Αλέκος Φασιανός: Η Ελλάδα αποχαιρετά τον σπουδαίο ζωγράφο

Στο Κοιμητήριο Παπάγου το τελευταίο αντίο στον ζωγράφο Αλέκο Φασιανό που έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 87 ετών.

Παρόντες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και η σύζυγός του Μαρέβα Μητσοτάκη, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος και πολλοί άνθρωποι του Πολιτισμού.

Ο Κώστας Γαβράς αποχαιρετά τον «φωτεινό» του φίλο

Ο γνωστός σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς απέτισε φόρο τιμής στον φίλο του Αλέκο Φασιανό, «υποδειγματικό, ζωγράφο φιλόσοφο», με τον οποίο του άρεσε να τρώει αχινούς σε μια παρθένα παραλία της Ελλάδας.

Σε επιστολή στο Γαλλικό Πρακτορείο ο σκηνοθέτης, που θα γιορτάσει τα 90ά γενέθλιά του τον Φεβρουάριο, χαιρετίζει «το μοναδικό και τόσο προσωπικό έργο του ζωγράφου, ο οποίος συχνά αναφερόταν ως ο “Έλληνας Πικάσο” ή ο Ματίς της σύγχρονης εποχής. Οι δυο φίλοι μοιράζονταν μεταξύ άλλων την αγάπη της Γαλλίας, την αγάπη της Ελλάδας και την αγάπη της Κέας, νησιού των Κυκλάδων».

Ποιος ήταν ο Αλέκος Φασιανός

Ο Αλέκος Φασιανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και ζωγραφική στην ΑΣΚΤ (1955-1960) με τον Γιάννη Μόραλη. Λίγο μετά την πρώτη του ατομική έκθεση στην Αθήνα (1960, γκαλερί Α23), πήγε στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης.

Εκεί παρακολούθησε μαθήματα λιθογραφίας στην Ecole des Βeaux-Αrts, κοντά στους Clairin και Dayez (1962-64). Τελικά εγκαταστάθηκε πιο μόνιμα στη γαλλική πρωτεύουσα, όπου έζησε επί 35 χρόνια, κρατώντας πάντως μια στενή και τακτική σχέση με την Ελλάδα.

Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της τέχνης του διαμορφώθηκαν βαθμιαία, στη διάρκεια της διαμονής του στο Παρίσι, όπου είχε την ευκαιρία να εξοικειωθεί, μεταξύ άλλων, με τις μοντέρνες τάσεις της δεκαετίας του 1960.

Ωστόσο, σε αντίθεση με άλλους Έλληνες καλλιτέχνες της γενιάς του, δεν συντάχθηκε εμφανώς με τα ευρωπαϊκά πρωτοποριακά ρεύματα της εποχής. Παρέμεινε πιστός στην παραστατική ζωγραφική και στις ελληνικές καταβολές του, διατηρώντας μέχρι τέλους το σεβασμό του για κάποια διδάγματα της γενιάς του 30, την αγάπη του για την ελληνική τέχνη (αρχαία, βυζαντινή, λαϊκή), και τους ισχυρούς δεσμούς του με τη βιωμένη εμπειρία του ελληνικού χώρου.

Τα θέματα που επέλεγε ο Αλέκος Φασιανός - Η χαρακτηριστική πινελιά του και το καθαρό περίγραμμα

Στα θέματά του κυριαρχεί η ανθρώπινη φιγούρα, η οποία αποδίδεται αρχικά με μια ηθελημένη απλοϊκότητα, αλλά με τον καιρό εξελίσσεται και αποκτά μια κυρίαρχη παρουσία στο χώρο.

Σχεδιάζεται σχηματοποιημένα, με λιτά και καθαρά περιγράμματα, σε συνθέσεις επίπεδες με ελάχιστη φωτοσκίαση. Συχνά το χρώμα απλώνεται έντονο και εννιαίο σε όλη την επιφάνεια της μορφής, δίνοντας μια εντυπωσιακή μνημειακότητα στην εικόνα, η οποία λειτουργεί κυρίως ποιητικά και όχι ρεαλιστικά.

