Mάτι: 1,5 χρόνο μετά

Δεκαεπτά μήνες μετά τη φονική πυρκαγιά της 23ης Ιουλίου το Μάτι παραμένει στο σημείο μηδέν. Μόνο το 6% το σπιτιών έχουν επισκευαστεί, oι κατεδαφίσεις καθυστερούν, οι επιδοτήσεις για τα κίτρινα σπίτια καθυστερούν, η δεύτερη δόση για όσους ξεκίνησαν τις επισκευές των σπιτιών τους καθυστερεί. Ακόμα και ο αμίαντος είναι εκεί, στις αυλές των σπιτιών, όπως και οι κορμοί των καμένων δέντρων.

Οι λιγοστοί ιδιοκτήτες που άρχισαν να επισκευάζουν τα σπίτια τους ξέμειναν από χρήματα και οι εργασίες πάγωσαν. «Είμαι από τους τυχερούς που πήραν άδεια» λέει ο Γιάννης Κωλέττης, μόνιμος κάτοικος του Ματιού που σώθηκε από τη φονική πυρκαγιά και πλέον ζει στις κατασκηνώσεις του στρατού. «Έφτασα μέχρι εδώ… αλλά τα λεφτά τελείωσαν. Τώρα πρέπει να ολοκληρώσω την επισκευή για να πάρω τη δεύτερη δόση! Αλλά πώς; Χρειάζομαι ακόμα 25.000 ευρώ τουλάχιστον και δεν τα έχω» λέει ο Γιάννης και εξηγεί πώς η φωτιά μπήκε εκείνο το απόγευμα μέσα στο σπίτι του και έκαψε τις αναμνήσεις μιας ζωής.

Περισσότεροι από 300 άνθρωποι φιλοξενούνται ακόμα στις κατασκηνώσεις. Ο Νίκος και η Μαίρη πήγαιναν συχνά στην παραλία μπροστά από την κατασκήνωση για να δουν το ηλιοβασίλεμα. Κανένας από τους δύο δεν μπορούσε να φανταστεί πως τα μικρά δωματιάκια των 20 τετραγωνικών κάποτε θα ήταν το σπίτι τους. «Το καλό είναι ότι είναι μικρό και σαν νοικοκυρά δεν έχω να κάνω πολλές δουλειές. Το κακό είναι ότι είναι τόσο μικρό που τίποτα δεν έχει τη θέση του...» λέει και γελάει!

Η κυρία Μαίρη είναι μία αισιόδοξη γυναίκα. Της λείπει το σπίτι της, η άνεση και η τάξη, εκτιμά όμως ότι έχει ένα κρεβάτι να κοιμηθεί, ένα πιάτο φαγητό να φάει, θέρμανση και ζεστό νερό. Αυτό που εκτιμάει πιο πολύ από όλα όμως είναι, όπως λέει, πως ο Θεός της έδωσε μία δεύτερη ευκαιρία στη ζωή. «Έτσι το βιώνω! Σαν μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή! Είμαστε ζωντανοί. Εκείνο το απόγευμα παίξαμε ρωσική ρουλέτα. Τρέχαμε και δεν ξέραμε αν τρέχαμε προς τη σωστή κατεύθυνση ή αν τρέχαμε προς τη φωτιά. Σωθήκαμε από τύχη. Ο Θεός μάς έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή. Χάθηκαν άνθρωποι εκείνη την ημέρα». Το ίδιο αισιόδοξος και ο σύζυγός της, ο κύριος Νίκος. «Τα δύσκολα πέρασαν. Από δω και πέρα θα έρθουν πιο εύκολες μέρες! Μόνο λίγο να τρέξουν οι διαδικασίες ζητάμε να μπορέσουμε να γυρίσουμε στο σπίτι μας!»

Αφροδίτη (πάνω αριστερά): «Είμαστε μόνοι μας», Μαίρη-Νίνος (κάτω αριστερά): «Ο Θεός μας έδωσε μια δεύτερη ευκαιρία στη ζωή. Εκείνο το απόγευμα παίξαμε ρώσικη ρουλέτα», Κατερίνα Μαλά (κάτω δεξιά): «Δεν μιλάμε για μια αποκατάσταση οικισμού... μιλάμε για την αποκατάσταση της τιμής του ελληνικού κράτους, για την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας της πολιτείας που εκείνο το βράδυ απουσίαζε».

