Η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου για τις βασικές της διαπιστώσεις αναφορικά με τις αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο της ιθαγένειας.
Με επιστολή της στην ATHENS VOICE η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου απάντα σε άρθρο του Γ.Γ. Ιθαγένειας Α. Μπαλέρμπα που δημοσιεύθηκε στις 11 Μαϊού 2021.
Μια οφειλόμενη απάντηση
Σε πρόσφατο άρθρο του στην εφημερίδα Athens Voice, ο Γενικός Γραμματέας Ιθαγένειας του Υπουργείου Εσωτερικών, Αθανάσιος Μπαλέρμπας, επιχειρώντας να αναλύσει το τι ισχύει για την πολιτογράφηση αλλοδαπών στην Ελλάδα, αναφέρθηκε σε συγκεκριμένα σημεία της από 7.5.2021 ανακοίνωσης της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου με τίτλο «Ιθαγένεια σε Αποκλεισμό». Με την παρούσα παρέμβαση, απαντάμε στον κύριο Μπαλέρμπα, μια πρακτική την οποία δεν συνηθίζουμε αλλά εν προκειμένω τη θεωρούμε επιβεβλημένη κατόπιν της ανωτέρω ονομαστικής αναφοράς στην ΕλΕΔΑ και το κείμενό της αλλά κυρίως, λόγω της κρισιμότητας του διακυβεύματος για τη ζωή των ανθρώπων που υποβάλει αιτήσεις πολιτογράφησης.
Ο κύριος Μπαλέρμπας αναφέρθηκε διεξοδικά στο ζήτημα των ερωτήσεων της τράπεζας θεμάτων, στο οποίο κριτικά έχουμε τοποθετηθεί ζητώντας την αναθεώρησή της και στάθηκε στην εκτίμησή μας για αντισυνταγματικότητα της πρόβλεψης να θεωρείται τεκμήριο κοινωνικής ένταξης η «σύναψη γάμου με Έλληνα/ίδα πολίτη από γεννήσεως».
Σε ότι αφορά στην τράπεζα θεμάτων, θεωρούμε ότι τα ερωτήματα στα οποία καλούνται να απαντήσουν οι υποψήφιοι είναι στην πραγματικότητα σχεδιασμένα όχι να εξετάζουν την ικανοποίηση των εν λόγω προϋποθέσεων από τους υποψηφίους, αλλά μάλλον να ματαιώνουν την πλήρη ένταξή τους με την απόκτηση της ελληνικής ιθαγένειας. Πράγματι σε πολλές από τις ερωτήσεις της βάσης δεδομένων ούτε Έλληνες υψηλού μορφωτικού επιπέδου είναι σε θέση να απαντήσουν -πιθανώς δε ούτε και ο κ. Μπαλέρμπας.
Για το δεύτερο ζήτημα και τη σύναψη γάμου με Έλληνα/ίδα πολίτη ως κριτήριο κοινωνικής ένταξης, επαναλαμβάνουμε αμετακίνητα την εκτίμησή μας με την ειδική επισήμανση ότι ο κος Μπαλέρμπας παρέλειψε την αναφορά της πλήρους διάταξης και του στοιχείου εκείνου που αποτέλεσε αντικείμενο του σχολιασμού μας. Παράλληλα υπογραμμίζουμε ότι με την παρούσα διαδικασία καταλήγουμε να έχουμε εντός της κοινωνίας μια μεγάλη κατηγορία πολιτών που ενώ είναι εγκατεστημένοι στην χώρα από ετών, εργάζονται, πληρώνουν τους φόρους τους και έχουν τις οικογένειές τους στην Ελλάδα, εντούτοις ως σύγχρονοι «μέτοικοι» στερούνται την ιθαγένεια χωρίς κανένα αποχρώντα λόγο, εκτός από μια ξεπερασμένη από τη σύγχρονη ευρωπαϊκή και ελληνική τάση του δικαίου της ιθαγένειας αντίληψη περί δικαίου του αίματος.
Η πολιτική αυτή τρέφει τον ρατσισμό, υπονομεύει την αξιοπιστία του ελληνικού κράτους και δηλητηριάζει τις σχέσεις μέσα στην ελληνική κοινωνία, δημιουργώντας αισθήματα πικρίας και αδικίας. Η πολιτική αυτή προσφέρει τις χειρότερες δυνατές υπηρεσίες στην ελληνική κοινωνία.
Μέσα από την παρέμβαση αυτή, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου επαναλαμβάνει τις βασικές της διαπιστώσεις αναφορικά με τις αλλαγές στο θεσμικό πλαίσιο της ιθαγένειας:
1. Το συνολικό πλέγμα των διατάξεων, όπως διαμορφώνεται πλέον, απέχει από τα μορφωτικά, κοινωνικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του μεγαλύτερου μέρους των αλλοδαπών που διαμένουν νόμιμα πολλά χρόνια στη Ελλάδα και θα πρέπει να θεωρείται μάλλον αναμενόμενο ότι τα ποσοστά επιτυχίας θα είναι μικρά αλλά και το ενδιαφέρον των αλλοδαπών περιορισμένο, όπως ήδη άλλωστε προκύπτει από σχετικές έρευνες αλλά και τις πρώτες εξετάσεις που διενεργήθηκαν στις 16 Μαΐου 2021.
