσινο μετασχηματισμό των επιχειρήσεων. Κάθε προκήρυξη θα έχει δημόσια συμμετοχή τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ και θα αυξάνει καθώς θα προστίθεται η ιδιωτική συμμετοχή. Οι δύο προσκλήσεις αυτές, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε μέχρι τώρα, θα είναι μόνιμα ανοικτές. Δηλαδή θα είναι για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα μέχρι να εξαντληθούν τα χρήματα, ενώ δεν αποκλείεται η δημόσια συμμετοχή να διευρυνθεί, εφόσον υπάρχουν μεγάλη ζήτηση. Εκτός των δράσεων αυτών, το οικονομικό επιτελείο πρόκειται να διαθέσει άλλο 1 δισ. ευρώ στην αγορά με τη μορφή χρηματοδοτικών εργαλείων που θα παρασχεθούν μέσω της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (EAT). Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα» έχει προϋπολογισμό 3,9 δισ. ευρώ, σε σύνολο 26,2 δισ. ευρώ που ανέρχεται το σύνολο του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027.