Ο συγγραφέας Βασίλης Αλεξάκης πέθανε σε ηλικία 77 ετών, αφήνοντας πίσω του πλούσιο συγγραφικό έργο - Η ζωή στη Γαλλία και η επιστροφή στην Ελλάδα.
Θλίψη προκάλεσε η είδηση ότι πέθανε ο Βασίλης Αλεξάκης, ο διάσημος συγγραφέας με σημαντικά έργα τόσο στην ελληνική όσο και τη γαλλική γλώσσα.
Ο Βασίλης Αλεξάκης άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 77 ετών. Ο συγγραφέας έζησε πάνω από 40 χρόνια στο Παρίσι.
Μεταξύ άλλων εργάστηκε ως δημοσιογράφος στην εφημερίδα «Le Monde». Όταν ήταν 17 χρονών έλαβε υποτροφία και έφυγε για τη γαλλική Λιλ για να σπουδάσει δημοσιογραφία. Η υποτροφία του ήταν μικρή και έτσι αναγκάστηκε να δουλέψει σε ένα εστιατόριο. Μετά από τρίχρονες σπουδές επέστρεψε στην Ελλάδα για να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία, αλλά γύρισε να εγκατασταθεί στο Παρίσι το 1968 μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα. Το 2007 είχε βραβευτεί με το Grand prix du roman από τη Γαλλική Ακαδημία, για το βιβλίο του «μ.Χ.» (Ap. J.-C στα γαλλικά).
Με αφορμή αυτήν τη βράβευση η Σώτη Τριανταφύλλου είχε συναντηθεί με τον Βασίλη Αλεξάκη, το 2008, με τη συνέντευξη να δημοσιεύεται στην Athens Voice. «Ήδη στο "Tάλγκο" (1979) έμπαινε το ζήτημα της διγλωσσίας: ο κεντρικός χαρακτήρας, που ζούσε στο Παρίσι, ζητούσε από την Eλληνίδα ερωμένη του να του υπενθυμίσει διάφορες ελληνικές λέξεις. Πριν από το "Παρίσι-Aθήνα" (1990) έφτασα στο σημείο να μην μπορώ να διαλέξω μια ελληνική ή μια γαλλική λέξη: Βρέθηκα σε αδιέξοδο· η διγλωσσία μού προκάλεσε δυστυχία. Mε το "Παρίσι-Aθήνα" ξεκαθάρισα ότι δεν χρειάζομαι μία και μοναδική ταυτότητα: η χώρα και η γλώσσα δεν είναι αστυνομικά μητρώα» είχε αναφέρει μεταξύ άλλων.
Βασίλης Αλεξάκης (1943 - 2021) - Το έργο του
Τα έργα του Βασίλη Αλεξάκη αντλούν στοιχεία και από τους δύο πολιτισμούς Ελλάδας και Γαλλίας και είναι μεστά μιας λεπτής ειρωνίας. Η τεχνοτροπία του προσφέρει στον αναγνώστη μια οικεία και προσωπική προοπτική των ιστοριών του.
Τα έργα του συγγραφέα διακρίνονται για το ευγενικό, αν και κάποτε καυστικό τους χιούμορ και στρέφονται γύρω από τρεις θεματικούς άξονες: Τα πάθη του έρωτα, τη λατρεία της γλώσσας και τη διάσπαρτη κοινωνική καθημερινότητα.Στους άξονες αυτούς παρεισδύει πάντοτε ένα έντονα αυτοβιογραφικό στοιχείο, που μετατρέπει τον συγγραφέα και τις διάφορες φάσεις της ζωής του σε πρωταγωνιστικούς παράγοντες της δράσης: Από την παιδική ηλικία στην Ελλάδα και τη δισυπόστατη ελληνογαλλική ταυτότητα μέχρι τα τερτίπια του συγγραφικού επαγγέλματος και τη σχέση με τη μητέρα, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Ο έρωτας στην πεζογραφία του Αλεξάκη μπορεί να είναι πολλά ταυτοχρόνως πράγματα: Αγάπη, ζήλεια, απιστία και ανεκπλήρωτο όνειρο, βαθύς συναισθηματικός δεσμός και σκληρός χωρισμός με οξύ πόνο, αλλά και χαρά υψηλής πτήσης και ανεξέλεγκτο πάθος. Και μπορεί ο έρωτας να είναι επιπροσθέτως αλέγρος και ταξιδιάρης, αλλά και να αναμετριέται κάθε τόσο με το άγχος του θανάτου ή να επιστρέφει (προκειμένου να βρει ένα σταθερό αντίβαρο) στις λυτρωτικές μνήμες των παιδικών χρόνων.
Το πρώτο έργο του, το οποίο έγραψε στη μητρική του γλώσσα, είναι το «Τάλγκο». Κυκλοφόρησε το 1982 και εξακολουθεί μέχρι και σήμερα να σημειώνει μεγάλη επιτυχία, έχοντας σημαντική απήχηση στο αναγνωστικό κοινό. Το 1984 έγινε και κινηματογραφική ταινία με τον τίτλο «Ξαφνικός Έρωτας».
Για 15 χρόνια ο Βασίλης Αλεξάκης εργάστηκε στη «Monde des livres». Κατά τη διάρκεια της ζωής του στη Γαλλία, σχεδίασε σκίτσα και έγραψε ραδιοφωνικά κομμάτια.
