Δόμηση: Όλες οι αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ

Σε δημόσια διαβούλευση δόθηκε την Πέμπτη 30 Ιουλίου 2020 το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ για τον εκσυγχρονισμό της πολεοδομικής και χωροταξικής νομοθεσίας.

Το νομοσχέδιο του ΥΠΕΝ με όλες τις αλλαγές που φέρνει στη δόμηση παρουσιάστηκε σε συνέντευξη Τύπου από τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, τον υφυπουργό Περιβάλλοντος και Χωροταξίας Δημήτρη Οικονόμου και τον Γενικό Γραμματέα Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμιο Μπακογιάννη.

Για μεγάλη μεταρρύθμιση έκανε λόγο κατά την εισαγωγική του τοποθέτηση ο Κωστής Χατζηδάκης, περιγράφοντας τα βασικά χαρακτηριστικά του νομοσχεδίου:

- Στηρίζει την εθνική προσπάθεια για ανάπτυξη και επενδύσεις, με μέτρα όπως ο εκσυγχρονισμός του καθεστώτος των χρήσεων γης και η  ενθάρρυνση ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας σε οργανωμένα επιχειρηματικά πάρκα

- Συνδυάζει τον προηγούμενο στόχο με την προστασία του περιβάλλοντος, καθώς μεταξύ άλλων περιορίζει την εκτός σχεδίου δόμηση και διευκολύνει την απόδοση κοινόχρηστων χώρων στους πολίτες.

- Προστατεύει το δικαίωμα της ιδιοκτησίας με παρεμβάσεις όπως η μεταφορά του συντελεστή δόμησης και η διευκρίνιση του καθεστώτος των ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων.

- Επιταχύνει και εκσυγχρονίζει τον χωροταξικό σχεδιασμό με εργαλεία όπως οι πιστοποιημένοι ιδιώτες μηχανικοί για την αξιολόγηση των πολεοδομικών μελετών και η απόσυρση ορόφων σε κτίρια.

- Δίνει την τελική ώθηση για την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης, με την επιβολή δίκαιων προστίμων σε όσους από αμέλεια παρεμποδίζουν την ολοκλήρωση του κτηματολογίου.

Νομοσχέδιο ΥΠΕΝ για δόμηση: Οι 11 βασικές αλλαγές

Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας στη συνέχεια ανέλυσε τις 11 σημαντικότερες αλλαγές που «φέρνει» το νομοσχέδιο ως εξής:

1. Επιταχύνουμε τον χωρικό σχεδιασμό και συγκεκριμένα την κατάρτιση των τοπικών και των ειδικών πολεοδομικών σχεδίων, και μέσω αυτών τον καθορισμό χρήσεων γης. Προς αυτή την κατεύθυνση αξιοποιούμε πιστοποιημένους ιδιώτες μηχανικούς για την αξιολόγηση των πολεοδομικών μελετών. Έτσι επιταχύνουμε τον χρόνο εκπόνησης και έγκρισης των πολεοδομικών σχεδίων από 12-15 χρόνια σε περίπου 2,5 χρόνια. «Η αλλαγή αυτή αποτελεί και μια από τις προϋποθέσεις της επιτυχίας του μεγάλου προγράμματος του ΥΠΕΝ για την εκπόνηση πολεοδομικών σχεδίων σε όλη τη χώρα, μέσα σε μια δεκαετία»,, είπε χαρακτηριστικά.

2. Περιορίζουμε την εκτός σχεδίου δόμηση με στόχο να προστατεύσουμε το περιβάλλον και το φυσικό τοπίο. 

