Αλληλεγγύη με καρδιά

Η αλληλεγγύη στις προτεσταντικές κοινωνίες της Ευρώπης είναι κάτι αυτονόητο, βγαλμένο μέσα από την ίδια την λογική αυτών των κοινωνιών. Είναι αποτέλεσμα μυαλού.

Σε μια εντελώς διαφορετική κοινωνία, όπως η ελληνική, η αλληλεγγύη είναι μεν αποτέλεσμα λογικής αλλά περιέχει και πολύ συναίσθημα. Είναι πολύ και ένα αποτέλεσμα καρδιάς…

Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος, με τις νέες τεράστιες ανάγκες που προέκυψαν με την Πανδημία και την καραντίνα, χρειάσθηκε να κάνει μια πολύ μεγάλη επέκταση του προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» για τις εκατοντάδες χιλιάδες οικογένειες που ζουν μέσα από αυτό. Αυτό μέσα από τον γενικό τίτλο «Συμμαχία ευθύνης και αλληλεγγύης». Αυτό δεν μπορούσε να βγει χωρίς εθελοντική ενίσχυση η οποία ήρθε χωρίς πολλή σκέψη και από καρδιάς σε μια βασική της ανάγκη από την Παπαστράτος: 237 άνθρωποί της σε όλη την Ελλάδα, εθελοντές, με μεταφορικά μέσα πληρωμένα από την εταιρεία, και ο εθελοντισμός τους γίνεται μέσα στο ωράριο εργασίας στην εταιρεία.

Μας ενδιέφερε πολύ να μάθουμε για όλη αυτή τη κίνηση που σε πολλούς μπορεί να μοιάζει εύκολη και αυτονόητη. Όμως επειδή κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι επιβιώνουν μέσα από την αλληλεγγύη, κάποιοι πρέπει να τη σκέφτονται, να την οργανώσουν και κάποιοι κρίσιμοι, να συνεισφέρουν εθελοντικά.

Ένας από τους πιο επιτυχημένους δημάρχους τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα είναι κατά τεκμήριο ο δήμαρχος Τρικκαίων, Δημήτρης Παπαστεργίου. Είναι και ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ…

Μιλώντας για αλληλεγγύη αυτή την τόσο δύσκολη εποχή, ο μόνος τρόπος για να βγει σε πέρας είναι με το πάνδημον του πράγματος. Όλοι οι Δήμοι ενώνονται, όλοι οι άνθρωποι ενώνονται, από τη μια για να αντιμετωπίσουν την πανδημία, από την άλλη για να βοηθήσουν αυτούς που έχουν λιγότερες δυνατότητες. Εσείς, ως Πρόεδρος της ΚΕΔΕ, είστε εξ αντικειμένου ο αρμόδιος για αυτό το πάνδημον.
Ακριβώς αυτό. Πραγματικά δεν γίνεται αλλιώς. Έχουμε βρεθεί μπροστά σε μια πρωτόγνωρη κατάσταση και καινούργιες υποχρεώσεις απέναντι στους πολίτες. Όταν χρειάζεται αυτό το «πάνδημον» και έρχεται βοήθεια που δεν προλαβαίνεις να την ζητήσεις αλλά προκύπτει από το ενδιαφέρον του άλλου, είναι πολύ σπουδαίο. Είναι αυτό που κινεί τα πράγματα.