Τα μοτίβα που κατά καιρούς εμφανίζονται στη ζωγραφική του, τόσο τα καθαρώς ανθρωποκεντρικά (ποδηλάτες, καπνιστές, ερωτικά ζευγάρια, κ.ά) όσο και εκείνα που περιγράφουν αντικείμενα ή χώρους, προέρχονται καταρχήν από μια οικεία καθημερινότητα, η οποία όμως παίρνει μια μυθική διάσταση, ιδίως όταν υπάρχουν και άμεσες αναφορές σε πρόσωπα της ελληνικής μυθολογίας.

Ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν και άλλους θιάσους, σε παραστάσεις αρχαίου δράματος και σύγχρονων έργων. Επίσης έχει εκδώσει δικά του κείμενα, πεζά και ποιητικά.

Ο Αλέκος Φασιανός, οι βραβεύσεις του και το χαρακτηριστικό έργο στον σταθμό του Μετρό «Μεταξουργείο»

Το 1999 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Έναν χρόνο μετά, το 2000, παρέλαβε από τα χέρια του αείμνηστου Προέδρου της Δημοκρατίας Κωστή Στεφανόπουλου τιμητικό μετάλλιο.

Το 2010 τιμήθηκε από τη γαλλική κυβέρνηση με το παράσημο της Legion d’Honneur (Officier des Lettres et des Arts).

Το 2000 φιλοτέχνησε έργα για το Σταθμό Μεταξουργείο του Μετρό της Αθήνας. «Ο μύθος της γειτονιάς μου» είναι ο τίτλος τους. Βρίσκονται στην «κόκκινη» γραμμή του Μετρό (Γραμμή 2) και περιλαμβάνουν:

• Δύο μεγάλες ζωγραφικές συνθέσεις, 240Χ400 εκ.
• Ήλιος και Σελήνη, δύο γλυπτά κατασκευασμένα από αλουμίνιο, ζωγραφισμένα με βιομηχανικά χρώματα, Διάμετρος 120 εκ.
• Πουλιά, δύο γλυπτά κατασκευασμένα από αλουμίνιο, ζωγραφισμένα με βιομηχανικά χρώματα,
• Διάμετρος 120 εκ.
• Ποδηλάτες, δέκα ορειχάλκινα γλυπτά Άγγελοι, τέσσερα ορειχάλκινα γλυπτά με εγχάρακτο σχέδιο, ύψους 150 εκ.

Οι ατομικές εκθέσεις, οι ταινίες για το έργο του Αλέκου Φασιανού και η συμμετοχή στη Λαμπαδηδρομία του 2004

Για το έργο του Αλέκου Φασιανού έχουν γυριστεί τέσσερις ταινίες από την ελληνική και τη γαλλική τηλεόραση, ενώ κυκλοφορούν και αρκετές μονογραφίες του.

Το 2004 ο Αλέκος Φασιανός ήταν ένας από τους συμμετέχοντες στη Λαμπαδηδρομία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Ο εμβληματικός ζωγράφος είχε χαρακτηρίσει «μοναδική» και «συγκινητική» τη στιγμή που έτρεξε, κρατώντας την Ολυμπιακή Φλόγα.

Παρουσίασε το έργο του σε περισσότερες από 70 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις. Η τελευταία αναδρομική του έκθεση έγινε στην Εθνική Πινακοθήκη (2004), με τίτλο «Φασιανός, Μυθολογίες του καθημερινού».

Ο Αλέκος Φασιανός συμμετείχε επανειλημμένα σε ομαδικές εκθέσεις και διεθνείς διοργανώσεις στην Ελλάδα και σε άλλα μέρη του κόσμου (Μπιενάλε Sao Paulo 1971, Μπιενάλε Βενετίας 1972, Ευρωπάλια, Βρυξέλλες 1982, Μπιενάλε Γραφιστικής Μπάντεν – Μπάντεν 1985, κ. ά.).