Ο Θανάσης Δρίτσας γράφει τις αναμνήσεις του από τις καλοκαιρινές διακοπές στην Ελλάδα
1. Βουτιές στη θάλασσα των ονείρων μας (Αντίπαρος, Δεσποτικό)
Ξεκινήσαμε με το καΐκι του καπετάν-Σαργού από το λιμανάκι του γραφικού Αϊ-Γιώργη της Αντιπάρου για μια αξέχαστη βόλτα που περιλαμβάνει κολύμπι σε μυστικές παραλίες εκεί που δεν πατάει εύκολα ανθρώπινο πόδι. Βάλαμε μπρος τις μηχανές και τραβήξαμε τριγύρω από το σχετικά πράσινο νησάκι που λέγεται Δεσποτικό μέχρι που αποβιβαστήκαμε σε μια μαγική αμμουδιά στο κυρίως ανατολικό κομμάτι του Δεσποτικού. Πηδώντας με παιδιάστικη ανυπομονησία από το καΐκι και αφού διασχίσαμε βαδίζοντας μέσα στο κρυστάλλινο ρηχό νερό (που έφτανε μέχρι το γόνατο) μιαν απόσταση ίσα με εκατό μέτρα, πατήσαμε την απέραντη αμμουδιά. Ένιωσα τότε μέσα στην απολαυστική μοναχικότητα του θαλασσινού τοπίου σαν τον Άρμστρονγκ, τον πρώτο αστροναύτη της αποστολής Απόλλων που είχε πατήσει στο φεγγάρι. Αυτή η παραλία έμοιαζε με απάτητο άσπρο γήπεδο, όχι σαν τα πράσινα γήπεδα του Μουντιάλ. Η διαφορά μεταξύ αυτού του αμμουδερού γηπέδου και εκείνων του Μουντιάλ ήταν ότι το πατούσαν ελάχιστοι παίχτες, εμείς, χωρίς κανένα θεατή προς το παρόν. Στήσαμε δοκάρια από πέτρες και αρχίσαμε να κλωτσάμε ανέμελα μιαν ελαφριά μπαλίτσα, όλοι μαζί, παιδιά και μεγάλοι. Κυνηγούσαμε, πού και πού, το ανάλαφρο τόπι που άρπαζε το μελτεμάκι και το πέταγε στον αφρό της θάλασσας.
Όλα έμοιαζαν ανάλαφρα, διάφανα και μαγικά μέχρι που πλάκωσαν «οι σκαφάτοι». Σε μια στιγμή άρχισαν να καταφθάνουν παρέες από υπερσύγχρονα σκάφη που άλλα έβγαιναν μέχρι την άμμο και άλλα αγκυροβολούσαν στη μέση του (μέχρι εκείνη τη άτυχη για μας στιγμή) μυστικού όρμου. Όρμησε τότε προς την παραλία το πλήθος των νεόπλουτων σκαφάτων μαζί με τις γυναίκες, τα παιδιά, τις ασιατικής καταγωγής οικιακές βοηθούς, υλικά πικνίκ μαζί με δεκάδες κουτάκια φρεσκοπαγωμένες μπίρες. Κάποια στιγμή το πλήθος των νεόπλουτων εισβολέων απλώθηκε άχαρα πάνω στην όμορφη αμμουδιά και άρχισαν όλοι μαζί να μηρυκάζουν, να πίνουν και να τρώνε αγκομαχώντας. Αντήχησε τότε το ιερό τοπίο ήχους πεπτικής ηδονής ανάμεικτους με άναρθρες κραυγές σε ακατάληπτη γλώσσα, ένα μείγμα από αγγλικά, ελληνικά αλλά και ασιατικές διαλέκτους. Μάλιστα, για του λόγου το αληθές, παρατήρησα μια έντονα ταξική συμπεριφορά της παρέας των εισβολέων, αφού οι οικιακές βοηθοί-υποστηρικτικό προσωπικό έτρωγαν μόνοι τους σε ένα σημείο τα δε αφεντικά καταβρόχθιζαν άπληστα και με πολλή φασαρία το φαγητό τους σε άλλο σημείο.
Σκέφτηκα ότι είναι πλέον αδύνατο να απαλλαγεί ένας άνθρωπος από τα σκάφη και τα αυτοκίνητα ακόμη και στα πιο μυστικά και καλά κρυμμένα σημεία του πλανήτη γη. Είχα μια αίσθηση ότι είχαμε γίνει μάρτυρες ιεροσυλίας και ευτυχώς είχε φθάσει το καΐκι του καπετάν-Σαργού να μας πάρει από τον μαγικό αυτό τόπο που είχε μεταβληθεί σε τόπο μαρτυρίου λόγω απόβασης «των βαρβάρων».