Η ιστορία, από την πιο μικρή έως την πιο μεγάλη, έτσι κι αλλιώς είναι στιγμές.
Ακριβώς. Ήμουν στο γραφείο και έψαχνα να βρω λύση για τις καινούργιες ανάγκες που έχει δημιουργήσει η καραντίνα. Όλοι οι δήμαρχοι έψαχναν να βρουν τρόπους να λύσουν αυτές τις λίγο πολύ παρόμοιες ανάγκες. Και τότε ξαφνικά ήρθε μια βοήθεια από κάποιον που μου είπε: «εάν αυτή είναι η ανάγκη σας, άσε με να το δω και μάλλον σου έχω τη λύση». Με τον Χρήστο Χαρπαντίδη γνωριστήκαμε μέσα από την πρωτοβουλία της Παπαστράτος για την εξάλειψη του καπνίσματος. Πριν από δέκα μέρες με πήρε τηλέφωνο να με ρωτήσει αν υπάρχει κάποια ανάγκη στην ΚΕΔΕ. Kατ’ αρχάς δεν σκέφτηκα κάτι που να ταιριάζει στην εταιρεία και μιλούσαμε για τους αναπνευστήρες. Η Παπαστράτος έκανε φοβερή προσπάθεια, «μάτωσε» στην κυριολεξία για να βρει τους πενήντα αναπνευστήρες που ήρθαν στην Ελλάδα. Δεν υπάρχουν την ώρα αυτή στην παγκόσμια αγορά. Με αφορμή αυτό το γεγονός προέκυψαν και οι πιθανοί τρόποι βοήθειας προς την ΚΕΔΕ. Έπρεπε να επεκτείνουμε «Βοήθεια στο Σπίτι» για να καλύψουμε περιπτώσεις που δεν εντάσσονταν στο πρόγραμμα αυτό. Το να πάω να ψωνίσω από το σούπερ μάρκετ σε έναν υγιή ηλικιωμένο δεν ήταν αντικείμενο του προγράμματος. Όμως τώρα δεν πρέπει να βγει από το σπίτι του και πρέπει να το κάνουμε εμείς γι’ αυτόν. Άρχισαν να αυξάνουν οι απαιτήσεις σε κόσμο και σε μέσα μεταφοράς. Ξεκίνησε η Toyota, που μας έδωσε τα test drive αυτοκίνητα της και καλύψαμε ένα κενό προσθέτοντας τα σε αυτά που είχαμε. Μετά πήραμε βοήθειες από το «Ελλάδα 2021» και από τις εταιρείες ενοικιάσεως Sixt και Hertz. Και πάλι όμως υπήρχε αρκετά μεγάλο θέμα, και έχοντας μπροστά έναν Απρίλιο όπου θεωρητικά πάμε στην κορύφωση. Εκεί ήρθε η προσφορά της Παπαστράτος, που συνδυάζει δύο πράγματα: και τον εθελοντή, τον άνθρωπο που είναι πάντα χρήσιμος, αλλά και το μέσο που του δίνει η εταιρεία. 237 εθελοντές οι οποίοι έχουν και μεταφορικό μέσον είναι πραγματικά πολύτιμη βοήθεια.

Σε ποιον το ανακοινώσατε πρώτα;
Αφού είχα κλείσει το τηλέφωνο με τον Χρήστο Χαρπαντίδη έγραψα στον υπουργό Εσωτερικών και του είπα ότι είμαι χαρούμενος, γιατί μάλλον βρήκα τρόπο να λύσω ένα ζήτημα το οποίο με απασχολούσε για το πώς θα βοηθήσω τους δημάρχους της χώρας. Χαίρομαι γιατί τέτοια πράγματα με κάνουν να νιώθω καλύτερα.

Προφανώς η Παπαστράτος έχει εθελοντές σε μεγάλα αστικά κέντρα, εκεί που οι ανάγκες σίγουρα είναι μεγαλύτερες
Ακριβώς. Στα μικρά νησιά και στους μικρούς δήμους σαφέστατα υπάρχουν ανάγκες, αλλά αυτές οι μικρές κοινωνίες μπορούν και μεταξύ τους να αυτο-οργανωθούν. Οι εθελοντές της Παπαστράτος θα αναλάβουν με τα δικά τους οχήματα τη μεταφορά φαρμάκων, τροφίμων και ειδών πρώτης ανάγκης από 112 Δήμους, στα σπίτια των δημοτών που έχουν ανάγκη.

Με αφορμή αυτή τη χειρονομία της Παπαστράτος, αυτό που έχει σημασία είναι να στραφούμε στη βασική έννοια των λέξεων, και να πούμε ότι τελικά «άνθρωποι βοηθούν ανθρώπους» και όχι ότι «υπάλληλοι βοηθούν ανθρώπους»… Προφανώς υπάρχει η απόφαση της συγκεκριμένης εταιρείας, η οποία όμως διαμεσολαβεί ώστε άνθρωποι να βοηθήσουν ανθρώπους.
Πραγματικά, η σωστή προσέγγιση είναι ότι δημιουργούμε μια αλυσίδα βοήθειας από άνθρωπο σε άνθρωπο, που εκεί μέσα όμως χρειάζεσαι και άλλους, γιατί αυτή η αλυσίδα μεγαλώνει και πάει πιο μακριά, και αυτό είναι το όμορφο της ιστορίας. Ήταν σαν ένα τεράστιο παζλ που προέκυψε με την πανδημία και υπήρχε ένα πολύ μεγάλο κομμάτι που μας έλειπε, και καλύφθηκε, νομίζω, πάρα πολύ όμορφα.

