Ο Νικόλας Θεοδώρου είναι Γκραν Μετρ στο σκάκι, στα 21 του

Είναι μόλις 21 χρονών, όμως ύστερα από μια δύσκολη και εντυπωσιακή πορεία, κατόρθωσε και κατέκτησε τον τίτλο του Γκραν Μετρ, τον ανώτερο και σπουδαιότερο τίτλο για έναν σκακιστή. Πρόκειται για τον Νικόλαο Θεοδώρου, από το Ρέθυμνο Κρήτης, που πλέον ζει στο Σαιντ Λουίζ, στο Μιζούρι.

Σε διεθνή διοργάνωση που διεξήχθη φέτος το καλοκαίρι στη Νότια Καρολίνα των ΗΠΑ, διέπρεψε με την εμφάνισή του και κατέκτησε την πρώτη θέση στο τουρνουά. Παράλληλα, κέρδισε την τρίτη νόρμα του Γκραν Μετρ, την τελευταία που χρειαζόταν για να κατακτήσει τον τίτλο. 

Η σχέση του με το σκάκι όμως ξεκίνησε από τη μικρή και τρυφερή ηλικία των επτά χρονών. Ο Νικόλας θυμάται πως ήταν ο πατέρας του ο πρώτος άνθρωπος που τον δίδαξε τους βασικούς κανόνες του παιχνιδιού. Στην πρώτη παρτίδα που έπαιξαν, ο επτάχρονος τότε Νικόλας, πέτυχε την πρώτη του νίκη. 

Μέσα στις επόμενες μέρες, έπεσαν στα χέρια του διαφημιστικά του Σκακιστικού Ομίλου Ρεθύμνου (ΣΚΟΡ). Οι γονείς του δεν χρειάστηκε να το σκεφτούν πολύ και έκαναν την εγγραφή του στον Όμιλο, όπου και ξεκίνησε μαθήματα με τον πρώτο και σημαντικό δάσκαλο του, τον Κώστα Τσαρουχά.

«Θα έλεγα πως για να ασχοληθώ σοβαρά με το σκάκι, έπαιξε ρόλο ένας συνδυασμός πραγμάτων και ευνοϊκών συγκυριών. Πρώτα απ’ όλα, στον ΣΚΟΡ, το σκάκι ήταν πάντα ένα παιχνίδι, αλλά ταυτόχρονα και μια σοβαρή υπόθεση. Ύστερα, η συμμετοχή μου σε αγώνες και τουρνουά και οι διακρίσεις που είχα, με έκαναν σιγά σιγά να συνειδητοποιήσω πως μπορώ να ασχοληθώ αγωνιστικά με το σκάκι σε επίπεδο πρωταθλητισμού. Δεν λέω ότι δεν υπήρχαν και δεν υπάρχουν δυσκολίες και αμφιταλαντεύσεις. Θα ξέρετε πως πρωταθλητισμό δεν κάνει κανείς μόνος του. Χρειάζεται ενθάρρυνση, κίνητρα, οργανωμένο πλαίσιο στήριξης, οικονομική ενίσχυση, κ.λπ. – πράγματα που δεν υπάρχουν με αυτονόητο τρόπο, κάθε άλλο μάλιστα» μου εξηγεί ο Νικόλας, που περιγράφει τη σχέση του με το σκάκι και όσα του έχει προσφέρει με ενθουσιασμό και αγάπη. 

Το σκάκι, και μάλιστα το αγωνιστικό σκάκι, είναι πλέον για εκείνον ένα μεγάλο μέρος της ζωής του. «Όλα αυτά τα χρόνια που παίζω σκάκι, έχω ζήσει πολύ έντονες εμπειρίες μεγάλης ικανοποίησης, αλλά, πολλές φορές, και απογοήτευσης. Είναι και τα δύο μέσα στο παιχνίδι και μαθαίνεις να το διαχειρίζεσαι αυτό. Θα έλεγα λοιπόν, ότι το σκάκι μου έχει προσφέρει μεγάλες συγκινήσεις και την ευκαιρία να κερδίσω μικρά στοιχεία αυτογνωσίας».

