Έρευνα: Πώς κρίνουν οι πολίτες το δεύτερο lockdown;

Σε συνέχεια των ερευνών που πραγματοποιεί το Εργαστήρι Ειρηνευτικής Δημοσιογραφίας του Τμήματος Δημοσιογραφίας & ΜΜΕ του ΑΠΘ, σχετικά με τον κορωνοϊό, πραγματοποιήθηκε μια νέα πανελλαδική έρευνα καταγραφής αντιλήψεων και συμπεριφορών στην κρίση του κορωνοϊού, σε συνεργασία Kapa Research [17-19 Νοέμβριου 2020. Το  δείγμα ήταν 1.054 άτομα, άνδρες και γυναίκες άνω των 17, πολυσταδιακή δειγματοληψία με χρήση quota ως προς το φύλο, την ηλικία και την περιφέρεια κατοικίας βάσει της απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ του 2011. Η συλλογή των στοιχείων έγινε κατά 60% με τη μέθοδο των τηλεφωνικών συνεντεύξεων (CATI) και κατά 40% βάσει ηλεκτρονικού ερωτηματολογίου (CAWI) μέσω του ειδικά διαμορφωμένου online panel της Κάπα Research].

Οι ακαδημαϊκοί Χρήστος Α. Φραγκονικολόπουλος και Νίκος Σ. Παναγιώτου σχολιάζουν στην ATHENS VOICE τα σημαντικότερα ευρήματα της έρευνας.

Πώς κρίνουν οι πολίτες το δεύτερο lockdown;
Η ελληνική κοινωνία αποδέχεται το δεύτερο lockdown – 7 στους 10 το θεωρούν επιβεβλημένη κίνηση – με την ίδια ανησυχία (76% - με άνοδο 18 μονάδων από τον Σεπτέμβριο) που βίωσε και εκείνο του Μαρτίου-Απριλίου. Η ανησυχία για τον κορωνοϊό και την κατάσταση της υγείας ξεπερνά τις αντίστοιχες για την οικονομία και τα εθνικά προβλήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι 76% εκφράζει ανησυχία για να προσβληθεί από τον κορωνοϊό. Το ποσοστό αυτό προσεγγίζει το αντίστοιχο του Μαρτίου του 2020. Για να αντιληφθούμε την κατάσταση θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι το διάστημα 16-18 Σεπτέμβριου το ποσοστό αυτό ήταν 58%. Ο έκδηλος βαθμός ανησυχίας, οι θετικές ειδήσεις από το μέτωπο του εμβολίου, ενισχύουν την επιθυμία εμβολιασμού με το 72% να δηλώνει ότι θα εμβολιαστεί. Και το 25% ότι δεν θα το κάνει. Το αντίστοιχο ποσοστό 16-18 Σεπτέμβριου ήταν 63% και αντίστοιχα 35%.

Η ανησυχία για τον κορωνοϊό ξεπερνά τους φόβους για την οικονομία και αγγίζει τα επίπεδα του Μαρτίου-Απριλίου. Το δεύτερο κύμα της πανδημίας – σαφώς πιο «απτό» και θανατηφόρο από το πρώτο–ορίζει εκ νέου τον τρόπο που οι Έλληνες αντιλαμβάνονται την κρίση συνολικά: είναι, πλέον, μια κρίση πρωτίστως υγειονομική (52% από 13% τον Απρίλιο) και λιγότερο μια κρίση οικονομική (45% από 84%), ενώ, ταυτόχρονα, η υγειονομική της πλευρά (61% - με αύξηση 8 μονάδων) ξεπερνά κατά πολύ την οικονομική (46% - με πτώση 8 μονάδων) στην ιεράρχηση που κάνουν οι πολίτες στα θέματα που τους ανησυχούν.