Δεν θα υπήρχε ουσία σε αυτό το άρθρο, αν δεν μιλούσα με εθελοντές. Μόνο δύο για την οικονομία του χώρου. Ζήτησα να μιλήσω με έναν πολύ νέο σε ηλικία και ένα που είναι λίγο πριν τη σύνταξη. Εύκολα βρέθηκαν και οι δυο. Ο τριαντάχρονος Δημήτρης Μαγειρίας στα Τρίκαλα και ο 62χρονος Σωτήρης Συρίχας, εργαζόμενος στην Παπαστράτος, που σε τέσσερα χρόνια θα βγει στη σύνταξη

Δημήτρη μου, τι δουλειά κάνεις;
Η επαγγελματική μου ταυτότητα είναι μάγειρας, κι ενώ το επώνυμο που είναι Μαγειρίας…! Δουλεύω στον 1ο παιδικό σταθμό του Δήμου Μετεώρων.

Τώρα ξεκίνησες τον εθελοντισμό με αφορμή αυτή τη δράση αλληλεγγύης;
Ξεκίνησα με τον εθελοντισμό το 2013, τότε ιδρύθηκε το Κοινωνικό Παντοπωλείο στα Τρίκαλα. Τότε γνωριστήκαμε κάποιοι άνθρωποι οι οποίοι είχαμε το μικρόβιο του εθελοντισμού.

Επομένως εσείς οι πιο έμπειροι είστε που θα καθοδηγήσετε τους νέους εθελοντές…
Ζήσαμε κάτι παρόμοιο με την κρίση του προσφυγικού, όταν ήρθαν οι πρόσφυγες στα Τρίκαλα. Και πάλι η ομάδα εθελοντών βοήθησε στη διαχείριση της φιλοξενία τους. Αυτή η εμπειρία μάς βοήθησε ουσιαστικά να δούμε πώς είναι μία κατάσταση κρίσης, γιατί είχαμε παρόμοια προβλήματα. Μας βοήθησε η προσφυγική κρίση για το σημερινό πρόβλημα, γιατί είχαμε ένα know how, τι κάνουμε, πώς λειτουργούμε, να το μοιραστούμε και με τους καινούργιους εθελοντές όπως αυτοί από την Παπαστράτος, και να μην υπάρξει πρόβλημα.

Σε δήμους όπως των Τρικκαίων, που όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους, λογικά δεν υπάρχει κάποιος που δεν έχει να φάει. Ποιο είναι το πιο δύσκολο πρόβλημα;
Δεν υπάρχει το πρόβλημα της πείνας. Όμως το πιο δύσκολο είναι με τον άνθρωπο της διπλανής πόρτας, αυτόν που μέχρι χθες ήταν καλά, δεν είχε οικονομικό πρόβλημα, τώρα βρέθηκε σε μία δύσκολη κατάσταση και ντρέπεται να πάει στην Πρόνοια, ντρέπεται να πάει σε μία κοινωνική υπηρεσία.

Και τι κάνετε εσείς με αυτούς;
Ξέρουμε ποια είναι αυτοί οι άνθρωποι, φτιάχνουμε μία σακούλα τροφίμων με τα απαραίτητα, και προσπαθούμε με διακριτικότητα να πάμε να την αφήσουμε στην πόρτα τους και να φύγουμε. Να υπάρξει βοήθεια ουσιαστική, με διακριτικότητα.

Και για τον ίδιο, αλλά και για τη γειτονιά. Πώς γίνεται αυτό; Πάτε μέσα στη νύχτα αφήνετε τη σακούλα, χτυπάτε την πόρτα και φεύγετε;
Το κάνουμε στην κυριολεξία βράδυ, μπορεί και 11 και 12 η ώρα. Κρεμάμε τη σακούλα στην πόρτα και φεύγουμε.

Από την πλευρά της Παπαστράτος θέλησα να μιλήσω με κάποιον που να είναι κοντά στη σύνταξη και τώρα, στα τελευταία χρόνια της δουλειάς του, εμφανίστηκε αυτή η ανάγκη για μια τέτοιου είδους σπουδαία προσφορά. Ο κύριος Σωτήρης Συρίχας είναι πλέον διευθυντής στο λιθογραφείο, δουλεύει τριάντα πέντε χρόνια στην Παπαστράτος και σε τέσσερα χρόνια θα βγει στη σύνταξη.

