Συνέντευξη με τον Βαγγέλη Νάκη για την μικρού μήκους ταινία του «Το τελευταίο δέντρο» για την καταστροφική πυρκαγιά στο Μάτι το 2018
Ο Βαγγέλης Νάκης και η ομάδα του, σε συνεργασία με την νεολαία της κοινότητας, δημιούργησαν την μικρού μήκους ταινία «Το τελευταίο δέντρο», στην οποία διαδραματίζεται η ζωή των ανθρώπων μετά τη φονική πυρκαγιά στο Μάτι, καθώς και ο αγώνας που δίνουν καθημερινά προκειμένου να «χτίσουν» ξανά ό,τι χάθηκε, αλλά και να ξεπεράσουν χωρίς να ξεχάσουν κανέναν. Δες την ματιά τους... Και μη ξεχάσεις ποτέ...
Βαγγέλη, εδώ και αρκετό καιρό βασιζόμενος και επηρεασμένος από σοβαρά κοινωνικά ζητήματα δημιουργείς με μια ομάδα νέων ταινίες μικρού μήκους προς ευαισθητοποίηση. Αυτή τη φορά θίγεις ένα σημαντικό ζήτημα που στιγμάτισε την ελληνική κοινωνία, τη φονική φωτιά στο Μάτι του 2018. Πες μας λίγα λόγια για το πώς το αποφάσισες.
Θεωρώ πως κάθε φορά θίγω ένα αρκετά ιδιαίτερο θέμα. Αυτή τη φορά η μόνη αλλά, παράλληλα, μεγάλη διαφορά είναι ότι η ταινία πραγματεύεται πραγματικά γεγονότα. Η φονική πυρκαγιά του 2018 με είχε συγκλονίσει όπως και όλο το πανελλήνιο. Θεώρησα σημαντικό και απαραίτητο να δημιουργήσω μια ταινία μικρού μήκους γι' αυτό το θέμα. Το έναυσμα μού δόθηκε από μερικά βίντεο στο Youtube όπου έβλεπα μονίμως την καταστροφή και μια «απαισιοδοξία» στα μάτια των ανθρώπων. Σκεφτόμουν πολύ αυτό το θέμα για τουλάχιστον 7 μέρες και συνεχώς έκανα έρευνα σε ό,τι αρχείο μπορούσα να βρω άμεσα. Την μέρα που άκουσα μια κοπέλα να φωνάζει για τον αδικοχαμένο φίλο της, σε συνδυασμό με μια γυναίκα που είπε «Μας έχουν ξεχάσει όλοι», τότε κάτι μέσα μου μού φώναζε πως πρέπει να αποδείξουμε το αντίθετο. Να μη ξεχάσουμε ποτέ την πιο φονική πυρκαγιά στη σύγχρονη ελληνική ιστορία. Έτσι, λοιπόν, ξεκίνησα να γράφω το σενάριο και εν συνεχεία να συγκροτώ ξανά την ομάδα, ώστε ο καθένας ξεχωριστά να συμβάλλει σε αυτή την τεράστια προσπάθεια.
Τι θα δούμε σε αυτή την ταινία μικρού μήκους; Ποιος θα είναι ο τίτλος; Από πού εμπνεύστηκες για το σενάριο;
Ο τίτλος της ταινίας θα είναι «Το τελευταίο δέντρο», η αλήθεια είναι πως είχαμε σκεφτεί και τον τίτλο «Οι 102» προς τιμήν των εκατόν δύο ψυχών που έφυγαν από την ζωή εκείνη την μέρα. Αποφύγαμε παρ' oλ' αυτά να την ονομάσουμε έτσι, αφενός για μη συσχετίσουμε μια τέτοια ταινία με τον θάνατο και τη θλίψη, μιας και το περιεχόμενό της έχει άλλο σκοπό, και αφετέρου γιατί θεωρούμε πως οι νεκροί −συμπεριλαμβανομένου και των αδήλωτων κατοίκων ή ανθρώπων που εργάζονταν εκεί− ξεπερνάνε κατά πολύ τους 102. Μέσα από την ταινία μικρού μήκους θα δείτε το Μάτι «να ζει» ξανά μετά από δύο χρόνια − μπορεί να λείπουν άνθρωποι αλλά οι μόνιμοι κάτοικοι και κυρίως οι νέοι προσπαθούν καθημερινά να συνεχίσουν όλοι μαζί και πάντα με χαμόγελο στο πρόσωπο. Μέσα από την ταινία τονίζουμε τον εθελοντισμό από κάθε μεριά του πλανήτη και τις δράσεις των νέων, καθώς αφήνουμε το ηχηρό μήνυμα πως ο καθένας ξεχωριστά πρέπει να μάθει να αντιμετωπίζει αυτές τις καταστροφικές καταστάσεις και να είναι δίπλα στον συνάνθρωπο, με όποιον τρόπο μπορεί, όταν το έχει ανάγκη. Η ταινία μικρού μήκους κλείνει με τη φράση: «Λαός που δε γνωρίζει την ιστορία του είναι υποχρεωμένος να την ξαναζήσει». Το σενάριο το εμπνεύστηκα τόσο από τις μαρτυρίες, όσο και από τις ιστορίες των κατοίκων, όταν τους γνωρίσαμε από κοντά.