Η κοινωνική σκόπευση του Αλεξάκη μοιάζει ορισμένες φορές πολύ συμπαγής και εστιασμένη, όπως όταν ανατέμνει, μονίμως σε ιλαρούς τόνους, τις ισχυρές ταξικές αντιθέσεις της σύγχρονης Ευρώπης ή όταν τα βάζει με την προσήλωση της Ελλάδας στον βυζαντινισμό και την ορθοδοξία, ως τυπικός γάλλος κοσμικός ή ως αντικληρικαλικός υπερασπιστής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, αλλά οι καθημερινές του εικόνες υποδεικνύουν, είτε για την Ελλάδα μιλάμε είτε για τη Γαλλία, μια κοινωνία που κινείται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας, ανάμεσα στο τίποτε και στο μόλις και κάτι. Το καθημερινό και το ασήμαντο θέλουν να υποδείξουν εν προκειμένω έναν παράταιρο κοινωνικό βηματισμό, που αποκαλύπτει τον παραλογισμό της ατομικής ύπαρξης ενόσω αγωνίζεται να εξοικειωθεί με το μεγαλοπρεπές κενό της.
Το 2014 συνυπέγραψε το κείμενο «Είναι η ώρα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς», ενώ το 2017 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας από το τμήμα Γαλλικής γλώσσας και φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα έργα του που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα είναι:
Η πρώτη λέξη, Εξάντας
Μη με λες Φωφώ, εκδόσεις Εξάντας
Τα κορίτσια του Σίτυ Μπουμ-Μπουμ, εκδόσεις Μίνωας
Μήπως πρέπει να κλείσουμε τα σιντριβάνια όταν βρέχει;, εκδόσεις Μίνωας
Τάλγκο, εκδόσεις Εξάντας
Παρίσι - Αθήνα, εκδόσεις Εξάντας
Πριν, εκδόσεις Εξάντας και το 2017 εκδόσεις Μαιταίχμιο
Η μητρική γλώσσα, εκδόσεις Εξάντας
Ο μπαμπάς, εκδόσεις Εξάντας
Η σκιά του Λεωνίδα, εκδόσεις Εξάντας
Γδύσου, εκδόσεις Εξάντας
Η καρδιά της Μαργαρίτας, εκδόσεις Εξάντας
Η τελευταία νύχτα του αιώνα, εκδόσεις Εξάντας
Το μυστικό του κίτρινου τάπητα, εκδόσεις Ελληνικά Γράμματα
Έλεγχος ταυτότητας, εκδόσεις Εξάντας
Οι ξένες λέξεις, εκδόσεις Εξάντας
Εγώ δεν, εκδόσεις Εξάντας
Greek around the world, εκδόσεις Άποψη
Θα σε ξεχνάω κάθε μέρα, εκδόσεις Εξάντας
Το κεφάλι της γάτας, εκδόσεις Μίνωας
μ.Χ., εκδόσεις Εξάντας
Το Κλαρινέτο, 2016, εκδόσεις Μεταίχμιο.
Όσο για το χιούμορ του, ο Αλεξάκης αστειεύεται χωρίς να παρωδεί και αποκαθηλώνει χωρίς να εμπαίζει. Η ειρωνεία του δεν είναι ούτε η ειρωνεία της ηθικής της σάτιρας ούτε η γεμάτη αυτοπεποίθηση ειρωνεία του σαρκασμού και του αυτοσαρκασμού. Μακριά από ευφυολογήματα και ναρκισσιστικές ατάκες, το κωμικό θα αποκτήσει στον Αλεξάκη και μια σαφώς καταθλιπτική όψη, όπου η επίγνωση της ματαιότητας των πραγμάτων θα συναντηθεί με την ήττα που θα υποστεί η λογική από την παραδοξότητα. Παρόλα αυτά, τα πρόσωπα του Βασίλη Αλεξάκη θα μείνουν μακριά από το οποιοδήποτε δράμα και θα πορευτούν ως ήρωες μιας εκ συστάσεως ελαττωματικής πραγματικότητας χωρίς να αποβάλουν ούτε μία στιγμή ο ευφρόσυνο πνεύμα τους.
Βασίλης Αλεξάκης - Εργογραφία
Στα Γαλλικά
1974: Le Sandwich. Paris: Julliard.
1975: Les Girls de City-Boum-Boum. Paris: Julliard.
1978: La Tête du chat. Paris: Le Seuil.
1978: Mon amour! Città Armoniosa.
1985: Contrôle d’Identité. Paris: Le Seuil.
1987: Le fils de King Kong. Geneva: Les Yeux ouverts.
1989: Paris-Athènes. Paris: Le Seuil.
1992: Avant. Paris: Le Seuil. (Prix Albert Camus, Prix Charles-Exbrayat, Prix Alexandre-Vialat)
1997: Papa. Paris: Fayard. (Erzählung, Prix de la Nouvelle de l’Académie française)
1997: L’invention du baiser. Geneva: Nomades.
1999: Le colin d’Alaska
2002: Les mots étrangers. Paris: Stock.
2005: Je t’oublierai tous les jours. Paris: Stock.
13°