Ο καπετάν-Σαργός μας κέρασε όλους δροσερό καρπούζι και έβαλε πλώρη για μιαν άλλη μυστική θαλασσινή πύλη, εκεί μας είχε υποσχεθεί μιαν αποκαλυπτική βουτιά στο απέραντο γαλάζιο. Το σημείο αυτό λέγεται στη γλώσσα των θαλασσινών «Επιτάφιος» και βρίσκεται κάπου απέναντι από το βόρειο κομμάτι του Δεσποτικού καθώς επιστρέφαμε προς τον Αϊ-Γεώργη της Αντιπάρου, το βάθος του νερού στο σημείο αυτό θα ήταν ίσαμε πέντε μέτρα. Το καΐκι σταμάτησε μερικά μέτρα απέναντι από ένα θεόρατο άσπρο βράχο που έκοβε εντελώς κατακόρυφα τα γαλαζοπράσινα νερά. Πριν σταματήσει ο κεφάτος καπετάνιος μας είχε φέρει μια μικρή βόλτα, διαβαίνοντας τσίμα-τσίμα ανάμεσα από ρηχά θαλασσινά περάσματα και σπηλιές. Εκεί μπορούσε να παρατηρήσει κανείς τον όμορφο βυθό και το κρυστάλλινο νερό που θα έπινες σίγουρα στο ποτήρι. Η επιθυμία για την τελική βουτιά ήταν πια αβάσταχτη. Φορούσαμε όλοι τα μαγιό μας και δεν μπορούσε να μας συγκρατήσει πλέον τίποτα. Βούτηξα με ορμή κατευθείαν μέσα στην αγκαλιά της γαλαζοπράσινης θαλασσινής πισίνας, αυτή τη μοναδική στιγμή της βουτιάς στον Επιτάφιο του Αϊ-Γιώργη της Αντιπάρου δεν θα μπορέσει να μου την πάρει πια κανένας βάρβαρος εισβολέας.
2. Τρία Χρώματα Μπλε (Μαγγανάρι, Ίος)
Δεν χάνω την ευκαιρία να βρεθώ στο μαγευτικό Μαγγανάρι στην Ίο. Καλοκαίρι χωρίς Μαγγανάρι είναι για μένα σαν να μην έχω συναντήσει ακόμη το ελληνικό καλοκαίρι. Αν δεν φορέσω τη μάσκα μου και δεν βουτήξω στο Μαγγανάρι αρχίζω να παρουσιάζω συμπτώματα συνδρόμου εξάρτησης, όπως εκείνα τα άτομα που μόλις έχουν σταματήσει το τσιγάρο ή το ποτό. Καθώς βυθίζομαι στη θάλασσα νοιώθω ότι αιωρούμαι ελεύθερα, νοιώθω ελαφρύς όπως στους θαλάμους τεχνητής έλλειψης βαρύτητας που εκπαιδεύονται οι αστροναύτες της NASA, μαγνητίζομαι από τα τρία χρωματικά επίπεδα θαλασσινού μπλε που η χρωματική τους αλληλουχία είναι μοναδική στο Μαγγανάρι. Τέτοια εναλλαγή διαφορετικών μπλε έχω μόνο συναντήσει σε έργα του ελβετού ζωγράφου Paul Klee και η εναλλαγή των μπλε μοιάζει με εικαστική απεικόνιση μουσικών μοτίβων. Εξ άλλου ο Klee ήταν παράλληλα και εξαιρετικός βιολιστής και έχει αποδώσει χρωματικά μερικά μουσικά έργα του Johan Sebastian Bach.
Βυθισμένος στο τρίχρωμο μπλε αισθάνομαι ότι δέχομαι μια πολύ αποτελεσματική θεραπεία με χρώμα και μουσική. Κανένα φάρμακο ή ιατρική παρέμβαση δεν μπορεί να υποκαταστήσει αυτή τη φυσική θεραπεία και ένα πολύ μεγάλο μέρος των χρόνιων παθήσεων από τις οποίες πάσχει ο σύγχρονος άνθρωπος οφείλεται στη ρήξη της σχέσης του με τη φύση και την απουσία της καθαρής φύσης από τη ζωή μας. Η ανθρώπινη αλαζονεία και παράνοια έχει προσπαθήσει να υποκαταστήσει την αληθινή φύση με τεχνητά κατασκευάσματα και είδωλα χωρίς όμως επιτυχία. Θυμήθηκα τη σοφία του Γέροντα Παϊσίου του Αγιορείτη (είχα κάποτε αυτή τη μεγάλη τύχη και ευλογία να συνομιλήσω με τον σοφό αυτό γέροντα ασκητή στη Σκήτη Παναγούδα κοντά στις Καρυές του Αγ. Όρους) που έλεγε ότι η ανθρώπινη σχιζοφρένεια από εγωισμό σκότωσε τα τριζόνια που έδιωχναν φυσικά τα κουνούπια και μετά κατασκεύασε συσκευές που παράγουν ηλεκτρικούς ήχους και μιμούνται το φυσικό τριζόνι.