Όσο καιρό υλοποιούσατε με το team σου τη συγκεκριμένη ιδέα, πώς νιώθατε; Γιατί μιλάμε για ένα θέμα που μας τάραξε όλους. Υπήρχαν στιγμές που η συναισθηματική φόρτιση ήταν μεγάλη;
Στις 29 Μαΐου ξεκινήσαμε τις συζητήσεις και την ενημέρωση των καλλιτεχνών της ομάδας μας (Γιάννης Τεργιάκης και Τζωρτζίνα Αντωνακάκη) σχετικά με το σενάριο και τους στίχους που θα πρέπει να γράψουν, για να αποτυπωθεί μια ιστορία και μέσα από το τραγούδι. Στις 20 Ιουνίου επισκεφθήκαμε το Μάτι της Αττικής, όπου γνωρίσαμε μια ομάδα νέων ώστε να μας ξεναγήσουμε και να μας βοηθήσουν στο σενάριο. Επιθυμούσαμε να είναι μια ταινία μικρού μήκους, ιδανική και αφιερωμένη στους ανθρώπους που έζησαν εκείνη την μέρα, έτσι όλοι μαζί φτιάξαμε ένα κατάλληλο σενάριο το οποίο θα θεμελιωνόταν στον σεβασμό προς τον ανθρώπινο πόνο αλλά και την αξιοπρέπεια στην ανθρώπινη ζωή. Στις 27 Ιουνίου, την ημέρα των γενεθλίων μου, πήγαμε και ηχογραφήσαμε το τραγούδι και στις 29 Ιουνίου όλη η ομάδα κατεβήκαμε από τις 3:00 τα ξημερώματα για τις πρώτες λήψεις. Ο καιρός δεν μας βοήθησε, μιας και ήμασταν για παρά πολλές ώρες κάτω από τον ήλιο σε υψηλές θερμοκρασίες, και οι αδιαθεσίες καθώς και οι λιποθυμίες δεν άργησαν να πλήξουν τα μέλη της ομάδας μας. Η ομάδα μας αποτελείται από παιδιά ηλικίας 13 - 22 ετών, ενώ το συνεργείο (φωτογράφοι, βιντεογράφοι, σκηνοθέτες, χειριστής drone, make-up artist) από ηλικίες 22 - 25 ετών, όπως κατανοείτε, λοιπόν, είμαστε μια ομάδα από νέα παιδιά και εκείνη την μέρα ήμασταν αποφασισμένοι, παρά τις δυσκολίες που αντιμετωπίσαμε, να φέρουμε εις πέρας το έργο μας και να εκπληρώσουμε τον στόχο μας. Η συναισθηματική φόρτιση ήταν αρκετά μεγάλη στην τελευταία σκηνή από παιδιά απ’ όλη την Αθήνα, καθώς και τους κατοίκους από το Μάτι της Αττικής που παρευρέθηκαν στην παραλία με τα φαναράκια. Όταν οι καλλιτέχνες ξεκίνησαν το τραγούδι αμέσως δάκρυα έπεσαν στην άμμο. Ήταν μια σκηνή που ακόμα και ο πιο σκληρός, αν αντίκριζε ό,τι αντικρίσαμε εμείς, θα λύγιζε όπως όλοι.
