Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα: Μια εμβληματική προσωπικότητα του 1821

Οι γυναίκες ήταν παρούσες στην Επανάσταση του 1821. Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα μαζί με την Μαντώ Μαυρογένους ήταν οι δύο κορυφαίες γυναικείες μορφές της Ελληνικής Επανάστασης.

Αγωνίστριες που είχαν ενεργό ρόλο στην Επανάσταση και διέθεσαν τη μεγάλη τους περιουσία για τη χρηματοδότηση του ναυτικού αγώνα.

Μάλιστα η βρετανική εφημερίδα Independent συμπεριέλαβε την Μπουμπουλίνα στη λίστα με τις εννέα πιο σκληροτράχηλες γυναίκες της ιστορίας.

Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα: Μια ηρωίδα της Ελλάδας

Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα είχε καταγωγή από την Ύδρα. Γεννήθηκε μέσα στις φυλακές της Κωνσταντινούπολης στις 11 Μαΐου 1771, όταν η μητέρα της Σκεύω επισκέφτηκε τον σύζυγό της, Σταυριανό Πινότση, τον οποίο είχαν φυλακίσει οι Οθωμανοί για τη συμμετοχή του στα Ορλωφικά (1769-1770).

Την βάφτισε και της έδωσε το όνομά της εκεί ο φυλακισμένος πολέμαρχος της Μάνης, Παναγιώτης Μούρτζινος. Μετά τον θάνατο του Πινότση στη φυλακή, μητέρα και κόρη επέστρεψαν στην Ύδρα. Μετακόμισαν στις Σπέτσες 4 όταν η μητέρα της παντρεύτηκε τον Δημήτριο Λαζάρου Ορλώφ. Από τον γάμο αυτόν η Μπουμπουλίνα απέκτησε 8 ετεροθαλή αδέλφια.

Παντρεύτηκε δυο φορές, στην ηλικία των 17 με τον Σπετσιώτη Δημήτριο Γιάννουζα και στην ηλικία των 30 ετών με τον Σπετσιώτη πλοιοκτήτη και πλοίαρχο Δημήτριο Μπούμπουλη. Και οι δυο σκοτώθηκαν από Αλγερινούς πειρατές. Της άφησαν, ωστόσο, μια τεράστια περιουσία, την οποία ξόδεψε εξ ολοκλήρου για να αγοράσει καράβια και εξοπλισμό για την Ελληνική Επανάσταση.

Η Μπουμπουλίνα φαίνεται ότι μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1819 στην Κωνσταντινούπολη. Ήταν η μόνη γυναίκα που μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία, κατέχοντας τον κατώτερο βαθμό μύησης αφού οι γυναίκες δεν γίνονταν δεκτές.

Μόλις η Μπουμπουλίνα επέστρεψε στις Σπέτσες διέταξε τη ναυπήγηση του πλοίου «Αγαμέμνων», για το οποίο δαπάνησε 25.000 δίστηλα. Με μήκος 48 πήχεις (περίπου 34 μέτρα) και εξοπλισμένο με 18 κανόνια, ο «Αγαμέμνων» καθελκύστηκε το 1820 και ήταν το μεγαλύτερο πλοίο που έλαβε μέρος στην Επανάσταση.

Ο εθνικός ξεσηκωμός βρήκε την Μπουμπουλίνα «πεντηκοντούτιδα, ωραίαν, αρειμάνιον ως αμαζόνα, επιβλητικήν καπετάνισσαν, προ της οποίας ο άνανδρος ησχύνετο και ο ανδρείος υπεχώρει», όπως τη σκιαγράφησε ο δημοσιογράφος και ιστορικός Ιωάννης Φιλήμων.

Μετά την κατάληψη του Ναυπλίου από τους Έλληνες, στις 30 Νοεμβρίου 1822, η Μπουμπουλίνα εγκαταστάθηκε στην πόλη (έδρα της προσωρινής κυβέρνησης), όπου έζησε έως τα μέσα του 1824. Εκδιώχθηκε από το Ναύπλιο κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου, όταν πήρε το μέρος του φυλακισμένου Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, με τον οποίο είχε συγγενέψει, από το γάμο της κόρης της Ελένης με τον γιο του Πάνο. Οι κυβερνητικοί σκότωσαν τον γαμπρό της και από την ίδια αφαίρεσαν το κομμάτι γης που της είχαν δώσει για τις υπηρεσίες της στον Αγώνα.

Το άδοξο τέλος της Μπουμπουλίνας

Η Μπουμπουλίνα επέστρεψε πικραμένη στις Σπέτσες και εγκαταστάθηκε στο σπίτι του δεύτερου συζύγου της, μόνη με τα υπολείμματα της περιουσίας της, μέχρι το τέλος της ζωής της, που δεν άργησε να έλθει.

Τον Μάιο του 1825 ο γιος της Γεώργιος Γιάννουζας κλέφτηκε με την Ευγενία Κούτση, κουνιάδα του ετεροθαλούς αδελφού της Μπουμπουλίνας, Λάζαρου Ορλώφ.

