Το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις γονικές άδειες: Ποιοι εργαζόμενοι είναι οι δικαιούχοι και τι ισχύει για την άδεια πατρότητας.
Nέες άδειες για τους εργαζόμενους γονείς και φροντιστές θεσπίζουν οι διατάξεις του ν. 4808/2021 για την «Προστασία της Εργασίας», που τέθηκαν σε εφαρμογή.
Σύμφωνα με εγκύκλιο του Yπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων που εκδόθηκε σήμερα, οι πατέρες παιδιών που γεννήθηκαν από τις 19 Ιουνίου 2021 (ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης) και μετά, δικαιούνται να λάβουν άδεια πατρότητας διάρκειας 14 ημερών, ενώ από την ίδια ημερομηνία ενεργοποιείται η επιδότηση από τον ΟΑΕΔ για τις γονικές άδειες.
Η εγκύκλιος παρέχει διευκρινίσεις και οδηγίες για τη χορήγηση των νέων αδειών σε γονείς και φροντιστές, μεταξύ άλλων για την άδεια πατρότητας, τις γονικές άδειες, την άδεια φροντιστή, το δικαίωμα απουσίας για λόγους ανωτέρας βίας, τις ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας για γονείς, την επέκταση στην υιοθεσία σειράς αδειών που δικαιούνται οι φυσικές μητέρες. Η εγκύκλιος περιλαμβάνει ακόμη επεξηγήσεις για την προστασία από την απόλυση, γονέων που ζήτησαν ή έλαβαν τις άδειες αυτές καθώς και για το καθεστώς ελέγχου εφαρμογής των νέων διατάξεων.
«Ο νόμος για την Προστασία της Εργασίας τίθεται σε εφαρμογή. Με τις ρυθμίσεις για τις νέες άδειες που δικαιούνται γονείς και φροντιστές γίνονται σημαντικά βήματα για τη συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή. Μέσα στον Ιούλιο θα εκδοθεί η πλειονότητα των Υπουργικών Αποφάσεων που προβλέπει ο νόμος για την Προστασία της Εργασίας και μέχρι το Σεπτέμβριο θα έχουν κλείσει σχεδόν όλα τα θέματα. Παράλληλα, θα προχωρήσουν οι δύο μεγάλες παρεμβάσεις, δηλαδή η Ψηφιακή Κάρτα Εργασίας και η νέα Ανεξάρτητη Διοικητική Αρχή Επιθεώρηση Εργασίας», δήλωσε ο υπουργός Εργασίας, Κωστής Χατζηδάκης.
Γονικές άδειες: Ποιες θεσμοθετούνται ή επεκτείνονται
Οι νέες άδειες που θεσμοθετούνται ή επεκτείνονται έχουν ως εξής:
- Άδεια πατρότητας, 14 ημέρες με αποδοχές: Η άδεια αυτή χορηγείται συνολικά ή τμηματικά σύμφωνα με την αίτηση του εργαζόμενου ως εξής είτε: α) είτε ο εργαζόμενος λαμβάνει δύο (2) ημέρες άδειας πριν την αναμενόμενη ημερομηνία τοκετού, προκειμένου να καλύπτονται οι ανάγκες που συνδέονται με την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, οπότε στην περίπτωση αυτή, οι υπόλοιπες δώδεκα (12) ημέρες, χορηγούνται, συνολικά ή τμηματικά, άμεσα λόγω της γέννησης του τέκνου, εντός τριάντα (30) ημερών από την ημερομηνία γέννησης είτε β) χορηγείται το σύνολο των ημερών αδείας μετά την ημερομηνία γέννησης. Την άδεια δικαιούται κάθε εργαζόμενος πατέρας, χωρίς καμία απολύτως προϋπόθεση και ανεξάρτητα από την οικογενειακή του κατάσταση. Υπενθυμίζεται ότι η άδεια πατρότητας με το προηγούμενο καθεστώς ήταν δύο ημέρες. Σύμφωνα με μεταβατική διάταξη, που εξειδικεύεται με την εγκύκλιο, όσοι πατέρες έχουν λάβει τις δύο ημέρες άδειας δικαιούνται τις επιπλέον (μέχρι 12) ημέρες έως ότου συμπληρωθεί ένας μήνας από τη γέννηση του τέκνου.