• Συγκεκριμένα, μειώνουμε κατά 10% (κατά μέσο όρο) τους συντελεστές δόμησης στην εκτός σχεδίου δόμηση. Ειδικά στη βιομηχανία, η μείωση αυτή ανέρχεται στο 33%
• Αλλάζει το καθεστώς με τις παρεκκλίσεις αρτιότητας. Μέχρι την οριστική κατάργησή τους θα ισχύσουν μόνο για τα επόμενα δυο χρόνια, για λόγους αποφυγής αιφνιδιασμών. Εντός αυτού του διαστήματος οι ιδιοκτήτες οφείλουν να έχουν λάβει οικοδομική άδεια.
• Ορίζουμε επίσης ότι για κάθε άδεια σε εκτός σχεδίου περιοχή, ένα ποσοστό 5% του κόστους της άδειας θα καταβάλλεται στο Πράσινο Ταμείο και θα προορίζεται για την αντιμετώπιση των παρενεργειών της άναρχης εκτός σχεδίου δόμησης.
• Ο περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, συνδυάζεται με σημαντική ενίσχυση της οργανωμένης χωροθέτησης. Τόσο στα επιχειρηματικά πάρκα για τη βιομηχανία όσο και στους οργανωμένους υποδοχείς που αφορούν άλλες δραστηριότητες (εφοδιαστική, τουρισμό κλπ.) αυξάνονται αισθητά οι συντελεστές δόμησης. Πρόκειται για μια πρακτική που εφαρμόζεται σε όλο τον κόσμο και δημιουργεί σημαντικές συνέργειες και προστιθέμενη αξία για την οικονομία, αλλά και περιβαλλοντικά οφέλη.

3. Στη Μύκονο και τη Σαντορίνη αναστέλλεται η έκδοση οικοδομικών αδειών για τα τουριστικά καταλύματα -εκτός των οικισμών- μέχρι την έγκριση πολεοδομικών σχεδίων, δηλαδή για ένα διάστημα περίπου ενάμιση έτους. Στόχος είναι να μπει ένα φρένο στην οικοδομική δραστηριότητα αυτών των κορεσμένων περιοχών μέχρι να μπουν ξεκάθαροι κανόνες συμβατοί με τη φέρουσα ικανότητα. Οι κανόνες αυτοί θα μπουν με ειδικά πολεοδομικά σχέδια για τα δύο νησιά, που ανατίθενται στο άμεσο μέλλον από το ΥΠΕΝ.

4. Θέτουμε τις βάσεις για την απλοποίηση των χρήσεων γης, με στόχο την καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και την ενίσχυση της ανάπτυξης.

• Με Προεδρικό Διάταγμα που θα προωθηθεί αμέσως μετά την ψήφιση του νέου νόμου, μειώνουμε τις γενικές χρήσεις, ώστε το σύστημα να είναι πιο ευέλικτο, και να διευκολύνει τις μικτές χρήσεις γης, όπως γίνεται σε όλη την Ευρώπη. Στόχος είναι το νομοθετικό πλαίσιο για τις χρήσεις να γίνει πιο λειτουργικό και να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.
• Με το ίδιο ΠΔ καθιερώνουμε την Εθνική Ονοματολογία Χρήσεων Γης που θα εφαρμόζεται σε όλα τα είδη σχεδίων χρήσεων γης με ενιαίο τρόπο.
• Αντιστοιχίζουμε τις χρήσεις γης με τους σχετικούς ΚΑΔ (Κωδικούς Αριθμούς Δραστηριότητας) και με τις κατηγορίες της περιβαλλοντικής αδειοδότησης. Στόχος είναι να υπάρχει μια ‘κοινή γλώσσα’ μεταξύ χωροταξίας, περιβαλλοντικής πολιτικής και οικονομίας, για να ξέρουν οι πολίτες και οι επενδυτές πού μπορούν να χτίσουν τι, χωρίς να χάνονται στο λαβύρινθο των διαφορετικών όρων και συστημάτων αδειοδότησης.

5. Ενεργοποιούμε τη μεταφορά συντελεστή δόμησης με εφαρμογή της σχετικής νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας. 