Ο Ορλώφ, συνοδευόμενος από μέλη της οικογένειας Κούτση, πήγε στο σπίτι της Μπουμπουλίνας σε αναζήτηση της Ευγενίας. Στη λογομαχία που ακολούθησε κάποιος πυροβόλησε και σκότωσε τη Μπουμπουλίνα.

Μεταθανάτια έλαβε τον τίτλο του ναυάρχου από τη Ρωσία, πρωτοφανής τιμή για γυναίκα. Το 2018 ήταν η σειρά της Ελλάδας να τήν τιμήσει. Με απόφαση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας (ΦΕΚ 373, Τεύχος Γ, της 11 Απριλίου), της απονεμήθηκε ο βαθμός του υποναυάρχου επί τιμή, ο Πολεμικός Σταυρός Α ‘ Τάξεως και το Μετάλλιο Εξαίρετων Πράξεων, για « τον απαράμιλλο ηρωισμό της, την αυτοθυσία και την αφοσίωση που επέδειξε προς το Ελληνικό Έθνος, τα οποία την κατέστησαν στη μνήμη όλων των Ελλήνων και Ελληνίδων ως Εθνικό ιδεώδες», σύμφωνα με το αιτιολογικό της απόφασης.

Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα: Το 300 ετών αρχοντικό σπίτι της στις Σπέτσες

Διαβαίνοντας το κατώφλι του- τριακοσίων ετών – αρχοντικού της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας, στις Σπέτσες, νιώθεις ότι γυρνάς πίσω στο χρόνο και «βουτάς» στις σελίδες της ελληνικής Επανάστασης του 1821.

Το αρχοντικό που κινδύνευε από κατάρρευση, διασώθηκε από τον απόγονο της Λασκαρίνας και τετρασέγγονό της Φίλιππο Δεμερτζή – Μπούμπουλη και από το 1991 λειτουργεί ως μουσείο.

Το αρχοντικό της Μπουμπουλίνας, χτισμένο τον 17ο αιώνα, με το μοναδικό σκαλιστό ταβάνι αποτελείται από το ισόγειο και δύο ορόφους. Το Μουσείο στεγάζεται στον πρώτο όροφο, που αποτελείται από τέσσερα μεγάλα δωμάτια, τη μεγάλη σάλα, το δωμάτιο υποδοχής, την τραπεζαρία και το δωμάτιο με τζάκι. Σε όλα τα δωμάτια του μουσείου-σπιτιού εκτίθενται παλαιά έπιπλα, βιβλία, όπλα, προσωπικά αντικείμενα και επίσημα έγγραφα και επιστολές της ηρωίδας.

Δείτε εικόνες μέσα από το αρχοντικό

«Μπουμπουλίνα»: Η ταινία με την Ειρήνη Παπά και τον Νίκο Κούρκουλο

Η «Μπουμπουλίνα» γυρίστηκε το 1959 από τη ΦΑΡΟΣ ΦΙΛΜ. Σε αυτήν τη βιογραφική αφήγηση, μαζί με τα γεγονότα της προσωπικής της ζωής, συμπυκνώνεται το νόημα της Επανάστασης ως εθνικού ξεσηκωμού μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς.

Τη Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα υποδύεται η Ειρήνη Παπά, ο Νίκος Κούρκουλος, σε μία από τις πρώτες εμφανίσεις του στο σινεμά, τον Γιάγκο Γιάννουζα, γιο της Λασκαρίνας Πινότση από τον πρώτο της γάμο με τον Δημητρό Γιάννουζα (τον οποίο ενσαρκώνει ο Ανδρέας Μπάρκουλης).

Πρωταγωνιστούν επίσης οι: Χριστόφορος Νέζερ, Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, Μιράντα Μυράτ, Γεωργία Βασιλειάδου, Κούλης Στολίγκας, Αρτέμης Μάτσας, Λευτέρης Βουρνάς, Κούλα Αγαγιώτου. Η σκηνοθεσία και το μοντάζ είναι του Κώστα Ανδρίτσου, το σενάριο του Κώστα Ασημακόπουλου και του Νέστορα Μάτσα, η μουσική του Κώστα Καπνίση, η φωτογραφία του Giovanni Varriano και τα σκηνικά και τα κοστούμια του Τάσου Ζωγράφου.

Για πολλά χρόνια, η ταινία θεωρείτο πως είχε χαθεί. Υπήρχε μόνο ένα σωζόμενο αντίγραφο της ταινίας, μία κασέτα VHS, εγγραφή σε οικιακό βίντεο από παλαιότερη μετάδοση της ΕΡΤ. Τελικά η ταινία αποκαταστάθηκε με πρωτοβουλία του Τμήματος Κινηματογράφου του ΑΠΘ.

Η Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, μια εμβληματική προσωπικότητα, ξεχώρισε για την προσφορά και τις θυσίες της στον αγώνα για την απελευθέρωση της Ελλάδας.