Ακόμα και οι 58 εγκαυματίες αφέθηκαν στην τύχη τους. Παρά τις εξαγγελίες του Υπουργείου Υγείας ότι θα παίρνουν δωρεάν ό,τι χρειάζονται για να φροντίσουν τα τραύματά τους (φύλλα σιλικόνης, ενδύματα πίεσης και αλοιφές αποκατάστασης), όπως λένε οι εγκαυματίες, η διαδικασία δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί.

«Οι κρέμες θεωρούνται καλλυντικές και δεν έχουν barcode, δεν έχουν κουπόνι δηλαδή για να συνταγογραφηθούν. Πέρασαν τόσοι μήνες και ακόμα δεν έχει βρεθεί μια φόρμουλα... Η αξία τους δεν είναι καθόλου ο ευτελής» λέει ο κύριος Κώστας Χατζησταματίου. Η οικογένεια του κυρίου Χατζησταματίου είναι οικογένεια εγκαυματιών. Ο ίδιος, η σύζυγός του, η νύφη του και ο εγγονός του δεν μπόρεσαν να γλιτώσουν από το μένος της φωτιάς. Ο κύριος Χατζησταματίου θυμάται να βλέπει τους καπνούς στον Νέο Βουτζά, κι έπειτα είδε τη φωτιά στην αυλή του. Όλα έγιναν μέσα σε λίγα λεπτά. Ένας γείτονας τους κατέβασε στη θάλασσα με το αυτοκίνητό του. Έμειναν εκεί για ώρες. Η διάσωση του 7χρονου εγγονού του, του Κωσταντίνου, έκανε τον γύρο του κόσμου...

Κώστας Χατζησταματίου: «Πιο πολύ από τα εγκαύματα πονάει ότι δεν έχουμε τα σπίτια μας», Αννίτα: «Οι εικόνες επιστρέφουν».

Ο κύριος Χατζησταματίου έμεινε 40 μέρες στο νοσοκομείο με εγκαύματα στο πρόσωπο, τα χέρια και τα πόδια. Είναι γιατρός στο επάγγελμα, ορθοπεδικός, κι αυτό τον βοήθησε να βλέπει τα πράματα με μεγαλύτερη στωικότητα, όπως λέει. Ο μικρός Κωνσταντίνος έμεινε στο νοσοκομείο περίπου ένα μήνα. «Ο εγγονός μου χρησιμοποιεί ελαστικές φόρμες για τα εγκαύματα, που κοστίζουν πάνω από 2.000 ευρώ. Αυτά τα χρήματα, τώρα, τα δίνουν "χορηγοί" αλλά για πόσο; Δεν είναι υποχρεωμένοι!» λέει ο κύριος Χατζησταματίου.

Ο 7χρονος Κωνσταντίνος έμενε στο Ντουμπάι μαζί με τους γονείς του. Το καλοκαίρι του 2018 ήρθαν –για λίγες μέρες– διακοπές στην Ελλάδα, στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς. Η μοίρα όμως είχε άλλα σχέδια. Μετά τη φωτιά της 23ης Ιουλίου, δεν επέστρεψαν ποτέ στο Ντουμπάι. Οι υψηλές θερμοκρασίες είναι απαγορευτικές για τα εγκαύματα του Κωνσταντίνου και της μητέρας του. Έτσι, έμειναν στην Ελλάδα…

Όπως λέει η γιαγιά του, η κυρία Αννίτα, ο Κωνσταντίνος είναι πολύ καλύτερα αλλά τα εγκαύματα δεν είναι εύκολο πράμα για ένα παιδί: «Μπορεί να επουλώνονται με την πάροδο του χρόνου, έχουν όμως πόνους και κνησμούς».

Το πρωί της Τετάρτης, με προσωπική παρέμβαση του Βασίλη Κικίλια, ο υπουργός Υγείας και η αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ συναντήθηκαν με τον Αλέξανδρο Ανδρονόπουλο και τη Μαρίνα Καρύδα. Ο Αλέξανδρος και η Μαρίνα είναι μέλη της επιτροπής κατοίκων που έχουν αναλάβει να τρέξουν για λογαριασμό των εγκαυματιών και να διεκδικήσουν όσα εκείνοι δικαιούνται. Υπουργείο και ΕΟΠΥΥ είχαν δεσμευτεί πως το θέμα των εγκαυματιών θα λήξει άμεσα. Το μητρώο εγκαυματιών θα ολοκληρωθεί, η υπουργική απόφαση θα βγει άμεσα και οι συμβάσεις με τις προμηθεύτριες εταιρίες θα υπογραφούν. Πέρασαν όμως 8 μήνες από τις εξαγγελίες του καλοκαιριού και οι εγκαυματίες αναρωτιούνται γιατί όλα αυτά δεν έγιναν μέχρι τώρα…