• Συγκεκριμένα, προσδιορίζουμε τις προϋποθέσεις για τη χωροθέτηση των Ζωνών Υποδοχής Συντελεστή (ΖΥΣ). Με άλλα λόγια, λέμε ότι η  μεταφορά συντελεστή δόμησης δεν θα γίνεται άναρχα, αλλά μόνο σε συγκεκριμένες περιοχές και με ξεκάθαρους κανόνες. Έτσι εξασφαλίζουμε ότι δεν  αλλοιώνεται ο χαρακτήρας ολόκληρων περιοχών. Παράλληλα, αποκλείουμε τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων μέσω της μεταφοράς συντελεστή δόμησης.
• Δημιουργούμε επίσης ένα μηχανισμό, την Ψηφιακή Τράπεζα Γης, που θα επιτρέπει την αποδοχή και προσφορά συντελεστή δόμησης ψηφιακά, γρήγορα και απρόσωπα, χωρίς αυτός να γίνεται αντικείμενο συναλλαγής. 
• Με τις ρυθμίσεις αυτού του νομοσχεδίου θα υλοποιηθεί επιτέλους η δυνατότητα αποζημίωσης των ιδιοκτητών διατηρητέων κτιρίων. Μέχρι σήμερα οι ιδιοκτήτες αυτοί επωμίζονται μονομερώς το αυξημένο κόστος συντήρησης αυτών των κτιρίων και ταυτόχρονα δεν μπορούν να επωφεληθούν από τους συντελεστές δόμησης που ισχύουν στις όμορες περιοχές. Με τη ρύθμιση που φέρνουμε προστατεύονται και η πολιτιστική κληρονομικά και η ιδιοκτησία, καθώς μέσω της Ψηφιακής Τράπεζας Γης οι ιδιοκτήτες διατηρητέων αποζημιώνονται της περιορισμούς στην αξιοποίηση της περιουσίας τους.
• Με τα μέτρα επίσης αυτά επίσης τίθενται οι βάσεις για να δημιουργηθούν οι προβλεπόμενοι από τα πολεοδομικά σχέδια κοινόχρηστοι χώροι. Και τούτο διότι μέσω των προσφορών που θα προκύψουν από τις Ζώνες Υποδοχής Συντελεστή μπορούν να εξευρεθούν πόροι για την αποζημίωση ιδιοκτητών δεσμευμένων και μη αξιοποιούμενων μέχρι σήμερα ιδιοκτησιών.
• Έτσι, γίνεται πλέον δυνατή η υλοποίηση των προβλεπόμενων από τα πολεοδομικά σχέδια για τους κοινόχρηστους χώρους  προς όφελος του αστικού περιβάλλοντος  και χωρίς να δεσμεύεται για πολλά χρόνια η περιουσία των πολιτών στους οποίους ανήκουν σήμερα τα οικόπεδα στα οποία προβλέπονται οι εν λόγω χώροι.
• Ορίζουμε, επίσης, ότι όποιος αγοράζει συντελεστή, θα οφείλει να καταβάλει στον δήμο ένα επιπλέον 5% που θα προορίζεται για τη δημιουργία κοινόχρηστων χώρων.

6. Επιταχύνουμε την έκδοση οικοδομικών αδειών και ενισχύουμε την ηλεκτρονική διαδικασία έκδοσης. Πλέον το σύνολο των οικοδομικών αδειών εκδίδεται αυτόματα ύστερα από την ηλεκτρονική υποβολή του φακέλου με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά και τις αναγκαίες εγκρίσεις.

• Πιο συγκεκριμένα, στην περίπτωση των οικοδομικών αδειών κατηγορίας 1 και 2 θεσμοθετούμε ελαφριά διαδικασία υποχρεωτικής προέγκρισης. Κατά τη διαδικασία αυτή η υπηρεσία ελέγχει κάποια βασικά στοιχεία της άδειας και στη συνέχεια η άδεια εκδίδεται -με ευθύνη φυσικά του μηχανικού- με το πάτημα ενός κουμπιού.
• Πρόκειται για ψηφιακή τομή που εξοικονομεί στους πολίτες χρόνο και χρήματα. Επιπλέον, διασφαλίζεται περαιτέρω η διαφάνεια καθώς περιορίζεται σημαντικά η επαφή με τη δημόσια διοίκηση.

7. Εισάγουμε καινοτόμα πολεοδομικά εργαλεία στο πλαίσιο του νέου Οικοδομικού Κανονισμού. Συγκεκριμένα, δίνουμε στους ιδιοκτήτες κίνητρα για «απόσυρση» κτιρίων προκειμένου να ανανεωθεί το κτιριακό δυναμικό, ενώ το κράτος αποκτά τη δυνατότητα απαλλοτρίωσης ορόφων. Πρόκειται για μέτρα που θα οδηγήσουν, για παράδειγμα, στο «χαμήλωμα» κτιρίων σε ευαίσθητες περιοχές, χωρίς κόστος για το δημόσιο και με δίκαιη αποζημίωση των ιδιοκτητών.

8. Εξορθολογίζουμε το σύστημα ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων, με στόχο την προστασία της περιουσίας των πολιτών που παραμένει σήμερα όμηρος της γραφειοκρατίας.