Βυθισμένος μέσα στο τρίχρωμο μπλε στο Μαγγανάρι, μπορεί να βιώσει κανείς αυτή τη θεραπευτική επανασύνδεση με τη μητέρα φύση μακριά από τους περιττούς ήχους και τα κούφια και πονηρά λόγια των ανθρώπων της εξουσίας. Εμπιστεύομαι μόνο τη φύση που εξακολουθεί να μας δείχνει τους δρόμους της αλήθειας μέσα από τη προαιώνια εμπειρία της.
3. Η Μαγεία του Ελαχίστου (Σαντορίνη)
Ηλιοβασίλεμα στην Οία, Σαντορίνη, με θέα το ηφαίστειο. Μια ζεστή και υγρή μέρα με κόκκινα και χρυσαφιά χρώματα. Κρατάω στα χέρια μου μόνο ένα πλαστικό μπουκάλι με νερό. Οι αισθήσεις μου όλες έχουν παραδοθεί στη μεγαλοσύνη της απλότητας του τοπίου. Νοιώθω ένα τίποτα μπροστά στη δυναμική του ηφαιστείου που, ευτυχώς, σιωπά. Σκέφτομαι πόσα λίγα πράγματα έχει το ανθρώπινο είδος πραγματικά ανάγκη και πόσο αδύναμη και έτοιμη να παραδοθεί άνευ όρων είναι η ανθρώπινη τεχνολογία απέναντι στις επελαύνουσες φυσικές δυνάμεις. Όλες οι μικροπρεπείς λέξεις (βλ. χρεωκοπία, πιστωτές, πτώχευση, διεθνές νομισματικό ταμείο, οικονομική κρίση κλπ) που έχουν αναστατώσει την καθημερινότητα μας τελευταία, μετατρέπονται σε ασήμαντες μπροστά στη μοναδική αλήθεια του ηλιοβασιλέματος που συντελείται αυτή τη στιγμή μπροστά μου.
Η κοινωνία της παγκοσμιοποίησης απειλεί σήμερα κάθε βαθμό ελευθερίας, απειλεί κυρίως την απαιτούμενη ανεμελιά για την κατανόηση της ιερότητας ενός ηλιοβασιλέματος στην Σαντορίνη. Ακόμη και η ενατένιση ενός ηλιοβασιλέματος ίσως θα αποτελεί ποινικό αδίκημα στο μέλλον σε μια κοινωνία η οποία διώκει κάθε μορφή απόλαυσης και πάθους. Και αυτό συνέβη αυτονόητα στις δυτικές κοινωνίες όταν προοδευτικά η κοσμοθεωρία «εργάζομαι για να ζω» έδωσε τη θέση της στο προτεσταντικής έμπνευσης «ζω για να εργάζομαι». Μέσα στην προτεσταντική κοσμοθεωρία ζωής η συστηματική συσσώρευση πλούτου μέσω της εργασίας αποτελεί μια ανταμοιβή του προτεστάντη Θεού προς τον άνθρωπο. Αντίθετα ο αρχαίος κλασσικός Ελληνικός πολιτισμός λάτρεψε την ιδέα της ανιδιοτελούς αναζήτησης της αλήθειας και της ομορφιάς. Όμως η εκκοσμίκευση της θρησκείας και η κατάρρευση των ιδανικών της κλασσικής αρχαιότητας στον σύγχρονο κόσμο οδήγησε προοδευτικά στην κυριαρχία της «χρησιμότητας» σε σχέση με την αναζήτηση της αλήθειας. Ενώ λοιπόν ο αρχαίος κόσμος θεωρούσε τον πλούτο ως φορτίο και εμπόδιο στον δρόμο προς την πνευματική ανάπτυξη του ανθρώπου αντίθετα ο προτεσταντικός και ο σύγχρονος αγγλοσαξωνικός κόσμος θεοποίησε τις έννοιες «χρήμα», «χρήσιμος». Έτσι σήμερα φθάσαμε αυτονόητα σε έναν θλιβερό κόσμο ο οποίος βλέπει όλες τις ανθρώπινες ιδιότητες ως χρηματιστηριακά αγαθά. Η οικονομική κρίση που περνάμε οφείλεται κυρίως σε κρίση των ανθρωπιστικών αξιών.
Ο σύγχρονος κόσμος δεν ανταποκρίνεται στη μαγεία του ελαχίστου, αδυνατεί να σταθεί εκστατικός μπροστά σε ένα ηλιοβασίλεμα στην Οία που παραλύει τις αισθήσεις. Ο σημερινός κόσμος σκέφτεται μόνο πως θα πουλήσει καλύτερα το ηλιοβασίλεμα ως τουριστικό προϊόν.
Ακολουθεί ένα βίντεο (Thanassis Dritsas Blue Therapy) το οποίο δημιουργήθηκε με υπόβαθρο το τραγούδι του Θανάση Δρίτσα με τίτλο: Στη Θάλασσα σε στίχους Ελευθερίας Ζαμπετάκη. Το τραγούδι ερμηνεύει η Αθήνα Δημητρακοπούλου και ανήκει στον δίσκο του Θανάση Δρίτσα με τίτλο Στην Άκρη των Παραμυθιών (Protasis Music).
16°
