Σπάνια σύνοδος πλανητών στον ουρανό τη Δευτέρα

Tα Χριστούγεννα πλησιάζουν και πάντα στην ατμόσφαιρα των εορτών ξεχωριστή θέση έχει το αστέρι των Χριστουγέννων.

Ανέκαθεν τα φαινόμενα του ουρανού ασκούσαν ιδιαίτερη γοητεία στους ανθρώπους, πολλές φορές ακόμα και δέος. Πόσο μάλλον όταν δεν μπορούν να εξηγηθούν ή ακόμα περισσότερο όταν πλαισιώνουν την ωραιότερη ιστορία του κόσμου. Το λαμπρό αστέρι των Χριστουγέννων έχει αφήσει τη δική του σφραγίδα στα βάθη των αιώνων, έχοντας δώσει μήνυμα χαράς και γιορτής.

Ποια αστρονομικά φαινόμενα όμως διαδραματίζονταν στον ουρανό κοντά στην περίοδο της εποχής του Χριστού και θα μπορούσαν πιθανώς να σχετίζονται με το λαμπρό αστέρι των Χριστουγέννων;  Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι εικασίες.

«Μια περίπτωση ερμηνείας του άστρου των Χριστουγέννων, η οποία υποστηρίζεται από πολλούς μελετητές αποτελεί η σύνοδος πλανητών» εξηγεί η αστροφυσικός και υπεύθυνη επικοινωνίας επιστήμης στο Κέντρο Επισκεπτών Θησείου του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών κ. Φιόρη - Αναστασία Μεταλληνού και προσθέτει: «Σύνοδο πλανητών έχουμε όταν δύο ή και περισσότεροι πλανήτες φαίνονται σε κοντινή περιοχή στον ουρανό. Εύκολα υπολογίζουμε πότε συμβαίνει ένα τέτοιο φαινόμενο και στην εποχή για την οποία μιλάμε γνωρίζουμε ότι συνέβησαν εντυπωσιακές σύνοδοι - όπως για παράδειγμα η τριπλή σύνοδος Δία Κρόνου, στην οποία κάποια στιγμή συμμετείχε και ο Άρης, αλλά και η σύνοδος της Αφροδίτης με τον Δία στον ουρανό.

Άλλη περίπτωση αποτελεί η εμφάνιση κάποιου υπερκαινοφανούς στον ουρανό, δηλαδή ενός supernova αστέρα, ο οποίος όταν δημιουργείται, αυξάνει πολύ η λαμπρότητά του και μπορεί να μένει ορατός για πολλές συνεχόμενες βραδιές. Οι αστέρες αυτοί από την αρχαιότητα ονομάζονταν «νέοι» αστέρες διότι η εμφάνισή τους ήταν ξαφνική και μη προβλέψιμη. Οι όροι υπερκαινοφανής και supernova είναι σύγχρονοι. Υπάρχουν λοιπόν καταγραφές υπερκαινοφανών εντυπωσιακής λαμπρότητας, από αστρονόμους διαφόρων εποχών, όχι όμως με σιγουριά από την περίοδο γέννησης του Ιησού.

Και για να αναφέρουμε όλα τα πιθανά αστρονομικά φαινόμενα, να συμπεριλάβουμε τους διάττοντες αστέρες, τις βροχές διαττόντων, τους μεταβλητούς αστέρες και τους κομήτες»

Ωστόσο λιγότερα πιθανά φαινόμενα που θα μπορούσαν να έχουν σχέση με το αστέρι της Βηθλεέμ, όπως σημειώνει η κ. Φιόρη - Αναστασία Μεταλληνού, «είναι σίγουρα οι διάττοντες αστέρες (πεφταστέρια) καθώς είναι φαινόμενα βραχύβια, όπως και οι βροχές διαττόντων, όπου πρόκειται για πλήθος διαττόντων αστέρων που μπορούμε να παρατηρήσουμε μέσα σε μια βραδιά. Η πτώση τους διαρκεί ελάχιστα δευτερόλεπτα, οπότε δεν θα μπορούσαν να είχαν παρακολουθήσει τότε αυτό το φαινόμενο, για μεγάλο χρονικό διάστημα στον ουρανό.

Η εκδοχή του κομήτη έχει υποκινήσει το ενδιαφέρον πολλών μελετητών, καθώς οι κομήτες μπορούν να φαίνονται για πολλές βραδιές και η όψη τους είναι εντυπωσιακή με την ουρά τους να δημιουργείται καθώς κινούνται, πλησιάζοντας τον ήλιο μας.

Το βασικό αντεπιχείρημα της περίπτωσης του κομήτη είναι ότι μέχρι και πριν λίγους αιώνες, η έλευση ενός κομήτη ήταν συνδεδεμένη στην αντίληψη των ανθρώπων με γεγονότα δυσοίωνα και καταστροφικά και όχι με ένα χαρμόσυνο γεγονός ή μια σπουδαία γέννηση».

Aνεξάρτητα πάντως από το αξιοθαύμαστο γεγονός που συνέβη τότε στον ουρανό, δύο χιλιάδες περίπου χρόνια πριν, φέτος οι λάτρεις της αστρονομίας -ακόμα και αρχάριοι παρατηρητές- μπορούν να δουν δια γυμνού οφθαλμού ένα άλλο φαινόμενο, σαφώς μικρότερης εμβέλειας, που όμως σίγουρα θα στολίσει τον ουρανό. Τη σύνοδο Δία-Κρόνου. Όπως επισημαίνει η Αστροφυσικός κ. Μεταλληνού «απόψε το βράδυ κιόλας, αν ο καιρός δεν είναι συννεφιασμένος, κοιτάξτε προς τον δυτικό ορίζοντα, μόλις σκοτεινιάσει. Θα διακρίνετε, με γυμνό μάτι, δύο λαμπερά ουράνια αντικείμενα, πολύ κοντά το ένα στο άλλο. Το λαμπερότερο είναι ο πλανήτης Δίας και το λιγότερο λαμπερό ο Κρόνος και βρίσκονται σε σύνοδο. Θα πλησιάζουν όλο και περισσότερο, έως την Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου, όπου θα κορυφωθεί το φαινόμενο: οι πλανήτες θα «συναντηθούν» στον ουρανό και θα φαίνονται σαν ένα αντικείμενο.  Η ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης συνόδου, που την καθιστά ακόμα πιο σπάνια, οφείλεται στην εξαιρετικά κοντινή θέση των πλανητών. Μπορούμε πολύ εύκολα να απολαύσουμε το φαινόμενο και με γυμνό μάτι, χωρίς καν τηλεσκόπιο ή κιάλια. Αρκεί να κοιτάξουμε ψηλά».

Τη βραδιά του χειμερινού ηλιοστασίου και της συνόδου Δία - Κρόνου, οι αστρονόμοι του Κέντρου Επισκεπτών Θησείου θα πραγματοποιήσουν διαδικτυακή παρατήρηση του ουρανού από το ιστορικό τηλεσκόπιο Δωρίδη στον λόφο της Πνύκας. Οι λεπτομέρειες, για όποιον επιθυμεί να παρακολουθήσει τη βραδιά, θα ανακοινωθούν στη σελίδα των Κέντρων Επισκεπτών του ΕΑΑ στο facebook.