• Συγκεκριμένα, προβλέπουμε την αυτοδίκαιη άρση των ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων εάν παρέλθει μεγάλο διάστημα από την υποβολή τους.
• Ορίζουμε επίσης ότι μια ρυμοτομική απαλλοτρίωση μπορεί να επανεπιβληθεί μόνο μία φορά.
• Έτσι απελευθερώνουμε τους ιδιοκτήτες που παραμένουν εγκλωβισμένοι σε μια ατέρμονη διαδικασία επανεπιβολής ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων της περιουσίας τους.

9. Κτίρια που κατασκευάζονται με υψηλές προδιαγραφές ενεργειακής απόδοσης θα δικαιούνται επιπλέον συντελεστή δόμησης. Η παρέμβαση αυτή  συνδυάζεται με άλλες πρωτοβουλίες του ΥΠΕΝ που προωθούν την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής και την ενεργειακή εξοικονόμηση.

10. Ορίζουμε ότι το πρόστιμο που θα πληρώνει κάποιος για εκπρόθεσμη δήλωση ακινήτου στο Κτηματολόγιο θα εξαρτάται πλέον όχι μόνο από την αξία του ακινήτου, αλλά και από το χρόνο της καθυστέρησης. Το ύψος του εν λόγω προστίμου θα κυμαίνεται από τα 300 στα 2000 ευρώ ανάλογα με την αξία του ακινήτου και θα προσαυξάνεται ανάλογα με τη χρονική καθυστέρηση της δήλωσης. Είναι ένα μέτρο για να ολοκληρωθεί επιτέλους η κτηματογράφηση στη χώρα μας.

11. Τέλος, δίνουμε κίνητρα για ενίσχυση της προσβασιμότητας των κτιρίων για τους συνανθρώπους μας με αναπηρίες. Σε αυτό το πλαίσιο προβλέπουμε τη δυνατότητα εγκατάστασης κατασκευών, όπως ειδικές ράμπες εκτός της ρυμοτομικής γραμμής, αλλά και την προσθήκη ανελκυστήρων σε κτίρια, όπου δεν υπήρχε σχετική πρόβλεψη στην αρχική οικοδομική άδεια. Ακόμη, κατασκευές που εξυπηρετούν άτομα με ειδικές ανάγκες (πλατύσκαλα, ανελκυστήρες) δεν προσμετρώνται στον συντελεστή δόμησης. Αυτές οι ρυθμίσεις εντάσσονται στη γενικότερη προσπάθεια του ΥΠΕΝ να καλύψει η χώρα μας το χαμένο έδαφος σε αυτόν τον τομέα και να εξασφαλίσει ότι κανένας συμπολίτης μας δεν θα νιώθει αποκλεισμένος στην καθημερινότητά του.

Δημήτρης Οικονόμου για νομοσχέδιο ΥΠΕΝ και αλλαγές στη δόμηση: «Δεν θα μείνει στα χαρτιά»

Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Χωροταξίας Δημήτρης Οικονόμου ανέφερε ότι: «Με τον εκσυγχρονισμό της χωροταξικής και πολεοδομικής νομοθεσίας, επιχειρείται η επιτάχυνση και βελτίωση του χωρικού σχεδιασμού. Δεν πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που θα μείνει στα χαρτιά, όπως μέχρι σήμερα έχει συμβεί με πλήθος παλαιότερων διατάξεων της πολεοδομικής νομοθεσίας. Είμαστε έτοιμοι με την ψήφισή του να βάλουμε αμέσως μπροστά.

Στο πλαίσιο της βελτίωσης του σχεδιασμού, τα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια εμπλουτίζονται με νέα αντικείμενα, προσαρμόζοντας την ελληνική νομοθεσία σε βασικές προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε κεντρικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης, όπως η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή και η πρόβλεψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών.

Επιπλέον, καθιερώνεται ένα ενιαίο καθεστώς οριοθέτησης των οικισμών με απλούστερη από τη σημερινή διαδικασία και με όλα τα θεσμικά και περιβαλλοντικά εχέγγυα.