Ξεχωρίζει μάλιστα, πως μέσα από τους διαγωνισμούς και τα τουρνουά σκακιού, ο Νικόλας είχε την ευκαιρία να ταξιδέψει αρκετά από μικρή ηλικία και να γνωρίσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο, με τους οποίους μοιράζονται την ίδια αγάπη και το ίδιο πάθος για το σκάκι. «Ένα μεγάλο μέρος του κύκλου φίλων και γνωριμιών μου διαμορφώθηκε μέσα από το σκάκι που έπαιξα είτε στην Ελλάδα είτε στο εξωτερικό. Γνωρίζεις άλλες νοοτροπίες και κατανοείς καλύτερα και το ποιος είσαι εσύ και τη νοοτροπία από την οποία προέρχεσαι. Κρατάς τα καλά, προσπαθείς να απαλλαγείς από τα άσχημα». 

Ο τίτλος του Γκραν Μετρ στο σκάκι που κέρδισε ο Νικόλας Θεοδώρου

Στους ισχυρότερους σκακιστές και σκακίστριες που λαμβάνουν μέρος σε διεθνή τουρνουά σκακιού και εθνικά πρωταθλήματα, απονέμεται ο τίτλος «μετρ» και «γκραν μετρ», από τον παγκόσμιο σκακιστικό οργανισμό FIDE. 

«Νιώθω, φυσικά, μεγάλη χαρά και ικανοποίηση για την κατάκτηση αυτού του τίτλου. Ήταν κάτι που το ήθελα πολύ. Μετά από ένα μεγάλο διάστημα χωρίς διοργανώσεις, αγώνες,  κ.λπ. – βλέπετε η πανδημία έφερε και στο σκάκι τα πάνω κάτω – το καλοκαίρι που μας πέρασε μου δόθηκε η ευκαιρία να ξαναπαίξω σε τουρνουά. Έπαιξα σε πολλά και χαίρομαι που σε δύο από αυτά κατάφερα να πετύχω τις δύο τελευταίες νόρμες μου και να πάρω τον τίτλο του Γκραν Μετρ. Αυτό μου δίνει κουράγιο και κίνητρο να προσπαθήσω να αυξήσω τους βαθμούς μου στην κλίμακα ELO, να ανέβω βαθμίδες στην παγκόσμια κατάταξη» περιγράφει ο Νικόλας.

Οι Γκραν Μετρ ομολογούν ότι ένας σκακιστής πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά τόσο την ιστορία του σκακιού όσο και τη θεωρία των κανόνων του, εφαρμόζοντας το «Χωρίς θεωρία του είδους, δεν υφίσταται σκέψη περί του είδους». Ο Νικόλας εξηγεί πως αυτό μάλλον ισχύει για τον καθένα που επιχειρεί να εμβαθύνει σε κάτι που απαιτεί καλή γνώση της ιστορίας και της θεωρίας του αντικειμένου. 

Δεν είναι όμως η πρώτη διάκριση του Νικολά. Μέσα στην σκακιστική του πορεία έχει συμμετάσχει σε πανελλήνια πρωταθλήματα και διεθνή τουρνουά, σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο. Η ανάμνηση της πρώτης του διάκρισης είναι χαραγμένη ανεξίτηλα στη μνήμη του. «Ήταν σε κάποιο τοπικό πρωτάθλημα, στο Μαθητικό Πρωτάθλημα Δυτικής Κρήτης το 2008. Δεν ακούγεται τόσο συνταρακτικό, αλλά πιστέψτε με, το βίωσα ως μεγάλη επιτυχία!» 

Νικόλας Θεοδώρου: Οι σπουδές στις ΗΠΑ με υποτροφία και ενασχόληση με το σκάκι

Την ενασχόληση του με το σκάκι συνδυάζει και με σπουδές στις ΗΠΑ, όπου το 2018 είχε κερδίσει υποτροφία για το Πανεπιστήμιο του Saint Louis, το οποίο χαρακτηρίζεται και ως η «Μέκκα του σκακιού». Ο Νικόλας παραδέχεται πως δεν ήταν εύκολη η απόφαση να φύγει στις ΗΠΑ και να ξεκινήσει σπουδές εκεί. 

«Είχα περάσει στη Σχολή των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ, αλλά χρειάστηκε να ζυγίσω διάφορες παραμέτρους συγκρίνοντας τις διαφορετικές επιλογές. Στην απόφασή μου, πριν τρία χρόνια, σίγουρα μέτρησε πολύ ακριβώς αυτό, το ότι θα πήγαινα για σπουδές σε ένα Πανεπιστήμιο συμμετέχοντας ταυτόχρονα σε μια πολύ καλή σκακιστική ομάδα και μάλιστα σε μια πόλη που τα τελευταία χρόνια είναι το επίκεντρο της σκακιστικής ζωής των ΗΠΑ, με πολλά τοπικά events, αγωνιστικά και μη».

Πλέον, σπουδάζει Φυσική για Μηχανικούς, έχοντας εστιάσει στις επιστήμες της Φυσικής και των Μαθηματικών. Ο συνδυασμός των σπουδών και του σκακιού αυτού του τύπου, δηλαδή με συμμετοχή σε μια πανεπιστημιακή ομάδα και με στοιχεία πρωταθλητισμού, λέει πως μπορούν να συμβαδίσουν, όταν μάλιστα το περιβάλλον είναι βοηθητικό και οργανωμένο. Απαιτείται, βέβαια, αρκετός κόπος. 

Υπάρχει όμως διαφορά σε ότι αφορά την κουλτούρα και τους σκακιστές στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ; Ο Νικόλας ομολογεί πως δεν είναι κάτι το οποίο έχει σκεφτεί αναλυτικά. Με έναν πρόχειρο απολογισμό όμως, εντοπίζει πως στην Ελλάδα, είναι πολύ λίγοι, ίσως και ελάχιστοι, αυτοί που ασχολούνται με το σκάκι με τον τρόπο που ασχολούνται οι σκακιστές στις ΗΠΑ. 

«Στην Ελλάδα δε φαίνεται να υπάρχει μια βαθιά στρατηγική για το τι θέλουμε από το σκάκι και από τους ανθρώπους που δίνονται σε αυτό. Όπως και σε πολλά άλλα πράγματα, υπάρχει μια σχετική αδιαφορία, την οποία σπάζουν μόνο οι τοπικοί σύλλογοι και επιμέρους άνθρωποι που προσπαθούν πολύ, σε συγκινητικό βαθμό. Στους συλλόγους που γνωρίζω από τα μέσα, αλλά πάνω κάτω το ίδιο ισχύει σε όλους, είδα ανθρώπους να αφιερώνουν πάρα πολύ χρόνο αφιλοκερδώς, για να υπάρχει ο σύλλογος και να δουλεύει με στοιχειωδώς έστω αξιοπρεπείς όρους, να προσφέρει ό,τι είναι δυνατόν στα παιδιά» εξηγεί. 

Συγκριτικά, στις ΗΠΑ, υπάρχει μια πολιτική προσέλκυσης μεγάλων παικτών και προπονητών. Υπάρχουν χορηγοί, μερικοί από τους οποίους δίνουν πάρα πολύ μεγάλα χρηματικά ποσά για να λειτουργούν οι σκακιστικοί σύλλογοι, με τους καλύτερους δυνατούς όρους. Είναι γνωστή, για παράδειγμα, η περίπτωση του δισεκατομμυριούχου Rex Sinquefield, ο οποίος δίνει πολλά χρήματα στον σκακιστικό σύλλογο του St. Louis, αλλά και στο ίδιο το Πανεπιστήμιο. Γενικότερα, στις ΗΠΑ, αλλά και στις χώρες που υπάρχει μια συστηματική ενασχόληση με το άθλημα, υπάρχει μακροπρόθεσμος σχεδιασμός. Ο Νικόλας πιστεύει πως με λίγο διαφορετική νοοτροπία, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να επιτευχθεί και στην Ελλάδα. 

Ενώ το σκάκι χαρακτηρίζεται ο «βασιλιάς των παιχνιδιών», το δυσκολότερο, το επιστημονικότερο και το ωραιότερο του είδους, στην Ελλάδα, τα φώτα είναι μάλλον μακριά από αυτό το άθλημα. Ο Νικόλας το αποδίδει ίσως στο ότι ως παιχνίδι, είναι «πολύ εσωστρεφές για την ελληνική νοοτροπία. Στην Ελλάδα δεν έχει καλλιεργηθεί συστηματικά η σχετική κουλτούρα, σε αντίθεση με άλλες χώρες που έχουν πολύ μεγάλη σκακιστική παράδοση».  

Ωστόσο, ο Νικόλας, μέσα από την εμπειρία του, λέει πως με το σκάκι ασχολούνται μάλλον πολλοί άνθρωποι και στην Ελλάδα. Το ότι δεν «κουβεντιάζεται» είναι κάτι το διαφορετικό. «Ίσως ο κόσμος δε θέλει να βλέπει σκάκι στα ΜΜΕ, επειδή, από εξωτερική άποψη, σε αυτό δεν συμβαίνουν εντυπωσιακά πράγματα. Σε ένα αγώνισμα με αυτοκίνητα που τρέχουν, ο θεατής είναι πιο εύκολο να διακρίνει το τι γίνεται στην πορεία του αγώνα και να ζήσει αυτό που βλέπει, ένα προσπέρασμα, μια σύγκρουση, ένα ντεραπάρισμα. Σε έναν αγώνα σκακιού, όμως, χρειάζεται να ξέρεις αρκετά πράγματα για να κατανοήσεις και να ζήσεις ένα αντίστοιχο προσπέρασμα, μια σύγκρουση, ένα ντεραπάρισμα. Υπάρχουν και στο σκάκι, αλλά δεν είναι ορατά σε όλους». 

Το Queen’s Gambit όμως, μια απρόσμενα επιτυχημένη σειρά, που προβάλλεται στο Netflix και σάρωσε στα βραβεία Emmy, το κατάφερε και τα έδειξε όλα αυτά στο ευρύ κοινό. Και το κοινό ενδιαφέρθηκε. Γι’ αυτό σήμερα, παγκοσμίως, υπάρχει αυξημένο ενδιαφέρον για το σκάκι. Στις ΗΠΑ συζητούν να διοργανώνονται αγώνες γρήγορου σκακιού με θεατές, είτε διαδικτυακά είτε με φυσική παρουσία σε χώρο αγώνων. Με το γρήγορο σκάκι, οι θεατές δε θα βαριούνται και με την ανάλογη κατατοπιστική ζωντανή περιγραφή και ανάλυση θα μπορούσαν περισσότεροι να ζουν αυτό που συμβαίνει στη σκακιέρα μεταξύ των παικτών.

Στα όνειρα του Νικόλα για το μέλλον, εκφράζει την επιθυμία του να ανέβει βαθμολογικά στην παγκόσμια κατάταξη, κάτι που απαιτεί συμμετοχή σε «δυνατά» διεθνή τουρνουά. «Στοχεύω σε επιτυχίες ατομικές και ομαδικές, τόσο με  την ομάδα μου στο Πανεπιστήμιο, όσο και με την Εθνική μας ομάδα σε επόμενες διοργανώσεις. Και θέλω να ελπίζω πως το σκάκι θα συναντά όλο και μεγαλύτερη αναγνώριση στη χώρα μας» καταλήγει.