Πόσο κινδυνεύουν τα προσωπικά δεδομένα από τις νέες τεχνολογίες

«Όσο προχωρά και εξελίσσεται η τεχνολογία τόσο μειώνεται το ποσοστό διασφάλισης του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων». Αυτή ήταν η κοινή παραδοχή στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής, όπου ο πρόεδρος, Χρήστος Ράμμος, και ο αντιπρόεδρος, Μιχάλης Σακκάς, της Αρχής Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ) παρουσίασαν την έκθεση Πεπραγμένων της Αρχής για τα έτη 2017 και 2018.

«Ο ρόλος της ΑΔΑΕ στην Ελλάδα ενόψει των τεχνολογικών εξελίξεων είναι πολύ σημαντικός. Φιλοδοξία μου είναι να γίνει πιο ορατό το δικαίωμα του πολίτη, πιο αποτελεσματικό για την προστασία των προσωπικών του δεδομένων» επεσήμανε ο πρόεδρος της Αρχής, Χρήστος Ράμμος, λέγοντας χρακτηριστικά: «Δείτε τι γίνεται με τα WikiLeaks».

«Δεν είναι εύκολο για την ΑΔΑΕ να τα διασφαλίσει στο 100%. Μπορεί, αν μας δοθούν αρμοδιότητες και τα μέσα σε προσωπικό και τεχνολογικό εξοπλισμό, να μπορέσουμε να το κάνουμε ίσως και στο 90%», ανέφερε χαρακτηριστικά ο αντιπρόεδρος της ΑΔΑΕ Μιχάλης Σακκάς, ενώ επεσήμανε:

«Με 38 υπαλλήλους η ΑΔΑΕ έναντι 200 υπαλλήλων της ΕΕΤΤ και με δυο εκατομμύρια ετήσιο προϋπολογισμό αλλά και ραγδαίες τεχνολογικές εξελίξεις, πώς μπορεί να διασφαλίσουμε το απόρρητο των επικοινωνιών, εκτός και αν είναι συνειδητή η επιλογή να υπολειτουργεί η ΑΔΑΕ».

«Πράγματι, όσο η τεχνολογία προοδεύει, τόσο τα πράγματα δεν είναι καλά και δυσκολεύουν τους πολίτες σε θέματα ουσίας και δημοκρατίας» σημείωσε από τη μεριά του ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών Θανάσης Μπούρας.

«Ο "Μεγάλος Αδελφός" παρακολούθησης είναι πλέον ασφυκτικός για τα δικαιώματα των πολιτών» σχολίασε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Γκιόλας.

Όλοι παρακολουθούν, όλους

Στο επίκεντρο των επισημάνσεων των μελών της Επιτροπής Θεσμών, τέθηκε με ένταση και το θέμα με τα «βαλιτσάκια» και τις παράνομες παρακολουθήσεις.

«Οι αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ περιορίζονται από το νόμο για την επιβολή κυρώσεων και προστίμων στους παρόχους. Στις αρμοδιότητες μας δεν ανήκει η παρακολούθηση κάποιου με "βαλιτσάκι". Για το πόσα "βαλιτσάκια" υπάρχουν και κυκλοφορούν στην επικράτεια έχω αδυναμία να απαντήσω. Θα ήταν επιπόλαιο να κάνω εκτίμηση. Ακούγονται πολλά, ότι υπάρχουν οικονομικά συμφέροντα ακόμα και ντεντέκτιβ που τους βάζουν άτομα γιατί χωρίζουν, όμως δεν είμαι σε θέση να γνωρίζω» ανέφερε ο κ. Ράμμος.

«Τι κάνετε για τα "βαλιτσάκια"; Κυκλοφορούν παντού "βαλιτσάκια". Όλοι παρακολουθούν όλους» είχε σημειώσει νωρίτερα ο βουλευτής της ΝΔ Γιάννης Τραγάκης.

«Πόσοι ιδιώτες έχουν πρόσβαση μέσα από ιδιωτικά "βαλιτσάκια" να κάνουν παρακολουθήσεις; Υπάρχει έλεγχος πάνω σε αυτό; Έχει δικαιοπρακτική η ΑΔΑΕ να παρέμβει;» ρώτησε ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης.