Αν και ο κόσμος θα το δει, εσένα ποια είναι η σκηνή που σε στιγμάτισε και ίσως σας δυσκόλεψε στα γυρίσματα;
Η σκηνή που μας δυσκόλεψε αρκετά ήταν με τους μικρούς ήρωες, την Άρτεμις Βρεττάκου και τον Λάμπρο Κανατά, ηλικίας 13 ετών και οι δύο, στο δάσος στον Νέο Βούτζα. Λόγω της καταστροφής του 2018 το δάσος είχε ακόμα καμένους κορμούς και ξύλα δέντρων πεσμένα στο έδαφος με αιχμηρές εξοχές, πράγμα που αυτομάτως έκανε την τοποθεσία δύσβατη και αρκετά επικίνδυνη για όλους μας. Θυμάμαι που κρατάγαμε ο ένας τον άλλον και λέγαμε «Αν πέσουμε, ας πέσουμε μαζί», κάτι που μας οδηγούσε στο να κοιτάμε την ασφάλεια του παιδιού που κρατούσαμε και όχι μόνο της δικής μας σωματικής ακεραιότητας. Όταν φτάσαμε στο σημείο που ξεκινήσαμε το πλάνο και παρά την έντονη θερμοκρασία (πιθανόν 40 βαθμούς) καταφέραμε να γυρίσουμε την σκηνή με απόλυτη επιτυχία και όπως ανεβήκαμε έτσι κατεβήκαμε… όλοι μαζί και με ασφάλεια.
Τι θες να περάσεις σε όποιον δει αυτό το βίντεο; Ποιος είναι ο σκοπός αυτού του project;
Στόχος της ταινίας μικρού μήκους είναι να τονιστεί πως την 23η Ιουλίου 2018 εξελίχθηκε η φονικότερη στην ελληνική ιστορία πυρκαγιά, σε μια από τις πιο μαύρες ημέρες για τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας. Πέρα από τις υλικές ζημιές, 102 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, δεκάδες άλλοι τραυματίστηκαν και το οικοσύστημα της περιοχής υπέστη ανείπωτη καταστροφή. Δύο χρόνια αργότερα, με σεβασμό στον ανθρώπινο πόνο και με αξιοπρέπεια στην ανθρώπινη ζωή, αποτυπώνονται τα γεγονότα και οι μαρτυρίες με σκοπό την ανάδειξη των αιτιών και την πραγματική εικόνα του σήμερα, η οποία διαφέρει σε μεγάλο βαθμό από την εικόνα του τότε. «Το Μάτι ζει» και προτρέπουμε κάθε άνθρωπο να επισκεφθεί αυτόν τον όμορφο τόπο, ώστε να αντικρίσει και ίδιος την ζωή που έφεραν πίσω οι κάτοικοι της κοινότητας, όταν τους στερήθηκε από ανεπανόρθωτα λάθη.
Ένα μήνυμα που θα ήθελες να δώσεις σε όποιον διαβάζει αυτή την στιγμή αυτή την συζήτηση, ποιο θα ήταν;
Να εκτιμάει την ζωή του με όσα έχει, να ζει την κάθε του στιγμή και να ονειρεύεται το αύριο και όχι μόνο το σήμερα. Ξέρετε, η ευτυχία είναι επιλογή σε αυτή την ζωή και δεν πρέπει να χαραμίζουμε ούτε λεπτό από την ζωή μας. Όποιος διαβάζει αυτή την στιγμή αυτή τη συζήτηση θέλω, αρχικά, να τον ευχαριστήσω για τον χρόνο που αφιέρωσε, καθώς και να του επισημάνω πως στην ζωή πρέπει να τολμούμε, όπως κάναμε και εμείς. Να ασπαστεί και να ενσωματώσει πως η ζωή είναι γεμάτη εμπόδια και δυσκολίες, αν αφοσιωθείς στον στόχο όμως τίποτα δεν είναι αδύνατο. Εν κατακλείδι, προτρέπω κάθε αναγνώστη να επισκεφθεί και ο ίδιος το Μάτι της Αττικής, ώστε να αντικρίσει και ο ίδιος την ομορφιά αυτού του τόπου.
Βαγγέλη, σε ευχαριστώ πολύ για την όμορφη κουβέντα. Keep going και μη σταματήσεις ποτέ να μεταδίδεις ιδέες, συναίσθημα και προβληματισμό μέσα από τη δουλειά σου, και εσύ και η ομάδα που δουλεύει για να πραγματοποιηθούν τέτοιες δουλειές, αφιλοκερδώς, με μόνο γνώμονα τον άνθρωπο.
11°
