Το «Ταμείο Μνήμης» για τη Θράκη στην Προεδρία της Δημοκρατίας

Παραδόθηκε σήμερα στην Προεδρία της Δημοκρατίας από την Αγγελική Γιαννακίδου, ιδρύτρια και Πρόεδρο του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, το «Ταμείο Μνήμης». Ένα έργο δικής της έμπνευσης, που κεντήθηκε από 200 Θρακιώτισσες και αφορά τη μνήμη της Θράκης, με αφορμή τα 100 χρόνια ενσωμάτωσης στον εθνικό κορμό. 

«200 πανάκια με ονόματα προγόνων και τοπωνύμια της βόρειας και ανατολικής Θράκης κεντημένα από Θρακιώτισσες των ημερών μας. Ένα ταμείο μνήμης. Μικρά χειροτεχνήματα ενάντια στη μνημοβόρα ταχύτητα χωρίς αξιώσεις αισθητικής πρωτοπορίας. Άλλα κεντημένα με την οξύτατη όραση της νιότης και άλλα στο αναπόφευκτο μισόφωτο των γηρατειών∙ άλλα κεντημένα με το σίγουρο χέρι της δεξιοσύνης και άλλα με την αβεβαιότητα του πρωτόπειρου. Μικρές χειρονομίες αντίστασης στη λήθη που κατέφυγαν στην έσχατη σύνοψη μαρτυρίας: το όνομα.  Όπως στους τάφους των προγόνων μας. Η ιστορία του Τόπου μας μέσα από τη διαφάνεια των ονομάτων του, ένα μικρό μνημόνιο για το μνημονικό μας» αναγράφεται στο εντυπωσιακό έργο όπου είναι κεντημένη η μνήμη  με αφορμή τα 100 χρόνια από την ενσωμάτωση της Θράκης στον κορμό της Ελλάδας. Μια θεσμική κίνηση που δίνει ένα άλλο παράδειγμα για την προβολή της παράδοσης και της ιστορίας μας, μακριά από τα συνήθη στερεοτυπικά αφηγήματα του παρελθόντος. Σε μία ουσιαστική και ταυτόχρονα υψηλού συμβολισμού λιτή συνάντηση, οι δύο γυναίκες, αναφέρθηκαν στη σημασία του εργόχειρου. 

Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, παραλαμβάνοντας το έργο έκανε την ακόλουθη δήλωση, εμφανώς συγκινημένη και με τη φωνή της να «σπάει» σε στιγμές.

«Κάθε κομμάτι πανί κι ένα όνομα, ένας τόπος. Κάθε βελονιά και μια μνημονική ανάκληση. Κάθε χέρι, από τα πολλά που δούλεψαν γι’ αυτό το έργο, και μια προγονική ιστορία, μια πληγή, μια απώλεια. Το αποτέλεσμα –το εργόχειρο που προσέφερε η διευθύντρια του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης Αγγελική Γιαννακίδου στην Προεδρία της Δημοκρατίας- είναι μια υφασμάτινη αποτύπωση της θρακικής ανθρωπογεωγραφίας. Ένα ανάθημα στη Μνημοσύνη. Μια έμπρακτη εναντίωση στη λήθη. Με μέσα ταπεινά –λίγες κλωστές, ένα βαμβακερό πανί– επιδέξιες κεντήστρες ή πρωτόπειρες στο βελόνι, φιλοτέχνησαν ένα “μνημόνιο για το μνημονικό μας”», όπως τόσο εύστοχα το αποκάλεσε η κυρία Γιαννακίδου. Ένα εργόχειρο που αποτελεί την αφηγημένη προσφορά του χειρωνακτικού μόχθου στον βωμό της μνήμης. Ένα έργο-χάρτης και ταυτόχρονα επιτύμβιο.

Οι σημερινές Θρακιώτισσες, που κέντησαν διακόσια πανάκια με ονόματα προγόνων και τοπωνύμια της βόρειας και ανατολικής Θράκης, γνωρίζουν καλά ότι για να καρπίσει η μνήμη και να γίνει θεμέλιο σταθερό της ζωής μας πρέπει να συντηρείται με κάθε τρόπο – και ο πιο γόνιμος είναι ο τρόπος του χεριού. Το έργο τους αποπνέει γνησιότητα και αγάπη. Ακόμη και οι μικρές του ατέλειες υπογραμμίζουν την αλήθεια του. Η δημιουργική εργασία που έχει διοχετευτεί στην υλοποίησή του είναι εξίσου σημαντική με το ολοκληρωμένο αντικείμενο, του δίνει παλμό και πνοή. Πρόκειται για ένα ακόμα έργο που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της προσπάθειας της κυρίας Γιαννακίδου να αναβιώσει τη λησμονημένη ή και υποτιμημένη, στις μέρες μας, χειροτεχνία. Να την αναβιώσει όχι μόνο ως μέσο ενίσχυσης της τοπικής οικονομίας, όχι μόνο ως δραστηριότητα με ιστορική, πολιτισμική, κοινωνική αξία, αλλά και ως αντίβαρο στη σύγχρονη ανασφάλεια, ως εργασία που μπορεί να προσδώσει συνέχεια σε έναν κόσμο ασταθή, αδιάκοπα μεταβαλλόμενο. Η Προεδρία της Δημοκρατίας παραλαμβάνει την Κεντημένη Μνήμη της Θράκης με σεβασμό, με συγκίνηση και με την υπόσχεση να βρίσκεται πάντοτε δίπλα στους ζωντανούς φορείς της παράδοσής μας και στα έργα τους».

Ολοκληρώνοντας, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρόσθεσε:

«Είναι για μένα διπλά σημαντικό το ότι η Θράκη βρίσκει τη θέση της μέσα στις συλλογές  και σε όλη αυτή την ιστορική μνήμη που κουβαλάει η Προεδρία της Δημοκρατίας.

Είμαι πραγματικά ευτυχής που υποδέχομαι το έργο από τις Θρακιώτισσες, αυτή την κεντημένη μνήμη, ώστε να το αφήσουμε κι εμείς μια μέρα στις επόμενες γενιές, για να το χαίρονται και να θυμούνται.

Από την πλευρά της, η Αγγελική Γιαννακίδου μεταξύ άλλων τόνισε:

«Εξοχότατη, κυρία Πρόεδρε σας ευχαριστώ θερμά.

Είναι μια στιγμή πολύ συγκινητική και πολύ τιμητική γιατί συνδέεται με την πολυσημία του έργου, αλλά και με την πολυσημία της δικής σας κίνησης για τη Θράκη κι αυτό καταδεικνύει για άλλη μια φορά ότι είναι χαρτογραφημένη η Θράκη μέσα στην ψυχή σας και στο μυαλό σας.

Χαίρομαι γιατί αυτή η προσπάθεια ευτύχησε να έχει την παρουσία της εδώ σ’ αυτό τον  χώρο. Είναι μια δουλειά των γυναικών. Οι γυναίκες ούτως ή άλλως, σημειολογικά και ουσιαστικά, είναι φορείς της ζωής και της δημιουργίας και θεωρώ ότι η δημιουργικότητα και η μαχητικότητα είναι οι μεγάλες παρακαταθήκες που μας έχουν δώσει οι Έλληνες πρόγονοί μας.

Είμαι εξαιρετικά συγκινημένη γιατί ένα κομμάτι της μνήμης της Θράκης βρίσκεται εδώ και σας ευχαριστώ εκ μέρους όλης της Θράκης».