«Στην εποχή μας που η τεχνολογία έφτασε στα ύψη, δεν μπορεί κανείς να αισθάνεται ασφαλής. Όλοι πρέπει να ζητήσουμε η ΑΔΑΕ να ενισχυθεί με προσωπικό και τεχνολογικά μέσα. Όποιος θέλει, παρακολουθεί τον οποιονδήποτε. Τα περίφημα "βαλιτσάκια" σίγουρα υπάρχουν. Έχουν ελεγχθεί ποιους παρακολουθούν; Αν είναι νόμιμοι ή όχι; Θα τους αφήσουμε ανεξέλεγκτους να παρακολουθούν τους πάντες;» ανέφερε ο βουλευτής της ΝΔ Γιάννης Λαμπρόπουλος.

Χρειάζονται χέρια και νέο εξοπλισμό στην ΑΔΑΕ 

Ο κ. Ράμμος, έκανε λόγο για σοβαρή υποστελέχωση της ΑΔΑΕ ενώ χαρακτήρισε «επείγουσα ανάγκη» τόσο την πρόσληψη προσωπικού δυναμικού όσο και επάνδρωση της Ανεξάρτητης Αρχής με τεχνολογικό εξοπλισμό, γιατί όπως είπε οι σοβαρές αυτές ελλείψεις δημιουργούν πρόβλημα στους ελέγχους.

Ένα ακόμα βασικό πρόβλημα όπως είπε, είναι η βαριά γραφειοκρατική διαδικασία ελέγχου και επιβολής προστίμων. Τόνισε, επίσης, ότι είναι σημαντικός ο εκσυγχρονισμός του θεσμικού πλαισίου σε ό,τι αφορά τις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ, διότι είναι εντελώς απηρχαιωμένοι οι νόμοι.

«Υπάρχουν ασάφειες ως προς τις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ σε μια εποχή που ήρθαν τα πάνω κάτω» σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Ράμμος.

«Εξίσου απαρχαιωμένο είναι και το καθεστώς για την άρση του απορρήτου. Η διαδικασία είναι αδιαφανής. Για παράδειγμα όταν ζητείται από εισαγγελείς η άρση του, με το αιτιολογικό της προστασίας της εθνικής ασφαλείας δεν προσδιορίζονται επακριβώς οι λόγοι» ανέφερε επίσης.

Άρση απορρήτου - Προτάσεις

Από τη μεριά του, οι βουλευτές έθεσαν το θέμα της αύξησης των εισαγγελικών παραγγελιών για άρση του προσωπικού απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας.

Όπως σημείωσε ο κ. Τραγάκης, «οι εισαγγελικές παραγγελίες για άρση απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφαλείας το 2017 ήταν 7.182 και το 2018 ξεπέρασαν τις 11.000». Για «θολό τοπίο στο θέμα της επίκλησης εθνικών κινδύνων για άρση του απορρήτου των επικοινωνιών για νόμιμη παρακολούθηση», έκανε λόγο ο πρώην πρόεδρος της Βουλής Νίκος Βούτσης.

«Αυξήθηκε πράγματι η άρση του απορρήτου των επικοινωνιών, όντως είναι πολύ μεγάλη, αλλά η ερώτηση πρέπει να απευθυνθεί στην ανεξάρτητη Δικαιοσύνη. Η Δικαιοσύνη είναι εκείνη που στέλνει τα αιτήματα, βάσει του νόμου, για λόγους εθνικής ασφάλειας» είπε ο κ. Ράμμος και συμπλήρωσε: «Το 2018 υπολογίζονται ότι βγήκαν γύρω στα 1.000 με απόφαση των εισαγγελέων. Είναι ένα ερώτημα πώς αντιλαμβάνονται οι εισαγγελικές αρχές τους λόγους άρσης του απορρήτου. Θα έπρεπε να έχει αρμοδιότητες η ΑΔΑΕ. Πρέπει να αλλάξει το σύστημα, να γίνεται με ποιοτική επεξεργασία. Πολλές φορές γίνονται επαναλήψεις, λάθη. Παλιά υπολογιζόταν η παύση του απορρήτου τώρα όχι».