- Γονική άδεια διάρκειας 4 μηνών: χορηγείται συνεχόμενα ή τμηματικά και για τους δύο γονείς με επίδομα από τον ΟΑΕΔ για τους δύο πρώτους μήνες, ίσο με τον κατώτατο μισθό. Μόνη προϋπόθεση είναι η επί 1 έτος απασχόληση του εργαζόμενου στον ίδιο εργοδότη. Αν υπάρχουν περισσότερα παιδιά, οι γονείς έχουν δικαίωμα να πάρουν άδεια και για αυτά, εφόσον από τη λήξη της άδειας που δόθηκε για το προηγούμενο παιδί μεσολάβησε ένας χρόνος πραγματικής απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη. Κατ’ εξαίρεση, γονείς διδύμων, τριδύμων ή και περισσότερων πολύδυμων τέκνων δικαιούνται να λάβουν τη γονική άδεια για κάθε παιδί ξεχωριστά, διακεκομμένα ή και συνεχόμενα, χωρίς να μεσολαβήσει ένας χρόνος πραγματικής υπηρεσίας. Σε περίπτωση υιοθεσίας ή αναδοχής τέκνου ηλικίας έως οκτώ ετών, η γονική άδεια χορηγείται από την ένταξη του παιδιού στην οικογένεια. Έπειτα από αίτηση του εργαζόμενου η γονική άδεια μπορεί να χορηγείται εναλλακτικά με τη μορφή μειωμένου ημερήσιου ωραρίου ή σε ημέρες άδειας, χωρίς να θίγεται το δικαίωμα του εργαζόμενου να λάβει το επίδομα γονικής άδειας. Σύμφωνα με μεταβατική διάταξη, ο ΟΑΕΔ υποχρεούται να καταβάλει το επίδομα της γονικής άδειας και στους γονείς που έλαβαν την άδεια με βάση το προηγούμενο πλαίσιο (που δεν προέβλεπε επίδομα) εφόσον η άδεια αυτή δεν είχε λήξει στις 19 Ιουνίου 2021, ημερομηνία που τέθηκε σε ισχύ ο νέος νόμος.
- Άδεια φροντιστή: η άδεια (άνευ αποδοχών) χορηγείται για την κάλυψη σημαντικών αναγκών ή φροντίδας συγγενών ή άλλων προσώπων που κατοικούν στο ίδιο νοικοκυριό, για σοβαρό ιατρικό λόγο. Προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση 6 μηνών εργασίας και η διάρκεια της άδειας είναι έως 5 ημέρες για κάθε ημερολογιακό έτος.
-Θεσμοθετείται δικαίωμα απουσίας του γονέα ή φροντιστή έως δύο φορές το χρόνο και για μία ημέρα κάθε φορά για λόγους ανωτέρας βίας (π.χ. ασθένεια ή ατύχημα του παιδιού ή του προσώπου που χρήζει φροντίδας η οποία βεβαιώνεται με ιατρική γνωμάτευση). Η άδεια είναι με αποδοχές.
-Γονείς παιδιών έως 12 ετών και φροντιστές δικαιούνται να ζητούν ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας (όπως τηλεργασία, ευέλικτο ωράριο εργασίας ή μερική απασχόληση) με προϋπόθεση ο εργαζόμενος να έχει συμπληρώσει έξι μήνες εργασίας στον ίδιο εργοδότη.
Με άλλες διατάξεις του νόμου, εξομοιώνονται τα δικαιώματα των εργαζομένων που υιοθετούν τέκνο έως οκτώ ετών με τις φυσικές μητέρες (μεταγενέθλιο τμήμα της άδειας μητρότητας, ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας), θεσπίζεται άδεια εργαζομένων γυναικών για υποβολή σε μεθόδους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, ενώ συμπληρώνεται, κωδικοποιείται και βελτιώνεται το πλαίσιο για τη χορήγηση σειράς αδειών που προέβλεπε ήδη η νομοθεσία (όπως οι άδειες φροντίδας τέκνου, παρακολούθησης σχολικής επίδοσης, γάμου, προγεννητικών εξετάσεων, ασθένειας παιδιού, σοβαρών νοσημάτων, νοσηλείας, κ.ά.)
Τέλος, προβλέπεται ρητά ότι η απόλυση εργαζόμενου, επειδή ζήτησε ή έλαβε άδεια ή ευέλικτη ρύθμιση απαγορεύεται και είναι άκυρη ενώ σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης ισχύει η αντιστροφή του βάρους της απόδειξης. Δηλαδή ο εργοδότης θα πρέπει να αποδείξει στο δικαστήριο ότι η απόλυση έγινε για άλλους λόγους.
