Ποιοι και γιατί προπηλακίζουν Γιατρούς Χωρίς Σύνορα στη Μόρια

Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δρουν στην Ελλάδα από το 1991 χωρίς να έχουν δεχτεί ποτέ επίθεση, μέχρι που ήρθαν δύο μαζεμένες, πρόσφατα, στη Μόρια της Λέσβου. Ο Βασίλης Στραβαρίδης, γενικός διευθυντής της οργάνωσης στην Ελλάδα, μας λέει τι έγινε και εκφράζει την ανησυχία του για ένα περιβάλλον όλο και πιο εχθρικό απέναντι στους εργαζόμενους των ανθρωπιστικών οργανώσεων, τους εθελοντές και τους αιτούντες άσυλο στο χωριό της Μόριας.

Καταγγείλατε προπηλακισμούς εναντίον εργαζομένων των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Τι ακριβώς έγινε;
Ανησυχούμε ιδιαίτερα γιατί ενώ οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα από το 1991 χωρίς να έχουν δεχτεί ποτέ οποιαδήποτε επίθεση, συνέβησαν δύο περιστατικά στη Μόρια της Λέσβου, μέσα σε 10 ημέρες. Το πρώτο συνέβη το Σάββατο 8 Φεβρουαρίου και το δεύτερο τη Δευτέρα 17 Φεβρουαρίου. Και τις δύο φορές έγιναν φραστικές επιθέσεις εναντίον εργαζομένων μας, στην είσοδο του χωριού, όπου είχαν συγκεντρωθεί κάτοικοι. Την πρώτη φορά ήταν ένας τεχνικός μας που πήγαινε με φορτηγάκι με τα διακριτικά των Γιατρών Χωρίς Σύνορα να επισκευάσει μια τεχνική βλάβη στην κλινική μας που βρίσκεται έξω από τον καταυλισμό της Μόριας και τη δεύτερη δύο εργαζόμενοί μας, με το ιδιωτικό τους αυτοκίνητο. Και στις δύο περιπτώσεις τους επιτέθηκαν φραστικά, λέγοντας «εσείς φταίτε που έρχονται γιατί τους βοηθάτε, να φύγετε» κ.λπ.

Ανησυχείτε για περαιτέρω κλιμάκωση τέτοιων ενεργειών;
Από τη μία, από την αρχή της λεγόμενης προσφυγικής κρίσης οι κάτοικοι της Λέσβου έχουν δείξει την αλληλεγγύη τους στους αιτούντες άσυλο που φτάνουν στο νησί, όμως εδώ και πέντε χρόνια το ελληνικό κράτος και η Ε.Ε. έχουν αφήσει τις τοπικές κοινωνίες να αντιμετωπίσουν μόνες τους τις συνέπειες ενός πολύ δυσλειτουργικού συστήματος. Από την άλλη όμως, είναι απαράδεκτο να στοχοποιούνται η ιατρική φροντίδα και η ανθρωπιστική βοήθεια, πολύ περισσότερο όταν βρισκόμαστε σε μια ευρωπαϊκή χώρα η οποία θα πρέπει να προστατεύει τα ανθρώπινα δικαιώματα. Δυστυχώς, ακούμε όλο και περισσότερα, και από μέσα ενημέρωσης, για τις ΜΚΟ και τις εθελοντικές ομάδες, οι οποίες έχουν αναλάβει ένα ρόλο που κανονικά θα έπρεπε να έχουν η ελληνική πολιτεία και η Ε.Ε. Βλέπουμε ένα περιβάλλον όλο και πιο εχθρικό απέναντι στους εργαζόμενους των ανθρωπιστικών οργανώσεων, τους εθελοντές και τους αιτούντες άσυλο στο χωριό της Μόριας.

Η πρόθεση για τη δημιουργία κλειστών κέντρων κράτησης στα νησιά σε συνδυασμό με την αντίδραση των τοπικών κοινωνιών, εκτιμάτε ότι μπορεί να οξύνει περαιτέρω την κατάσταση και με ποιον τρόπο;  
Η εφαρμοζόμενη πολιτική περιορισμού των ανθρώπων στα ελληνικά νησιά έχει δημιουργήσει ένα σύστημα χάους, εγκατάλειψης και ανυπολόγιστης βλάβης στους ανθρώπους που ζουν εγκλωβισμένοι στους καταυλισμούς. Με βάση και την προηγούμενη εμπειρία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα από τα κλειστά κέντρα κράτησης στον Έβρο, τις συνθήκες που επικρατούσαν εκεί και τις τραγικές επιπτώσεις στην σωματική και ψυχική υγεία των ανθρώπων που ζούσαν σε αυτά, δεν βλέπουμε με ποιόν τρόπο αυτό μπορεί να αποτελέσει λύση. Παρόλο που χρειάζεται επειγόντως αλλαγή πολιτικής, θέλουμε να είμαστε σαφείς ότι η αλλαγή αυτή θα πρέπει να έχει στόχο την αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας και της προστασίας των ανθρώπων και όχι τον περιορισμό τους ή την κράτησή τους μόνο και μόνο επειδή αναζητούν ασφάλεια. Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να επικεντρώσει τις ενέργειές της στην άμεση βελτίωση της κατάστασης των χιλιάδων ανθρώπων που είναι εγκλωβισμένοι σήμερα στα ελληνικά νησιά. Για τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα, έχει ουσιαστική σημασία να δοθεί προτεραιότητα στις ανθρωπιστικές ανάγκες και στην προστασία αυτού του πληθυσμού.

Ζητήσατε και πάλι την άμεση μετακίνηση όλων των αιτούντων άσυλο που ζουν στα νησιά «σε κατάλληλη στέγη στην ηπειρωτική χώρα ή σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με προτεραιότητα στις οικογένειες και τα ευάλωτα άτομα». Μπορεί να γίνει αυτό βάσει των συμφωνιών;
Με την κοινή δήλωση Ευρωπαϊκής Ένωσης - Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016 οι αιτούντες άσυλο δεν μπορούν να φύγουν από τα νησιά, προβλέπεται ότι το αίτημά τους θα πρέπει να εξεταστεί στο χώρο της άφιξής τους, είναι εγκλωβισμένοι αυτοί οι άνθρωποι. Οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα κατήγγειλαν από τότε αυτή την πολιτική και έκτοτε αρνούνται την οποιαδήποτε χρηματοδότηση από την Ε.Ε., από κράτη-μέλη της και από οργανισμούς της. Θεωρούμε αντιφατικό να πιστεύουμε ότι μια συγκεκριμένη πολιτική δεν λύνει προβλήματα και την ίδια ώρα να δεχόμαστε χρήματα για να δουλεύουμε για αυτή την πολιτική. Και, παράλληλα, επιμένουμε στο πάγιο αίτημά μας για τη μετακίνηση των αιτούντων άσυλο σε κατάλληλες δομές στην ηπειρωτική χώρα ή σε άλλες χώρες της ΕΕ. Γιατί για εμάς η ανθρώπινη ζωή και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια είναι πέρα και πάνω από κάθε συμφωνία.