Όταν η Βιβλιοθήκη γίνεται το must σημείο της πόλης

Τι κοινό έχουν το Ωδείο Αθηνών, η Αμερικανική Πρεσβεία και η Εθνική Πινακοθήκη; Είναι και τα τρία κτίρια επηρεασμένα από το καλλιτεχνικό κίνημα Bauhaus. Πότε έκανε ο άνθρωπος το πρώτο του βήμα στο φεγγάρι; Πριν πενήντα χρόνια. Και όλα αυτά τι σχέση μπορεί να έχουν με το Σινικό Τείχος και το Αγρίνιο, τη Λάρισα, την Καβάλα, το Κορωπί και το Μέτσοβο; 224 βιβλιοθήκες σε όλη την Ελλάδα θα σας δώσουν την απάντηση γιατί κάθε μήνα «έχουν θέμα»!

«Η βιβλιοθήκη είναι παιδεία, είναι χώρος ανταλλαγής απόψεων και ιδεών. Σου δίνει δύναμη να αλλάξεις τον κόσμο», λέει ο εθελοντής από τη Δημοτική Βιβλιοθήκης της Αμαλιάδας. Διότι μια βιβλιοθήκη δεν είναι μόνο βιβλία. Για παράδειγμα, δημιουργούμε αφίσες με την τέχνη του κολάζ, χορεύουμε με κουστούμια υπό τις οδηγίες του Όσκαρ Σλέμερ και σχεδιάζουμε σχολεία και αντικείμενα όπως το κίνημα Bauhaus. Ή ακόμη παρακολουθούμε εργαστήρια μουσικής και καλοκαιρινές εκστρατείες.

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος και το Δίκτυο Ελληνικών Βιβλιοθηκών (ΔΕΒ) επιχειρούν να αναδείξουν τις δυνατότητες των βιβλιοθηκών ως κέντρα παιδείας και εκπαίδευσης, όπου η γνώση είναι ένα διαρκές πεδίο εξερεύνησης και ανακάλυψης. Σχεδιάζουν και προτείνουν μια νέα σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων που στοχεύουν στην ανάδειξη των τοπικών βιβλιοθηκών ως κέντρα άτυπης εκπαίδευσης, όπου η γνώση προσεγγίζεται μέσα από τον πειραματισμό, τη βιωματική εμπειρία και τα πολλά βιβλία.

Ακόμη, η Εθνική Βιβλιοθήκη παράλληλα και συμπληρωματικά προς την κύρια αποστολή της, έχει αποφασίσει τη διοργάνωση εκδηλώσεων Λόγου για όλους, με διάφορες μορφές (ομιλίες, ημερίδες, συνέδρια), για ζητήματα της λογοτεχνίας και της τέχνης, της σκέψης και των ανθρωπιστικών εν γένει σπουδών. Κάθε μήνα, οι βιβλιοθήκες του ΔΕΒ συντονίζουν τις δράσεις τους στην ιστοσελίδα network.nlg.gr όπου μικροί και μεγάλοι μπορούν να ενημερωθούν για το πρόγραμμα, ενώ ταυτόχρονα μοιράζονται τις αναγνωστικές τους εμπειρίες στα κοινωνικά δίκτυα χρησιμοποιώντας τα hashtag #exoumethema και #forEBEr. Για όλα αυτά μιλήσαμε με την Ειρήνη Βοκοτοπούλου, κοινωνιολόγο, συνεργάτιδα της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος και υπεύθυνη σχεδιασμού εκπαιδευτικών προγραμμάτων του Δικτύου Ελληνικών Βιβλιοθηκών της ΕΒΕ.

Ποια είναι τα εκπαιδευτικά προγράμματα που τρέχει αυτή τη στιγμή η Εθνική Βιβλιοθήκη;
Η σημασία της βιβλιοθήκης στην εκπαιδευτική διαδικασία είναι υποτιμημένη στη χώρα μας. Όμως, η λειτουργία της είναι συνυφασμένη με την έννοια της έρευνας καθώς προσφέρει πολλά βιβλία και υλικό για ένα θέμα, σε αντίθεση με το ένα εγχειρίδιο του σχολείου. Προσεγγίζει τη γνώση διαθεματικά και πολυτροπικά, προσφέροντας στα παιδιά τη χαρά της ανακάλυψης και της εξερεύνησης. Διαπαιδαγωγεί τα παιδιά στο να θέτουν σωστά ερωτήματα παρά να δίνουν σωστές απαντήσεις. Τέλος η βιβλιοθήκη είναι ένας χώρος που δεν αναδεικνύει «καλούς» μαθητές αλλά κριτικούς αναγνώστες.

Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, αναγνωρίζοντας τον κατεξοχήν ρόλο της βιβλιοθήκης στην εκπαιδευτική διαδικασία, οργανώνει, σχεδιάζει και υλοποιεί, από το 2016, σε συνεργασία με δημοτικές και δημόσιες βιβλιοθήκες σε όλη τη χώρα, εκπαιδευτικά προγράμματα με αποκλειστική χρηματοδότηση από το Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων. Κάθε χρόνο δύο μεγάλοι κύκλοι εκπαιδευτικών προγραμμάτων διατίθενται στις βιβλιοθήκες που συμμετέχουν στο Δίκτυο Ελληνικών Βιβλιοθηκών (network.nlg.gr) της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος: Το πρόγραμμα της «Καλοκαιρινής εκστρατείας ανάγνωσης και δημιουργικότητας» για τους μήνες Ιούνιο - Σεπτέμβριο και το πρόγραμμα «Στη βιβλιοθήκη κάθε μήνα έχουμε θέμα» για τους μήνες του σχολικού έτους.

Πείτε μας μερικά λόγια για την «Καλοκαιρινή εκστρατεία»…
Βασικός στόχος του προγράμματος της «Καλοκαιρινής εκστρατείας» είναι να αναδείξει τις βιβλιοθήκες σε όλη τη χώρα, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, σε κυψέλες δημιουργικότητας για τα παιδιά. Η ανταπόκριση των βιβλιοθηκών και των τοπικών κοινωνιών είναι μεγάλη και ο θεσμός αυτός συντέλεσε στην άνθιση των βιβλιοθηκών τα τελευταία χρόνια. Η Εθνική Βιβλιοθήκη ως επικεφαλής του Δικτύου Ελληνικών Βιβλιοθηκών υποστήριξε και ενίσχυσε σημαντικά τον θεσμό αυτό, έτσι ώστε κάθε καλοκαίρι να υλοποιούν δράσεις περίπου 150 βιβλιοθήκες σε όλη την Ελλάδα, με περίπου 65.000 παιδιά να τις επισκέπτονται και να παρακολουθούν τα εργαστήρια που πραγματοποιούνται εκεί. Κάθε χρόνο επιλέγουμε ένα θέμα που μας επιτρέπει να το προσεγγίσουμε από διαφορετικές οπτικές γωνίες, να σχεδιάσουμε διαφορετικών αφετηριών εργαστήρια - εικαστικών, αφήγησης, ιστορίας, φυσικών επιστημών κ.ά. και να αναδείξουμε όσο το δυνατό περισσότερα βιβλία. Όχι πάντα αυτά που είναι δημοφιλή στα παιδιά αλλά κι αυτά που, αν και γοητευτικά, είναι δυσκολότερα στην προσέγγισή τους, καλύπτουν ποικίλες γνωστικές κατηγορίες και τελικά διευρύνουν τις αναγνωστικές εμπειρίες των παιδιών.

Ποιος είναι ο ρόλος των βιβλιοθηκών στην εκπαίδευση και με ποιον τρόπο συμβάλλει η Εθνική Βιβλιοθήκη στην εκπαιδευτική διαδικασία;
Το πρόγραμμα «Στη βιβλιοθήκη κάθε μήνα έχουμε θέμα» αφορά μηνιαία θεματικά προγράμματα που στόχο έχουν να τονώσουν τη σχέση των βιβλιοθηκών με τα σχολεία, παρέχοντας υλικό για την πραγματοποίηση ενός εκπαιδευτικού προγράμματος κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης σχολικής τάξης, αλλά και να καλλιεργήσουν ένα σταθερό κοινό παιδιών που θα επισκέπτονται ελεύθερα τη βιβλιοθήκη ένα απόγευμα την εβδομάδα, συμμετέχοντας στα προγράμματά της.

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του Φεβρουαρίου ήταν αφιερωμένο στα 100 χρόνια από την ίδρυση του Bauhaus και τα παιδιά στις βιβλιοθήκες μελέτησαν τις θεωρίες των Μπαουχαουσιανών για το σχεδιασμό σχολείων, σχεδίασαν τα ίδια και κατασκεύασαν μια καρέκλα, σχεδίασαν μια αφίσα και τέλος κατασκεύασαν κουστούμια με οδηγό τον καλλιτέχνη Oskar Schlemmer. Το πρόγραμμα του Μαρτίου είναι αφιερωμένο στη Σελήνη με αφορμή τον εορτασμό των 50 χρόνων από την προσελήνωση του ανθρώπου. Ο Απρίλιος είναι αφιερωμένος στο «γράψιμο» και το «ράψιμο» και ο Μάιος στα τείχη: από τα Κυκλώπεια τείχη μέχρι τα τείχη που υψώνονται σήμερα.

Τα δύο αυτά μεγάλα προγράμματα του Δικτύου τονώνουν και αναζωογονούν τις βιβλιοθήκες υποστηρίζοντας τους εργαζόμενους με ιδέες αλλά και πρωτότυπο εκπαιδευτικό υλικό, ενώ ταυτόχρονα αυξάνουν την αποδοχή της βιβλιοθήκης από το κοινό της – παιδιά, εκπαιδευτικούς και γονείς.