Δεν έχουν σπίτι στη χώρα τους – θα βρουν εδώ; Μια ιστορία.

Δέκα λεπτά με τα πόδια από το σπίτι μας, ήρθε πριν λίγες ημέρες και εγκαταστάθηκε μία Ουκρανή μητέρα με τα τέσσερα παιδιά της, από δύοέως δεκαπέντε χρονών. Ο άντρας της έμεινε επάνω, αλλά πιθανόν να έρθει και αυτός το προσεχές διάστημα — ακριβώς γιατί τα παιδιά είναι τέσσερα και χρειάζονται και τους δύο γονείς. Η γυναίκα μένει σε ένα Airbnb, και δεν έχει πια καθόλου χρήματα. Δεν το βάζει κάτω για όλους τούς πιθανούς λόγους, αλλά και γιατί πιστεύει πως «όλο αυτό θα κρατήσει καναδυό βδομάδες ακόμη το πολύ, έτσι δεν είναι;» Τι να της πεις… «Ναι», της λες, «τόσο θα κρατήσει». Κι ας ξέρεις πως θα είναι πολύ, πολύ, πολύ περισσότερο. 

Τα μεγάλα παιδιά, δυο κορίτσια, κάνουν μάθημα κάθε πρωί με τηλε-εκπαίδευση, με το Zoom. Προσπαθούν να μην τους πάρει από κάτω. Τα μικρότερα έχουν αρχίσει να παίζουν και να γελάνε λιγάκι. Κάνουν και βόλτες στη γειτονιά. Τους αρέσει.

Είναι δύσκολο να ταϊστούν πέντε στόματα. Ένα φιλικό μας ζευγάρι τούς κάνει παρέα και τους πηγαίνει πράγματα από το σούπερ-μάρκετ, ενώ και από τον φούρνο της γειτονιάς συγκινήθηκαν οι άνθρωποι και τους γέμισαν δυο τσάντες ψωμιά και τυροπιτάκια.

«Σήμερα που μιλούσαμε και της προσέφερα κάτι», λέει η φίλη μας, «άρχισε να κλαίει. Δάκρυσα κι εγώ, που δεν το συνηθίζω, και πριν καλά-καλά το καταλάβω με αγκάλιασε και έκλαψε στον ώμο μου. Ήταν η πρώτη αγκαλιά μετά από δύο χρόνια εκτός οικογενείας για εμένα, μα δεν δίστασα. Κατάλαβα πόσο ανάγκη την είχε. Με έσφιγγε δυνατά και με ευχαριστούσε για τη συμπαράσταση. Η 23 μηνών Βικτώρια κρατούσε το λούτρινό της και χαμογελούσε. Ευτυχώς που δεν καταλαβαίνει.Τα αθλητικά της μητέρας της κουβαλούν επάνω τους όλο το χώμα του πολέμου. Δεν ξέρω αν έχει άλλα ήαν θέλει να φοράει μόνο αυτά. Και το πιο συγκλονιστικό είναι ότι τα δύο μεγαλύτερα κορίτσια δεν χαμογέλασαν ούτε μια στιγμή. Κι αυτή η οικογένεια, ξέρεις, είναι από τις τυχερές, είναι όλοι τους καλά».

Είναι όλοι τους καλά, ναι, αλλά εξακολουθεί να είναι δύσκολο να ταϊστούν πέντε στόματα. Κι αυτή η έρμη γυναίκα με τα τέσσερα παιδιά της, που δεν μπορεί να ψελλίσει κουβέντα για τον πόλεμο και την καταστροφή και το θανατικό που είδε, και που νομίζει πως όπου να ’ναι θα επιστρέψει στο σπίτι της, στην πατρίδα της, δεν είναι η μόνη.

«Εμείς γνωρίζουμε μόνο πόσοι έρχονται στην Ελλάδα μέσω Προμαχώνα. Είναι πάνω από 10.000 άτομα μέχρι τώρα», μας είπε ο Πρόξενος της Ουκρανίας στη Θεσσαλονίκη, ο Βαντίμ Σαμπλούκ. «Ο πραγματικός όμως αριθμός των Ουκρανών που ήρθαν στη χώρα είναι πολύ μεγαλύτερος».

Αυτές οι 10.000 άνθρωποι, ή οι 20.000, ή οι ακόμα περισσότεροι, μαζί με αυτούς που πρόκειται να έρθουν αύριο και μεθαύριο, και τους επόμενους μήνες, είναι δικοί μας άνθρωποι. Δεν θα εγκατασταθούν μόνιμα εδώ όλοι τους, αλλά πολλοί πράγματι θα βρουν μια δεύτερη ζεστή πατρίδα στην Ελλάδα. Αυτό είναι παραπάνω από βέβαιο. Και η Ελλάδα θα κερδίσει, φυσικά, από αυτούς. Οικογενειάρχες, φιλήσυχοι, καλλιεργημένοι και εργατικοί άνθρωποι, θα μπορέσουν να ενταχθούν εύκολα και γρήγορα στη χώρα. Και πολύ πιο εύκολα και πιο γρήγορα θα ανακατευτούν μαζί μας τα παιδιά τους.

Όμως μέχρι τότε υπάρχουν πολλά για να γίνουν. Και δεν θα γίνουν όλα, φοβόμαστε, με την ταχύτητα, την αμεσότητα και την αποτελεσματικότητα που πρέπει να γίνουν.