2. Στις 22 Απριλίου και ενώ η προθεσμία υποβολής αιτήματος συμμετοχής στις εξετάσεις για την απόκτηση του πιστοποιητικού επάρκειας γνώσεων για πολιτογράφηση είχε ήδη λήξει στις 18 Απριλίου, δημοσιεύτηκε η με αριθμ. 29845/2021 απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών. Η απόφαση αυτή έρχεται σε συνέχεια προηγούμενων αλλαγών στις γραπτές εξετάσεις που καθιστούν τη διαδικασία ιδιαιτέρως δύσκολη, με αυξημένες και σε αρκετά σημεία άστοχες απαιτήσεις.
3. Με τη νέα υπουργική απόφαση ορίζονται, για πρώτη φορά, συγκεκριμένα τεκμήρια για την οικονομική και κοινωνική ένταξη αλλοδαπών, μεταναστών και προσφύγων, που ζητούν την ελληνική ιθαγένεια και ζουν πολλά χρόνια νόμιμα στην Ελλάδα και τα τεκμήρια θα πρέπει να πληρούνται για τα προηγούμενα 3, 5 ή 7 χρόνια διαμονής. Η απόφαση καταλαμβάνει μεγάλο αριθμό εκκρεμών αιτήσεων, ακόμη και αιτήσεις που είχαν υποβληθεί το 2010 και παραμένουν μέχρι σήμερα σε εκκρεμότητα.
4. Το κοινωνικό τεκμήριο, η «σύναψη γάμου με Έλληνα/ίδα πολίτη από γεννήσεως», είναι αμφιβόλου νομίμου ερείσματος.
5. Θα παραμείνει απορίας εύλογον το τί άλλαξε μέσα σε έξι μήνες, απ΄τη ψήφιση του νόμου 4735/2020, όταν και αποσύρθηκαν, λόγω μεγάλων αντιδράσεων, αντίστοιχα οικονομικά τεκμήρια λόγω της οικονομικής κατάστασης της χώρας και της πανδημίας, όπως δήλωσε ο τότε Υπουργός Εσωτερικών. Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα προς το παρόν δεν είναι πειστική και τούτο διατηρεί τα ρήγματα στην δικαιολογημένη εμπιστοσύνη του διοικουμένου και την ασφάλεια δικαίου, αν μη τί άλλο.
Η συνολική διαχείριση του ζητήματος της ιθαγένειας κατ΄αυτόν τον τρόπο θέτει επιμέρους ζητήματα ισότητας, χρηστής διοίκησης και ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας του ανθρώπου και δεν συμπορεύεται με τις βασικές αρχές ενός Κράτους Δικαίου, την ευρωπαϊκή δέσμευση για αποτελεσματική ενταξιακή πολιτική των κρατών μελών αλλά και τις επιταγές της Σύμβασης της Γενεύης για τους αναγνωρισμένους πρόσφυγες.
Με δεδομένο ότι η απόφαση για την απόδοση ιθαγένειας ανήκει εν μέρει στη σφαίρα της κρατικής κυριαρχίας, αποκαλύπτεται μία εικόνα του κράτους για το δημόσιο συμφέρον της χώρας που δεν είναι με μια πρώτη ματιά, σαφής και κατανοητή. Είναι σαφές δε ότι κρατική κυριαρχία δεν σημαίνει ούτε δικαιολογεί κρατική αυθαιρεσία.
Όσον αφορά τη λειτουργία των δύο νέων Διευθύνσεων Ιθαγένειας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, για τις υποθέσεις παιδιών που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα ή φοιτούν σε ελληνικά σχολεία, την οποία καλωσόρισαν εκπρόσωποι του πολιτικού κόσμου αλλά και της κοινωνίας των πολιτών κατά την ψήφιση του νόμου 4735/2020, διατηρείται, ευλόγως, η ελπίδα ότι οι δύο διευθύνσεις είναι ήδη επαρκώς στελεχωμένες και ανταποκρίνονται με τρόπο αποτελεσματικό στον χειρισμό του όγκου των υποθέσεων που καλούνται να διαχειριστούν. Σε κάθε περίπτωση το ζήτημα της απόδοσης ελληνικής ιθαγένειας σε παιδιά που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα ή φοιτούν σε ελληνικά σχολεία λύθηκε αρχικά το 2010 σε νομοθετικό επίπεδο και μετά από μια μακρά περίοδο αδράνειας, το 2015 επαναπροσδιορίστηκε και έκτοτε λειτουργεί, υπό όρους δικαιωμάτων, σε μια σταθερή και ικανοποιητική βάση.
9°