«Είναι πράγματι τεράστιο θέμα η παραβίαση του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων. Για την προστασία των πολιτών από κρατικές υπηρεσίες, ή εταιρίες και οργανωμένα συμφέροντα που μπορούν να αλώσουν, πρέπει να υπάρχει σαφέστατος προσδιορισμός, να είναι ο νόμος σαφής και όχι να εμπίπτει σε μια κατηγορία εθνικής ασφάλειας. Θα μπορούσε να έχει τη δυνατότητα πρόσβασης η ΑΔΑΕ και να παρακολουθεί τον τρόπο άσκησης της. Από τον Άρειο Πάγο δεν απαντούν σε έγγραφα. Εμείς δεν ελέγχουμε τις παραβιάσεις που αφορούν προσωπικά δεδομένα. Θα μπορούσαμε να τα ελέγχουμε καλύτερα», σημείωσε επίσης ο κ. Ράμμος, ενώ ανέφερε ότι θα πρέπει να ενταθούν οι έλεγχοι και στην ΕΥΠ λέγοντας χαρακτηριστικά: «Η ΕΥΠ ασκεί βεβαίως εθνικό έργο αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να είναι ανεξέλεγκτη».

Ο βουλευτής του ΚΚΕ Μανώλης Συντυχάκης, επεσήμανε από τη μεριά του ότι «υπάρχει εκκρεμότητα με την ΑΔΑΕ αναφορικά με τις υποκλοπές στα γραφεία του κόμματος».

«Πέρασαν τρία χρόνια από την επίσημη καταγγελία μας για τις περίεργες συνακροάσεις. Υπήρξε και δεύτερο κρούσμα το 2019. Μιλάμε για καραμπινάτες υποκλοπές, και είναι περίεργο ότι δεν υπάρχουν αναφορές για καμία. Γιατί αυτή η σιωπή για ένα θέμα που αφορά κατεξοχήν την ΑΔΑΕ; Γίνεται πολύ κουβέντα για τα βαλιτσάκια. Τι κάνει η ΑΔΑΕ; Είναι αδικαιολόγητη η κωλυσιεργία. Φαίνεται ότι κάποιοι εμποδίζουν να πάει σε βάθος η υπόθεση και αυτό σημαίνει συγκάλυψη» τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Συντυχάκης.

«Η ΑΔΑΕ δεν έχει υπέρ αρμοδιότητες, δεν έχει αρμοδιότητα να ελέγξει. Έχει αυτές που θέτει ο νόμος. Κανείς δεν εμποδίζει κανέναν να κάνει έλεγχο. Για τις καταγγελίες του 2016 και 2017 η Αρχή, διαπίστωσε ότι δεν υπήρξε λήψη στοιχείων. Ήταν περίπτωση συνακροάσεων. Ζητήθηκε από τις εισαγγελικές αρχές να αρθεί το απόρρητο και δεν απάντησαν ποτέ. Για το συμβάν του 2019 καθυστέρησε όντως η έκθεση ελέγχου. Το ΚΚΕ θα έχει την έκθεση, θα είναι όμως μακριά της ΑΔΑΕ» απάντησε ο κ. Ράμμος.

«Στις αρμοδιότητες μας δεν ανήκει η παρακολούθηση κάποιου με "βαλιτσάκι". Η περίπτωση του ΚΚΕ ήταν κλασσική περίπτωση που αφορούσε πρόβλημα δικτύου, όχι "βαλιτσάκι", σύμφωνα με την έκθεση του ΟΤΕ. Εμείς δεν ελέγχουμε τον εισαγγελέα. Η μόνη εκκρεμότητα είναι για το 2019 την οποία διερευνούμε με την μέγιστη σημασία» συμπλήρωσε ο κ. Ράμμος.

«Η ΑΔΑΕ έκανε τη δουλειά της. Από εκεί και πέρα αρμόδια είναι η εισαγγελική Αρχή. Δεν μπορούσαμε να κάνουμε τίποτα παραπάνω. Γεγονός ήταν ότι υπήρχαν συνακροάσεις όχι υποκλοπές. Αν υπάρξουν άρσεις απορρήτου και τις ζητήσουν οι εισαγγελικές αρχές θα προχωρήσουμε για το αίτημα του 2019» υπογράμμισε από τη μεριά του ο κ. Σακκάς.

Για απαρχαιωμένο θεσμικό πλαίσιο ως προς την έγκριση παρακολούθησης και άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών και για ανάγκη να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο με τα «βαλιτσάκια», μίλησε ο πρώην υπουργός και βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Κατρούγκαλος.

Από τη μεριά της, η βουλευτής του ΜεΡΑ25 Σοφία Σακοράφα, επεσήμανε ότι «οφείλει ο εθνικός νομοθέτης να αποσαφηνίσει τις αρμοδιότητες της ΑΔΑΕ».