Έκδηλο της ανησυχίας των πολιτών είναι το ότι οι πολίτες κατά 59% υποστηρίζουν την άποψη ότι είναι προτιμότερη μια «υγειονομική υπερβολή» για να προστατευθεί η υγεία όλων ακόμη κι αν επιδεινωθεί η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας και το βιοτικό μας επίπεδο.

To μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η κυβέρνηση διαθέτει τη στήριξη των Ελλήνων πολιτών ως προς τη διαχείριση της πανδημίας, και ειδικότερα μέσα στο δεύτερο lockdown όπου οι διαμαρτυρίες και οι καταγγελίες από κόμματα της αντιπολίτευσης, κινήματα, συνδικαλιστικούς φορείς και ΜΜΕ έχουν αυξηθεί. Είναι σε αυτό το πεδίο, ωστόσο, και τη διαχείρισή του, που θα κριθούν πολλά μέχρι και την άνοιξη του 2021. Και επειδή έχουμε να κάνουμε με κοινή γνώμη, καλό είναι να αναρωτηθούμε ποια θα είναι η αντίδρασή της όταν και όποτε τελειώσει το πρόβλημα της πανδημίας. Θα αντιδράσει για τις ζωές που χάθηκαν και για τις οικονομικές συνέπειες που θα έχει η πανδημία;

Το σίγουρο είναι ότι ο κορωνοϊός αποτελεί ένα σημαντικό πεδίο δοκιμής της εμπιστοσύνης προς το πολιτικό σύστημα και τους θεσμούς εν γένει. Έτσι, και παρά τα υψηλά ποσοστά αποδοχής που απολαμβάνει το 2ο lockdown, οι ευθύνες για το ξέσπασμα του δεύτερου κύματος βαρύνουν περισσότερο τους χειρισμούς και την προετοιμασία των αρχών (55%) και λιγότερο την ανυπακοή των πολιτών (37%), με επίκεντρο του καταμερισμού της ευθύνης να αποτελούν κατά σειρά: ο συνωστισμός των ΜΜΜ (93%), οι ελλείψεις του συστήματος υγείας (77%) και το άνοιγμα του τουρισμού το καλοκαίρι (72%). Επιπρόσθετα, θετικής αποδοχής (44%) χαίρει και η πρόταση του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης για τον ορισμό υπουργού υγείας κοινής αποδοχής, ενώ καθίσταται σαφές ότι η Ε.Ε., με θετικές αξιολογήσεις μόνο από το 36%, πρέπει να επισπεύσει τις όποιες ενέργειες αφορούν στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

Επιπρόσθετα, όπως προκύπτει από την έρευνα της Kapa Research υπάρχει και έκδηλη ανησυχία των πολίτων με συναισθήματα φόβου, ανασφάλειας άγχους να αυξάνονται σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του Σεπτεμβρίου 2020: το 37% των πολιτών δηλώνει θυμό και οργή ενώ το 36% ότι κυριαρχούν συναισθήματα άγχους στρες και ανησυχίας. Ωστόσο, οι ερωτηθέντες διατηρούν την αισιοδοξία τους, την πίστη σε μια συλλογική επιτυχία, «θα τα καταφέρουμε παρά τις δυσκολίες».

Το ζητούμενο, λοιπόν, είναι η κυβέρνηση να βρει ένα άλλο αφήγημα, αναστοχαστικό, που αναγνωρίζει τα λάθη του παρελθόντος (υποβάθμιση της δημόσιας υγείας), κοιτάει κατάματα την έλλειψη της δικής της ευθύνης (όχι μόνο των πολιτών) και αφουγκράζεται τις ανησυχίες/ανασφάλειες των πολιτών. Είναι λάθος να υιοθετείς τα φαινόμενα δημαγωγικού εθνικολαϊκισμού, και να πιστεύεις ότι μπορείς να ενώσεις με συντηρητικές πολιτισμικές φανφάρες στο κτίριο της Βουλής σε περίοδο υγειονομικής (και οικονομικής κρίσης) που τρέφει τέτοιες αφηγήσεις, στα αριστερά και δεξιά.