Όσο ο χρόνος κυλά οι λιγοστοί μόνιμοι κάτοικοι απογοητεύονται. Ακόμα και η νέα γενιά. Η Αφροδίτη είναι φοιτήτρια και μόνιμος κάτοικος Ματιού. «Είμαστε πια μόνοι μας. Δεν πιστεύουμε κανέναν. Όλα τα χρονοδιαγράμματα έχουν πέσει έξω. Έχουμε χάσει τον ενθουσιασμό μας» λέει. Η Αφροδίτη μεγάλωσε στο Μάτι. Κάποιοι φίλοι της δεν επέστρεψαν ποτέ μετά την καταστροφή. «Κάποιοι έχουν την ανάγκη να μιλήσουν για ό,τι συνέβη. Κάποιοι το αποφεύγουν... Οι πληγές δεν έχουν κλείσει. Κι αντί να διεκδικούμε τις ζωές μας πίσω, ακόμα παλεύουμε για το αυτονόητο, για τα σπίτια μας!». Η μητέρα της, η Κατερίνα, με οδηγεί σε ένα οικόπεδο. Οι ντόπιοι το ξέρουν ως τον οίκο του ναύτη ή την κατασκήνωση του ναύτη. Μια βραδυφλεγής βόμβα, μια ανάσα από την κατοικημένη περιοχή. Εκεί συγκεντρώνονται από το καλοκαίρι οι καμένοι κορμοί. «Μετά τα χειροκροτήματα για τον καθαρισμό του οικοπέδου στη Λεωφόρο Μαραθώνος, τα ξύλα άρχισαν να συγκεντρώνονται εδώ. Στην αρχή μας έλεγαν ότι όταν ολοκληρωθεί η υλοτόμηση θα έρθει ο θρυμματισής. Η υλοτόμηση όμως ακόμα δεν έχει ολοκληρωθεί και πλησιάζει Πάσχα. Είμαστε μέσα στον οικισμό. Το πρώτο σπίτι απέχει 30 μέτρα. Αν πάρει φωτιά; Θα ζήσουμε μια δεύτερη τραγωδία;» Μία φράση της Κατερίνας θα μου μείνει αξέχαστη. «Εδώ δεν μιλάμε για την αποκατάσταση του οικισμού... μιλάμε για την αποκατάσταση της τιμής του ελληνικού κράτους, για την αποκατάσταση της αξιοπρέπειας της πολιτείας που εκείνο το βράδυ απουσίαζε».

Βασίλης Βρεττός (πάνω αριστερά): «Δεν εμπιστευόμαστε κανέναν», Γιάννης Κωλέττης (δεξιά): «Και τώρα που τα λεφτά τελείωσαν;»

Ο Βασίλης Βρεττός είναι φωτογράφος. Πριν λίγους μήνες αποφάσισε να φωτογραφίσει τους συντοπίτες τους στα καμένα σπίτια τους. «Ήταν δύσκολο και για εμένα και για αυτούς. Επιστρέψαμε στα ίδια σπίτι που συναντιόμασταν στις χαρές... Έπρεπε όμως να γίνει. Ήταν απαραίτητο για να μη σβηστεί από τη μνήμη» λέει ο Βασίλης Βρεττός περπατώντας στα συντρίμμια ενός καμένου σπιτιού.  Και ο Βασίλης είναι απογοητευμένος. «Μας είπαν πως θα αποδοθούν ευθύνες αλλά τελικά οι υπεύθυνοι αναβαθμίστηκαν» λέει. «Τώρα πια δεν πιστεύουμε σε κανέναν παρά μόνο στις δικές μας δυνάμεις».

Οι περισσότεροι κάτοικοι επαναλαμβάνουν την ίδια φράση. «Μας υποσχέθηκαν έναν οικισμό πρότυπο μέσα σε έναν χρόνο... Πέρασαν όμως 17 μήνες και είμαστε ακόμα στο σημείο μηδέν. Τώρα πια δεν πιστεύουμε σε κανέναν παρά μόνο στις δικές μας δυνάμεις».

Κι ίσως αυτή να είναι η μοναδική ελπίδα για το Μάτι, η θέληση των κατοίκων του να το ξανακάνουν όπως ήταν... και ακόμη καλύτερο.