Το ταξίδι της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα
Ρωτήσαμε τον Κώστα Ζάμπα, τoν πολιτικό μηχανικό που επίβλεψε τη μεταφορά αρχαιοτήτων από το Μουσείο του βράχου στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης την γνώμη του για το δανεισμό των μαρμάρων
Ο Δρ. Κώστας Ζάμπας που επίβλεψε τη μεταφορά αρχαιοτήτων από το παλιό στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης μιλά στην AV για το ζήτημα της μεταφοράς των μαρμάρων.
Tην περασμένη Κυριακή, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης σε συνέντευξή του στη βρετανική εφημερίδα Observer απηυθύνε πρόταση στον Βρετανό Πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον να εκτεθούν τα Γλυπτά του Παρθενώνα στην Αθήνα το 2021, επ’ ευκαιρία των εορτασμών για τα 200 χρόνια από την εθνική παλιγγενεσία. O Πρωθυπουργός πρότεινε «ως πρώτο βήμα» για την οριστική επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα να εκτεθούν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στην Αθήνα με αφορμή το 2021 και ως αντίδωρο να οργανωθεί στο Βρετανικό Μουσείο αρχαιολογική έκθεση με πολύ σημαντικά αντικείμενα τα οποία θα ταξιδέψουν για πρώτη φορά από την Ελλάδα στην Αγγλία.
Το Βρετανικό Μουσείο αντέδρασε άμεσα τονίζοντας πως η Ελλάδα οφείλει να αναγνωρίσει ως μόνιμο ιδιοκτήτη των Γλυπτών του Παρθενώνα τ η Βρετανία. Συγκεκριμένα η εκπρόσωπος του Βρετανικού Μουσείο Χάνα Μπόλτον σε δήλωσή της στην εφημερίδα «Τα Νέα» σημείωσε πως οποιαδήποτε απόφαση θα ληφθεί από το Βρετανικό Μουσείο και όχι από τη βρετανική κυβέρνηση.
Οι τρεις γερανοί που τοποθετήθηκαν κατά τη μεταφορά αρχαιοτήτων από το παλιό στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης
Η πρόταση του Πρωθυπουργού, πέρα από τις αντιδράσεις που ήγειρε ως «εθνικό ζήτημα», έφερε στην επιφανεία και κάποια πρακτικά ζητήματα που είναι επίσης κομμάτι της δημόσιας συζήτησης από την περασμένη Κυριακή. Κατά πόσο θα ήταν ασφαλής η μεταφορά των μαρμάρων από το Βρετανικό Μουσείο στο Μουσείο της Ακρόπολης, όταν μάλιστα εκτίθενται εκεί τα τελευταία 200 χρόνια; Πόσο δαπανηρό μπορεί να αποβεί ένα τέτοιο εγχείρημα και τέλος είναι κάτι εφικτό;
Απευθυνθήκαμε στον πολιτικό μηχανικό και Δρ. του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνίου κ. Κώστα Ζάμπα ο οποίος το 2007 και το 2008 μελέτησε και επέβλεψε το τιτάνιο έργο μεταφοράς των εκθεμάτων από το Μουσείο του βράχου της Ακρόπολης στο νέο μουσείο να μας πει τη γνώμη του για το ζήτημα της μεταφοράς.
Ο Δρ. Κώστας Ζάμπας κατά το έργο της μεταφοράς εκθεμάτων από το παλιό στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης
«Το ζήτημα της επανένωσης του γλυπτού διακόσμου του Παρθενώνος στο νέο μουσείο της Ακρόπολης που χωροθετήθηκε και σχεδιάστηκε έτσι ώστε να εξυπηρετήσει και αυτόν τον σκοπό, είναι ένα ζήτημα οικουμενικής πολιτιστικής σημασίας και όχι απλώς ένα "εθνικό θέμα". Έχει καταγραφεί διεθνώς με αυτόν τον χαρακτήρα και με αυτόν τον τρόπο τίθεται στους διεθνείς οργανισμούς όπως η UNESCO.
Προσωπικά πιστεύω ότι η επανένωση στο νέο μουσείο της Ακρόπολης κάποτε θα γίνει. Όταν επέβλεπα την εφαρμογή της μελέτης μου για τη μεταφορά των εκθεμάτων από το παλαιό στο νέο μουσείο, οι εργασίες τεκμηριώθηκαν όχι μόνο σχεδιαστικά και φωτογραφικά αλλά και κινηματογραφικά. Ο Παντελής Βούλγαρης ετοίμασε τότε με ανάθεση του ΟΑΝΜΑ ένα ντοκιμαντέρ για το έργο, το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει προβληθεί. Με είχε ρωτήσει τότε για το ενδεχόμενο μεταφοράς των γλυπτών από το Λονδίνο. Είχα απαντήσει ότι με είχε εντυπωσιάσει η διεθνής προβολή που είχε τότε η μεταφορά των γλυπτών από το μουσείο του βράχου στο νέο και πως, όταν θα γίνει η μεταφορά από το Λονδίνο στην Αθήνα θα πρόκειται για ένα συνταρακτικό πολιτιστικό γεγονός, που θα ευαισθητοποιήσει μέχρι και τους κάτοικους της ζούγκλας.
Κατά την μεταφορά των εκθεμάτων στο νέο Μουσείο, για την επίτευξη της μέγιστης ασφάλειας προτάθηκε να χρησιμοποιηθούν μεταλλικά κιβώτια σχεδιασμένα ειδικά για το σκοπό αυτό βάσει της λογικής σχεδιασμού των containers», αναφέρει ο κ. Ζάμπας
Ζητήσατε τη γνώμη μου στο θέμα της ασφάλειας και του κόστους της μεταφοράς, το οποίο κατά τη γνώμη μου είναι δευτερεύον ζήτημα. Φυσικά υπάρχουν τρόποι για ασφαλέστατες μεταφορές έργων τέχνης ανεκτίμητης αξίας, το κόστος είναι δυνατό να καλυφθεί όταν ο σκοπός είναι πολύ σημαντικός και οι αναγκαίες τεχνικές εργασίες προσαρμογής του εκθεσιακού χώρου είναι δυνατό να μελετηθούν και να εκτελεστούν. Άλλωστε, θα ήταν λάθος τα τεχνικά θέματα να χρησιμοποιηθούν προσχηματικά για την μη επανένωση. Το μεγάλο πρόβλημα σε ενδεχόμενο δανεισμό είναι ότι το μήνυμα που θα δινόταν θα ήταν ακριβώς το ανάποδο από αυτό της μόνιμης επανένωσης. Θα ήταν το μήνυμα που θα έδινε το ταξίδι της επιστροφής των γλυπτών από την Αθήνα στο Λονδίνο: Με τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδας θα επαναλαμβανόταν η μεταφορά του Έλγιν, αυτή τη φορά τελεσίδικα. Κυρίως για αυτό τον λόγο η πρόταση περί δανεισμού είναι ατυχέστατη», απαντά ο κ. Ζάμπας και επισημαίνει μία σημαντική αναφορά στο site του Βρετανικού Μουσείου σχετικά με τα μάρμαρα.
«Επισημαίνω ότι στην επίσημη ιστοσελίδα του Βρετανικού Μουσείου, ενός σπουδαιότατου πολιτιστικού οργανισμού, υπάρχει μια στρεψόδικη διαπίστωση που το υποτιμάει. Αναφέρει ότι στο πλαίσιο των έργων αποκατάστασης των μνημείων της Ακρόπολης συνεχίζεται το έργο που ξεκίνησε ο Έλγιν και τα γλυπτά του Παρθενώνος γίνονται μουσειακά εκθέματα. Φανταστείτε τα επιχειρήματα μετά από ενδεχόμενη επιστροφή των δανεικών.
Για την αποσύνδεση των βαρύτερων εκθεμάτων στο Παλαιό Μουσείο κατασκευάστηκε και χρησιμοποιήθηκε γερανός με φέρουσα ικανότητα 3t.
Έχω εργαστεί στο Βρετανικό Μουσείο και έχω αποτυπώσει για πρώτη φορά τον σπόνδυλο ενός κίονος του Παρθενώνος και ένα κιονόκρανό του. Μίλησα με εργαζόμενους που αναγνώριζαν off the record ότι "έχετε δίκιο για τα μάρμαρα". Πιστεύω ότι θα έρθει η στιγμή που η μέγιστη τιμή θα αποδοθεί στις τότε αρχές του Βρετανικού Μουσείου που θα αποδεχτούν ότι ο γλυπτός διάκοσμος του Παρθενώνος πρέπει να είναι ενιαίος στην Αθήνα δίπλα στο κορυφαίο μνημείο της Αρχιτεκτονικής», καταλήγει.