Στο θέμα αυτό πρέπει όλα να λειτουργήσουν —και να τρέξουν— στην Κλίμακα Πιερρακάκη. ΜΟΝΟ έτσι. Δεν υπάρχει άλλη λύση. Και, μολονότι όλοι μας ελπίζουμε πως πράγματι κάπως έτσι θα γίνουν τα πράγματα, οι μέχρι τώρα ελάχιστες κινήσεις που έγιναν δεν μας κάνουν να αισθανόμαστε ιδιαίτερη ανακούφιση…

«Όλες οι πληροφορίες για το πού πρέπει να απευθύνονται οι πρόσφυγες μόλις φτάνουν στην Ελλάδα είναι διαθέσιμες στη σελίδα του Προξενείου στο Facebook», μας λέει ο πρόξενος. Και συνεχίζει: «Κατόπιν συμφωνίας με την ελληνική κυβέρνηση, στις 28 Μαρτίου 2022 σχεδιάζεται να δημιουργηθούν τέσσερα Κέντρα, όπου θα συντάσσονται τα απαραίτητα έγγραφα για την προσωρινή προστασία των Ουκρανών πολιτών».

Αυτό είναι πολύ καλό, ασφαλώς, και υποθέτουμε πως το πακέτο των εγγράφων δεν θα περιλαμβάνει μόνο την άδεια παραμονής και εργασίας, αλλά και ΑΦΜ και ΑΜΚΑ, για κάθε μέλος κάθε οικογένειας ξεχωριστά. Όμως το #1 πρόβλημα είναι η στέγαση αυτών των ανθρώπων. Είναι ΠΕΛΩΡΙΟ πρόβλημα. Γιατί, το ξαναλέμε, είναι οικογένειες με παιδιά: χρειάζονται έτοιμα σπίτια, επιπλωμένα, όχι δωμάτια ξενοδοχείου ή πανσιόν, όχι δωμάτια «εστίας». Δεν μπορεί να λείπει κάτι από κανένα τους. Οι κυνηγημένοι από τις βόμβες άνθρωποι πρέπει να μπορούν να μαγειρεύουν, να πλένουν τα ρούχα τους, να επικοινωνούν με το ίντερνετ, να βλέπουν τηλεόραση, να κοιμούνται στα ζεστά (ή στα δροσερά, όπου να ’ναι) και να μελετάνε τα μαθήματά τους για το ελληνικό και το ουκρανικό σχολείο με άνεση. Πρέπει να μπορούν να κάνουν ό,τι και εμείς στα δικά μας σπίτια, και βέβαια δωρεάν μέχρι να αρχίσουν να δουλεύουν.

Υπάρχει κάποια μέριμνα για να βρεθούν άμεσα κατοικίες για τους πρόσφυγες; ρωτήσαμε τον Ουκρανό πρόξενο. «Αυτή τη στιγμή», μας είπε, «οι εθελοντές βοηθάνε ψάχνοντας διαθέσιμες κατοικίες. Η ελληνική κυβέρνηση προσφέρει δυνατότητα για διαμονή στο Κέντρο πρώτης υποδοχής και φιλοξενίας στις Σέρρες». Δεν ξέρουμε πόσους ανθρώπους χωρά αυτό το Κέντρο, αλλά βέβαια ένα Κέντρο υποδοχής είναι το πιο προσωρινό από τα προσωρινά μέτρα, δεν είναι κάτι μόνιμο.

Ο δήμος, η κυβέρνηση, το κράτος, οι υπηρεσίες, οι ιδιώτες, όλοι μας, οφείλουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να βρουν αυτοί οι άνθρωποι το ταχύτερο δυνατό στέγη και ηρεμία. Οφείλουμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να χαμογελάσουν εκείνα τα δύο έφηβα κορίτσια.

ΥΓ1. Σημαντικοί οργανισμοί όπως η ΧΑΝΘ οφείλουν επίσης να ανοίξουν την αγκαλιά τους σε όλα αυτά τα παιδιά. Είναι και προς το δικό τους συμφέρον άλλωστε. Το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι αθλητικοί σύλλογοι. Το ίδιο και οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας, και οι πάροχοι ίντερνετ, και τα συνδρομητικά κανάλια. Όλοι πρέπει να καταλάβουν πως ΠΡΕΠΕΙ και πως ΜΠΟΡΟΥΝ να βοηθήσουν. Αλλά για να το καταλάβουν πρέπει να το πληροφορηθούν. Γι’ αυτό, παρακαλούμε, να τους το πείτε.

ΥΓ2. Στο Δημαρχείο της Θεσσαλονίκης συγκεντρώνεται εδώ και εβδομάδες ανθρωπιστική βοήθεια από τους κατοίκους της πόλης και από κάποιες εταιρίες, που αποστέλλεται σχεδόν καθημερινά στην Ουκρανία, με φορτηγά. Τι είναι αυτό που κυρίως χρειάζονται οι άνθρωποι εκεί; ρωτήσαμε τον πρόξενο. «Τα πιο απαραίτητα είναι τα είδη πρώτων βοηθειών, τα φάρμακα και τα τρόφιμα», μας είπε. «Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους Έλληνες για την καλοσύνη τους, για την κατανόηση της κατάστασης και την ετοιμότητα να βοηθάνε τους πολίτες μας κατά τη διάρκεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία».