Ο Δρ. Σπύρος Μαζάνης προτείνει τα ιδανικά μέτρα για τα σχολεία

Δύσκολη άσκηση με αρκετές παραμέτρους είναι το επικείμενο άνοιγμα των σχολείων (στις 13 Σεπτεμβρίου), καθώς βρισκόμαστε σε απαρχή επιδημιολογικής έξαρσης. Ο Δρ. Σπύρος Μαζάνης, παιδίατρος με μεγάλη εμπειρία, επισημαίνει τους κινδύνους, τάσσεται υπέρ του ανοίγματος και προτείνει σειρά συγκεκριμένων μέτρων για να μειωθεί η διασπορά. Μιλώντας στην Athens Voice, συμβουλεύει τους γονείς για το τι πρέπει να κάνουν για να παρέχουν τη μεγαλύτερη δυνατή προστασία στο παιδί τους και συνιστά τον εμβολιασμό κατά της Covid-19 για τα παιδιά. Απαντά στις αιτιάσεις των αντιεμβολιαστών και εξηγεί ποιο είναι το πρόβλημα με την ενημέρωση σήμερα.

Ο Δρ. Μαζάνης είναι, μεταξύ άλλων, και συγγραφέας δύο παραμυθιών που βάζουν τα μικρά παιδιά στον κόσμο της επιστήμης και κατ' επέκταση των εμβολίων με τρόπο ιδανικό.

Ο Δρ. Σπύρος Μαζάνης μιλά για το άνοιγμα των σχολείων και τα μέτρα κατά του κορωνοϊού

Συμφωνείτε με την απόφαση να ανοίξουν τώρα τα σχολεία, με δεδομένο ότι βρισκόμαστε σε επιδημιολογική έξαρση;
Κοιτάξτε, είναι αλήθεια ότι με τις υπάρχουσες συνθήκες τα σχολεία χρειάζονται αναπροσαρμοσμένα πρωτόκολλα υγείας  για να ανοίξουν. Και τούτο,  διότι δεν έχει νόημα να ανοίξουν για να ξανά κλείσουν. Από την άλλη, δεν είναι καλό για την σωματική και την ψυχική υγεία των μαθητών να διαιωνίζεται μια κατάσταση με μάσκες, κοινωνικές αποστάσεις και αποστειρωμένο περιβάλλον. Έχουν προκύψει καινούργιες νοσηρότητες εξαιτίας του εγκλεισμού και των μέτρων κοινωνικής αποστασιοποίησης, που δεν γνωρίζουμε ακόμη το αποτύπωμα που θα αφήσουν μετά την πανδημία. Επίσης με την «καταπίεση» που υπέστη η συνήθης μικροβιακή χλωρίδα, μέσα στην οποία επιβιώνουν σε ισορροπία όλοι οι ζώντες οργανισμοί μαζί και ο άνθρωπος, μπορεί να προκύψουν και άλλοι άγνωστοι μικροοργανισμοί εξίσου ή περισσότερο επικίνδυνοι. Είναι κατανοητό ότι αυτός ο φαύλος κύκλος πρέπει να σταματήσει.

Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος των σχολείων στη διασπορά του ιού, εν όψει του επικείμενου πρώτου κουδουνιού στις 13 Σεπτεμβρίου;
Η εφετινή σχολική χρονιά μας ανησυχεί ιδιαίτερα. Πέρυσι τέτοια εποχή, θα θυμάστε, τα παιδιά είχαν ασυλία από τον κορωνοϊό. Τώρα το στέλεχος Δέλτα μολύνει αδιακρίτως όλες τις ηλικίες και προτιμάει τα παιδιά σε ποσοστό 20-30%. Δεδομένου ότι τα σχολικά κτίρια δεν έχουν προσαρμοστεί στις καινούργιες  ανάγκες, ο αριθμός των μαθητών ανά τάξη δεν έχει μειωθεί και οι μαθητές εξακολουθούν να είναι ανεμβολίαστοι, δεν βλέπω γιατί θα πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Έξαλλου, αν δούμε τα δεδομένα από σχολεία άλλων χωρών που έχουν ήδη ανοίξει, η διασπορά μεταξύ των μαθητών έχει προβληματίσει το εκπαιδευτικό τους  σύστημα. Εκτιμώ ότι πρέπει να τρέξουμε με μεγάλες ταχύτητες για να σβήσουμε την εστία της φωτιάς της πανδημίας που βρίσκεται στα σχολεία.

Ποια μέτρα, πέραν της μάσκας και του αερισμού, θα πρέπει να τηρηθούν από μαθητές και εκπαιδευτικούς;
Έχουμε καθυστερήσει να πάρουμε ουσιαστικά μέτρα για την καταπολέμηση της διασποράς του κορωνοϊού στα σχολεία.

Τα ιδανικά μέτρα θα ήταν:

1. Η μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη ώστε να επιτευχθεί η σωστή απόσταση ασφαλείας.
2. Η τοποθέτηση κλιματιστικών ειδικών στην καταπολέμηση ισχυρών μικροβίων όπως ο κορωνοϊός, τα λεγόμενα Hepa και άλλα, τα οποία μπορούν να λειτουργούν και με κλειστά παράθυρα λόγω του χειμώνα.
3. Οι μάσκες πρέπει να είναι αποκλειστικά οι χειρουργικές ή οι ΚΝ95, οι οποίες προσφέρουν μια προστασία πάνω από 90%.
4. Παρόλο που μόνιμο αίτημα των επιστημόνων ήταν να γίνονται πολλά τεστ, θα πρέπει να προτιμούνται μόνο rapid test και pcr, διότι τα άλλα δίνουν πολλά ψεύδη αποτελέσματα. Αυτό το βλέπουμε καθημερινά στην πράξη και μας δυσκολεύουν πολύ να έχουμε σωστή διάγνωση και να δίνουμε ουσιαστικές οδηγίες στις οικογένειες των μαθητών, αλλά και να βγαίνουν ακριβή επιδημιολογικά δεδομένα της κατάστασης. Επίσης τα self test, πρέπει να γίνονται στο σχολείο ή από εξειδικευμένο προσωπικό για να υπάρχει εγκυρότητα και σωστή καταγραφή και αποτύπωση. Δεν είναι δίκαιο τα εμβολιασμένα παιδιά και τα παιδιά που έχουν νοσήσει να προσέρχονται με πιστοποιητικό και τα ανεμβολίαστα με self τεστ
5. Και το σπουδαιότερο και πιο αποτελεσματικό φυσικά, είναι το εμβόλιο κατά του κορωνοϊού, το οποίο έχει εγκριθεί και γίνεται σε πολλές χώρες της Αμερικής, της Ευρώπης και της Ασίας από τον Μάιο του 2021.

Μέχρι σήμερα έχουν γίνει πάνω από 10 εκατομμύρια εμβολιασμοί σε ανήλικους στην Αμερική, περίπου 2.000.000 στην Ιταλία και αρκετά εκατομμύρια στις άλλες χώρες. Όσον αφορά στην χώρα μας, έχουμε ένα πολύ θετικό πλεονέκτημα σε σχέση με όλες τις άλλες χώρες. Δηλαδή το 74% των εμβολιασμών πραγματοποιείται στα 3.500 περίπου ιδιωτικά παιδιατρεία. Δηλαδή σε μίνι εμβολιαστικά κέντρα από έμπειρους παιδιάτρους τους οποίους και εμπιστεύονται  οι γονείς ως οικογενειακούς γιατρούς των παιδιών τους. Υπάρχει πρόταση να γίνονται τα εμβόλια covid στα ιατρεία διότι σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και αφού είναι σίγουρο ότι οι προσωπικοί παιδίατροι θα μιλήσουν και θα πείσουν τους γονείς, θα εμβολιασθούν τουλάχιστον οι 750.000 μαθητές από 12 ετών και πάνω.

Πόσο εύκολα μεταδίδεται ο ιός αν υπάρχει κρούσμα σε τάξη;
Το στέλεχος Δέλτα μεταδίδεται με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Συναγωνίζεται την ταχύτητα μετάδοσης της πιο λοιμογόνου νόσου, της ιλαράς. Αρκούν 15 δευτερόλεπτα σε απόσταση κάτω από 2-3 μέτρα για να μολυνθεί ένα άτομο. Από κει και πέρα εξαρτάται και από το εμβαδόν της τάξης, από τον αριθμό των μαθητών, τις συνθήκες υγρασίας, θερμοκρασίας και αερισμού. Σε μελέτες που έχουν γίνει υπολογίζεται ότι μέσα σε 2 μέρες θα μπορούσε να κολλήσει το 50ο/ο της τάξης από ένα κρούσμα.

Θεωρείτε ότι υπάρχει επαρκής ενημέρωση σε γονείς και στους εκπαιδευτικούς; Θα μπορούσε να γίνει κάτι καλύτερο σε αυτό το πεδίο;
Παρόλο που στην σημερινή εποχή που ζούμε,  η ροή των πληροφοριών είναι τεράστια, οι γονείς  δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι ή είναι παραπληροφορημένοι. Δυστυχώς το «κίτρινο» διαδίκτυο έχει κάνει μεγάλη ζημιά. Θα πρέπει να μάθουν να αναγνωρίζουν τις έγκυρες και επώνυμες πηγές πληροφόρησης. Αν έχουν θέληση για κάτι τέτοιο, σίγουρα υπάρχει και θα βρουν τον τρόπο. Για παράδειγμα, ακόμη και για τα βιβλία, τα οποία είναι θεωρητικά  πολύ περισσότερο έγκυρα από το διαδίκτυο, απαιτείται μεγάλη προσοχή για την επιλογή τους. Επίσης είναι πολύ σημαντικό, η πληροφόρηση να ξεκινάει από την παιδική ηλικία, όπου μπαίνουν και οι βάσεις της ενήλικης ζωής. Θα τους συμβούλευα, λοιπόν, προκειμένου για την ενημέρωση τους, κατ’ αρχάς να απευθύνονται στο παιδίατρο τους. Ένας άλλος άριστος και ωραίος τρόπος πληροφόρησης για τα μικρά παιδιά είναι και τα παραμύθια υγείας. Τα παιδιά της προσχολικής και της πρώτης σχολικής ηλικίας, ταυτίζονται με τον ήρωα του παραμυθιού και της εκάστοτε ιστορίας. Αυτός είναι και ό λόγος που συγγράψαμε με την Φλώρα Κασσαβέτη, δημοσιογράφο υγείας, δυο παραμύθια, τον ΒΟΛΙΟ ΕΜΒΟΛΙΟ και το Πάρτι της κυρίας Ίωσης. Ο ΒΟΛΙΟΣ ΕΜΒΟΛΙΟΣ, που είναι υπό την αιγίδα των Γιατρών του Κόσμου, μέσα από μια παραμυθένια δράση, μαθαίνουν τα παιδιά την σημασία και την ωφέλεια των εμβολίων. Παρόμοιας αντίληψης είναι και το παραμύθι «Το πάρτι της κυρίας Ίωσης» από το οποίο τα παιδιά μαθαίνουν το τι γίνεται μέσα στο σώμα τους όταν θα μπει ένας ιός. Και τα δύο είναι από τις εκδόσεις Σοκολη και όλα τα συγγραφικά έσοδα πηγαίνουν για φιλανθρωπικό σκοπό στην Παιδιατρική κλινική του Αττικού νοσοκομείου και στο εθνικό Νηπιοτροφείο Καλλιθέας.

Τι θα πρέπει να προσέξουν οι γονείς προκειμένου να μην νοσήσει κάποιο παιδί;
Για όσα παιδιά βρίσκονται στις ηλικίες που μπορούν να εμβολιασθούν για τον κορωνοϊό, να το κάνουν άμεσα και χωρίς δισταγμό. Επίσης, μέχρι να περάσει αυτή η επιδημία, να τηρούν ευλαβικά τα πρωτόκολλα υγείας που ανακοινώνονται. Ο κορωνοϊός αποδεικνύεται πολύ επικίνδυνος καθώς ακόμη δεν ξέρουμε πλήρως ποια προβλήματα μπορεί  να αποκτήσει ένα παιδί στην ενήλικο ζωή, αν μολυνθεί στην παιδική ηλικία.

Οι αντιεμβολιαστές στις συγκεντρώσεις τους, μεταξύ άλλων, φωνάζουν: «Κάτω τα χέρια από τα παιδιά μας». Κινδυνεύουν τα παιδιά; Πόσο ασφαλές να εμβολιαστούν και από ποια ηλικία ιδανικά;
Θα πρέπει οι πάντες να γνωρίζουν ότι αν δεν υπήρχαν τα εμβόλια, πολλοί από εμάς δεν θα ήμασταν τώρα στην ζωή ή θα ζούσαμε με πολλές αναπηρίες. Τα εμβόλια είναι η δεύτερη μεγαλύτερη ανακάλυψη στον κόσμο για την πρόληψη των λοιμογόνων ασθενειών, μετά την ανακάλυψη του πόσιμου νερού. Όσον αφορά τον κορωνοϊό,  τα παιδιά κινδυνεύουν να νοσήσουν, να νοσηλευτούν σε νοσοκομεία και μονάδες εντατικής θεραπείας και μερικά να χάσουν την ζωή τους. Αν και μέχρι τώρα η θνητότητα είναι μικρή, πιστεύω ότι κανείς γονιός δεν θα ήθελε να είναι το δικό του παιδί. Ο Αμερικανικός και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων έχουν αποφανθεί ότι το εμβόλιο mRNA είναι ασφαλές και αποτελεσματικό και η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών της Ελλάδας το εγκρίνει και το έχει εντάξει στο εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμού, όπως και όλα τα άλλα εμβόλια που κάνουμε τόσα χρονιά στα παιδιά. Επίσης συστήνεται ανεπιφύλακτα από την Ελληνική Παιδιατρική Εταιρεία, η οποία εκπροσωπεί το σύνολο των Ελλήνων παιδιάτρων. Αυτή την στιγμή εμβολιάζονται τα παιδιά από 12 ετών και πάνω, αλλά η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία έχει ζητήσει με επείγουσα επιστολή προς  τον FDA την αδειοδότηση για εμβολιασμό από 5 ετών και πάνω και εκτιμώ ότι αυτό θα πραγματοποιηθεί μέχρι το τέλος του φθινοπώρου.

Πρόσφατη βρετανική έρευνα σημειώνει ότι ένα στα επτά παιδιά που θα νοσήσουν ενδέχεται να εμφανίσουν συμπτώματα long COVID-19 μήνες μετά. Ποια είναι αυτά συμπτώματα;
Πρόκειται για ένα άλλο σοβαρό θέμα που μπορεί  να προκύψει σε ποσοστό 3 στα 100 παιδιά που θα νοσήσουν από κορωνοϊό με συμπτώματα ή και ασυμπτωματικά. Αυτά τα παιδιά για μήνες υποφέρουν από συμπτώματα του νευρικού συστήματος όπως κεφαλαλγίες, κόπωση, μείωση μνήμης, σύγχυση, αλλά και δυσκολία στην αναπνοή, στη βάδιση και άλλα. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά και οι οικογένειες τους ταλαιπωρούνται, επισκέπτονται γιατρό, νοσοκομεία, κάνουν εξετάσεις και απουσιάζουν από το σχολείο και τις δουλειές τους. Στην Μεγάλη Βρετανία έχουν φτιάξει μέχρι τώρα 15 υποστηρικτικά κέντρα για την παρακολούθηση των παιδιών με μετά Covid σύνδρομο. Νομίζω ότι θα πρέπει και στην χώρα μας να δημιουργηθούν άμεσα τέτοια ιατρικά κέντρα.

Νιώθετε ότι -σε μια μερίδα του κόσμου- έχει μειωθεί η εμπιστοσύνη στην ιατρική; Έχει συμβεί με αφορμή την πανδημία ή είναι γενικότερο φαινόμενο;
Αντιθέτως, για τους ανθρώπους με κοινή λογική έχει ενισχυθεί η εμπιστοσύνη στην ιατρική επιστήμη. Φανταστείτε τι θα γινόταν αυτή την στιγμή αν δεν είχε ανακαλυφθεί  το εμβόλιο του κορωνοϊού. Αν αναφέρεστε σε μια μερίδα των λεγόμενων «αντιεμβολιαστών», αυτοί έτσι και αλλιώς δεν πιστεύουν στην ιατρική ούτε και στα συστήματα υγείας. Εμπιστεύονται όμως ανατολικές φιλοσοφίες, φυσικά προϊόντα και ολιστικές θεραπείες κλπ. Είναι και οι εγωιστές που θεωρούν ότι αφού οι άλλοι γονείς εμβολιάζουν τα παιδιά τους στο σχολείο, τότε ο κίνδυνος μόλυνσης είναι χαμηλός για το δικό τους παιδί.

Πρέπει να γίνει υποχρεωτικός ο εμβολιασμός για τον covid, όπως και για τα υπόλοιπα εμβόλια;
Το πιστεύω μου είναι ότι κανένα εμβόλιο δεν πρέπει να είναι υποχρεωτικό και θα σας το τεκμηριώσω. Ο πολίτης και κατά συνέπεια και τα παιδιά, έχουν δικαίωμα πάνω στα εμβόλια και υποχρέωση έχει το κράτος να τα παρέχει  δωρεάν και να κάνει προγράμματα εμβολιασμών για να προστατέψει την δημόσια υγεία. Θεωρώ ότι η υποχρεωτικότητα είναι η αδυναμία της πολιτείας, των αρμοδίων και των επιστημόνων να εξηγήσουν στον κόσμο και να τον πείσουν για την ωφέλεια των εμβολιασμών.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση βρέθηκε απροετοίμαστη να εκτιμήσει την αντιεμβολιαστική  τάση που αναπτύχθηκε τα τελευταία 20 χρόνια. Έστω και αν από το 2018 η ευρωβουλή έκανε τουλάχιστον 3-4 συνεδριάσεις για να συζητηθεί η αντιμετώπιση του λεγόμενου αντιεμβολιαστικου κινήματος, ακόμη δεν έχουν ανακοινωθεί συγκεκριμένα και εφαρμόσιμα μέτρα.
Για μένα ο εμβολιασμός αποτελεί πράξη αλληλεγγύης και χρειάζεται στρατηγική και συντονισμένη προσέγγιση, κοινή δράση και ανταλλαγή εργαλείων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που να ενισχύουν τις αντιδράσεις σε εθνικό επίπεδο στις προκλήσεις του εμβολιασμού και η προώθηση της βιώσιμης συνεργασίας σε επίπεδο κυβερνήσεων για την καταπολέμηση των νόσων που μπορεί να προληφθούν με τους εμβολιασμούς, αντικείμενο που περιλαμβάνεται και στους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών.

Μια από τις μόνιμες αγωνίες των γονέων είναι το κατά πόσο υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να θωρακίσουμε το ανοσοποιητικό των παιδιών. Τι προτείνετε από την πλευρά σας;
Υπάρχουν μερικοί παράγοντες που βοηθούν την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η καλή διατροφή με φρούτα και λαχανικά, ελαιόλαδο, μέλι και αντίθετα η αποφυγή τηγανιτών, λιπαρών και ζάχαρης. Επαρκής ύπνος. Καθημερινή άσκηση. Προσωπική καθαριότητα. Συχνός αερισμός των δωματίων. Τέλος, εμβολιασμός με όλα τα προβλεπόμενα εμβόλια από το εθνικό σύστημα εμβολιασμού.