Με αφορμή την δίκη Τοπαλούδη η Ελένη Σταματούκου γράφει ένα συναίσθημα που δύσκολα μπορεί να εξηγηθεί, που ίσως οι άνδρες να αδυνατούν να το καταλάβουν.
Διαβάζεται ακούγοντας αυτό:
Το 2002 όταν είχα πάει πρώτη φορά στην Τουρκία, έμενα στο Μπέγιαζιτ, μια γειτονιά στην Ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης. Θυμάμαι στο δρόμο προς το πανεπιστήμιο τους άνδρες να μας κοιτάνε, όχι με θαυμασμό, αλλά με τρόπο που να μας κάνουν να αισθανόμαστε άσχημα. Γιατί ναι, υπάρχει διαφορά στον τρόπο που κοιτάζουμε οι άνθρωποι.
Εκείνη την εποχή έπρεπε να έχουμε συνέχεια καλυμμένο το σώμα μας. Οι ξανθιές συμφοιτήτριές μου ήταν οι πιο άτυχες. Συγκέντρωναν τα περισσότερα βλέμματα και τα περισσότερα αγγίγματα. Πίστευα ότι σαν πιο ψηλή και μεγαλόσωμη δε θα τολμούσε κανένας να με αγγίξει κι όμως έκανα λάθος. Στην Τουρκία απέκτησα αντανακλαστικά στο χούφτωμα.
Όποιος με άγγιζε, τον άγγιζα και εγώ, χτυπώντας τον δυνατά σε όποιο μέρος του κορμιού του προλάβαινα και βρίζοντάς τον -όχι και τόσο καλή τακτική-. Η ζωή εκεί μού έμαθε τι σημαίνει αυτοπροστασία. Να κοιτάζω πίσω μου αργά τα βράδια αν με ακολουθεί κάποιος, να μιλάω στο τηλέφωνο ενόσω είμαι στο ταξί, να ζητάω από φίλους και φίλες να με συνοδεύουν στο σπίτι. Θυμάμαι ένα γκράφιτι, πάνω σε έναν τοίχο της γειτονιάς μου, το 2010, που με μεγάλα μαύρα γράμματα, έγραφε «Ούτε Κυρία, ούτε Κυρά. Γυναίκα, μόνο Γυναίκα».
Στην Ελλάδα ήμουν προετοιμασμένη και υποψιασμένη, ωστόσο ο φόβος ότι ίσως κάποιος μπορεί να με ακολουθήσει στο δρόμο ή ότι ένας «συνάδελφος» στον εργασιακό χώρο μπορεί να με φέρει σε δύσκολη θέση, πάντα παραμένει. Είναι ένα συναίσθημα που δύσκολα μπορεί να εξηγηθεί, που ίσως οι άνδρες να μην μπορούν και να αδυνατούν να το καταλάβουν. Ίσως γιατί περισσότερο από αίσθημα, είναιπάνω από όλα ένστικτο για επιβίωση. Θυμάμαι τους άνδρες φίλους μου, να μέ θεωρούν υπερβολική όταν τους ζητούσα να με γυρίσουν σπίτι και την ίδια στιγμή να καταπιέζομαι για να τους αποδείξω ότι είμαι δυναμική και ότι δε φοβάμαι. Αυτές τις ημέρες, λόγω της γυναικοκτονίας της Ελένης Τοπαλούδη, συζήταγα με έναν φίλο μου, ο οποίος έχει μεγαλώσει στη Ρώμη και έχει 2 αδερφές. Μού έλεγε ότι όταν συναντάει μια γυναίκα σε έναν έρημο δρόμο, προσπαθεί να την προσπεράσει, και πάντα τη στιγμή που τα βήματά του συντονίζονται για λίγο με τα δικά της, για μερικά δεύτερα της ώρας εκείνη κοντοστέκεται, λες και το σώμα της μπλοκάρει, φοβούμενο ότι κάτι θα του συμβεί, μέχρι εκείνος να περάσει μπροστά της και εκείνη να καθησυχαστεί.
Στην Αμερική -τουλάχιστον στη Νέα Υόρκη- των άκρων και της πολιτικής ορθότητας, οι άνδρες διστάζουν να πλησιάζουν τις γυναίκες, φοβούμενοι να μην κατηγορηθούν για σεξουαλική παρενόχληση. Θυμάμαι τους άνδρες να μας φλερτάρουν και όταν συνειδητοποιούσαν ότι δεν υπάρχει ανταπόκριση, έφευγαν διακριτικά χωρίς να μας προσβάλλουν. Εδώ στην Ελλάδα νιώθω ότι χανόμαστε στη μετάφραση, ίσως γιατί τώρα μιλάμε ανοιχτά και μαθαίνουμε για το τι είναι σεξουαλική παρενόχληση, για το τι είναι βιασμός, γυναικοκτονία και έμφυλη βία, για τις χαμηλόμισθες γυναίκες και το μικρό αριθμό συμμετοχής τους στα κοινά. Όλα είναι θέμα παιδείας και εκπαίδευσης και εμείς έχουμε ακόμα πολλά να μάθουμε, όχι μόνο οι άνδρες, αλλά και οι γυναίκες. Σκέφτομαι ότι αν ξέραμε κι αν μιλάγαμε κι αν μας άκουγαν κι αν μας πίστευαν, -τόσα πολλά αν μαζεμένα- η Ελένη και η κάθε Ελένη, σήμερα θα ήταν ζωντανές.
18°