Βασικές προβλέψεις του νομοσχεδίου θα ενεργοποιηθούν άμεσα, μέσα από συγκεκριμένα προγράμματα, που έχουν ήδη διαμορφωθεί και έχει εξασφαλιστεί χρηματοδότηση. Πέρα από το πρόγραμμα εκπόνησης των Τοπικών Πολεοδομικών Σχεδίων, που έχει ήδη ανακοινωθεί, θα τρέξει ένα πρόγραμμα ταχύρρυθμου καθορισμού ορίων οικισμών, καθώς κι ένα αντίστοιχο πρόγραμμα για δημοτικούς δρόμους.

Ως σημαντικό εργαλείο επιτάχυνσης, εισάγεται ο θεσμός του μητρώου πιστοποιημένων ιδιωτών αξιολογητών των πολεοδομικών και χωροταξικών σχεδίων, που θα μειώσει κατακόρυφα τους τεράστιους χρόνους που απαιτούνται σήμερα, φτάνοντας τα 12-15 χρόνια και καθιστώντας τελικά τα σχέδια ανεπίκαιρα.

Για πρώτη φορά μετά από 60 χρόνια, βάζουμε φρένο στην εκτός σχεδίου δόμηση. Σήμερα, δίνεται δυνατότητα οικοδόμησης σε περιοχές χωρίς σχέδια χρήσεων γης και με συντελεστές συχνά πιο ευνοϊκούς από ότι συμβαίνει στα σχέδια πόλης και τις άλλες οργανωμένες μορφές ανάπτυξης.

Η κατάργηση όλων ανεξαιρέτως των παρεκκλίσεων, μετά από μεταβατική περίοδο 2 ετών, και η άμεση μείωση των συντελεστών δόμηση αποτελούν μια από τις μεγαλύτερες τομές στην ελληνική πολεοδομία, αντιστρέφοντας τη φαύλη ελκυστικότητα της εκτός σχεδίου δόμησης έναντι της οργανωμένης».

Ευθύμιος Μπακογιάννης για νομοσχέδιο ΥΠΕΝ και δόμηση: Αλλάζει το πλαίσιο με τις οικοδομικές άδειες

Ο Γενικός Γραμματέας Χωρικού Σχεδιασμού και Αστικού Περιβάλλοντος Ευθύμιος Μπακογιάννης υπογράμμισε: «Με το χωροταξικό/ πολεοδομικό νομοσχέδιο αναμορφώνεται ο τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών με στόχο την επίσπευση της διαδικασίας, ενώ το σύνολο των οικοδομικών αδειών θα εκδίδεται σχεδόν αυτόματα. Παράλληλα όμως θα διενεργούνται υποχρεωτικά δειγματοληπτικοί έλεγχοι της νομιμότητας των υποβαλλόμενων μελετών και στοιχείων, σε ποσοστό τουλάχιστον τριάντα τοις εκατό (30%) των οικοδομικών αδειών.

» Επιπλέον, με  την απλοποίηση και τον εξορθολογισμό του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού συγκεκριμενοποιούνται και αντιμετωπίζονται προβλήματα διερμηνειών που έχουν ανακύψει με αντιφατικά έγγραφα μεταξύ των Υπηρεσιών Δόμησης (ΥΔΟΜ) και των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων σε μια προσπάθεια να αυξηθεί η  ασφάλεια δικαίου στις διοικητικές πράξεις που θα εκδίδουν, ενώ οι πολίτες να αντιμετωπίζονται με τους ίδιους κανόνες και χωρίς παρερμηνείες, σε όλη την επικράτεια.

» Τέλος, δίνονται σημαντικά κίνητρα για την περιβαλλοντική αναβάθμιση και βελτίωση της ποιότητας ζωής με απομείωση καθ' ύψος υφιστάμενων κτιρίων, επίσπευση των διαδικασιών απαλλοτριώσεις για κοινόχρηστους και κοινωφελής χώρους, ενώ ενισχύεται η προσβασιμότητα χωρίς φραγμούς για τα άτομα με αναπηρία και τα εμποδιζόμενα άτομα με την καθιέρωση ειδικών διατάξεων για την  «κάθετη» μετακίνηση δηλαδή την πρόσβαση αρχικά στο ισόγειο και εν συνεχεία στους ορόφους των κτιρίων».

ΚΟΡΩΝΟΪΟΣ: Live updates - Τι πρέπει να ξέρουμε για τον κορωνοϊό- Συνεχής ενημέρωση εδώ