Κύριε Συρίχα, με ενδιέφερε να μιλήσω με έναν άνθρωπο που θα κάνει εθελοντισμό λίγο πριν τη σύνταξη και για τέτοια αιτία. Φαντάζομαι ότι ήταν μία εμπειρία που δεν σκεφτήκατε ότι θα τη ζήσετε, αλλά από τη στιγμή που προκύπτει ως ανάγκη λες, «θέλω να την καταγράψω στη μνήμη και στα βιώματά μου».
Μα γι’ αυτό και το κάνεις. Προσωπικά γι’ αυτό ακριβώς το έκανα. Επίσης, εμείς οι Έλληνες, σε δύσκολες καταστάσεις γινόμαστε ένα. To Mαζί μπαίνει πιο μπροστά από το Εγώ. Αν αυτή τη στιγμή γίνουμε όλοι μία γροθιά, πιστεύω ότι θα τα καταφέρουμε και από αυτή την κρίση θα βγούμε πιο δυνατοί.

Πώς ακριβώς το μάθατε;
Έστειλε εσωτερική επικοινωνία η εταιρεία λέγοντας εάν θέλετε και μπορείτε να βοηθήστε στους Δήμους ώστε να δίνετε πράγματα που χρειάζονται, ή να πηγαίνετε κάποια φάρμακα σε ανήμπορους ανθρώπους, τότε σας καλούμε να δηλώσετε εθελοντισμό.

Φαντάζομαι πως με το που έκανε την πρόσκληση η Εταιρεία θα ήταν δύσκολο ηθικά να αρνηθεί κάποιος, εκτός και αν είχε αντικειμενική αδυναμία.
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε όλοι μας ότι σταματάμε να σκεπτόμαστε μόνο τον εαυτό μας, και πρέπει να σκεπτόμαστε και τους άλλους. Υπάρχει πολύς κόσμος που υποφέρει, που είναι μόνος του, που είναι μεγάλος σε ηλικία και ανήμπορος, και εσύ οφείλεις να κάνεις ό,τι μπορείς, να προσφέρεις. Δεν σου κοστίζει τίποτα. Ούτως ή άλλως, η εταιρία δεν σου λέει καν να πας να βοηθήσεις εκτός ωραρίου. Είναι μέσα στο ωράριό σου, και ταυτόχρονα, μπορείς να κάνεις χρήση του εταιρικού αυτοκινήτου, άρα τι είναι να πεταχτείς δέκα τετράγωνα πιο ‘κει, να αφήσεις κάτι και να βοηθήσεις τον συνάνθρωπό σου, ο οποίος έχει βρεθεί σε μία κατάσταση η οποία είναι πολύ δύσκολη.

Αφότου αρχίσατε αυτή την εθελοντική πράξη νιώθετε ότι αντιληφθήκατε πιο σφαιρικά το πρόβλημα που υπάρχει;
Πραγματικά. Με αφορμή την εθελοντική κίνηση από την Παπαστράτος άρχισα να συζητάω με κάποιους φίλους σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και μου είπαν ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα, γιατί υπάρχουν ακόμα και άνθρωποι οι οποίοι δεν μπορούν να βγουν να πάρουν τα φάρμακά τους και πρέπει κάποιος να τους τα πάει. Θα το κάνουμε όλοι μαζί, λοιπόν. Θα τα καταφέρουμε και όλα θα πάνε καλά.

Σας ακούω αισιόδοξο. Αυτό μου αρέσει πολύ.
Δεν μπορείς να το δεις και αλλιώς. Έχει σημασία αυτό, έχουμε παιδιά, έχουμε συνέχεια σε αυτόν τον κόσμο.

Έχετε παιδιά;
Ο γιος μου είναι είκοσι χρονών, και η κόρη μου δεκαεπτά.

Για επίλογο θα βάλω την τελευταία φράση της συζήτησής μας με τον δήμαρχο Τρικκαίων….

Η λήξη «company» προέρχεται από το «con pane», τρώμε μαζί ψωμί. Κάποιος δημιουργεί μια εταιρεία, και μέσα από αυτήν βρίσκονται μαζί άνθρωποι που τρώνε ψωμί. Τώρα, λοιπόν, οι άνθρωποι που έχουν να φάνε ψωμί, βγαίνουν προς τα έξω για να το εξασφαλίσουν και στα αδύναμα μέλη της κοινωνίας.
Άρα επανήλθαμε εκεί από όπου ξεκίνησαν όλα, γιατί προφανώς οι εθελοντές, και της Παπαστράτος, θα πηγαίνουν και στον φούρνο να πάρουν ψωμί για τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη…