Μάτι: Καθησυχαστικά τα αποτελέσματα των μετρήσεων σε αέρα και έδαφος

Καμία υπέρβαση των ορίων για τους ρύπους δεν διαπίστωσαν οι μετρήσεις ατμόσφαιρας και σύστασης του εδάφους, τις οποίες πραγματοποίησαν επιστήμονες του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ), στο πλαίσιο της εκτίμησης της περιβαλλοντικής κατάστασης μετά την πυρκαγιά στο Μάτι Ανατολικής Αττικής, κατόπιν ανάθεσης από την Περιφέρεια Αττικής και σε συνεργασία με τον τομέα Έρευνας του υπουργείου Παιδείας, την ΓΓΕΤ και τη Δ/νση Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής της Περιφέρειας Αττικής.

Το ΕΑΑ αναφέρει σε ανακοίνωσή του ότι κατά την περίοδο 10-14 Σεπτεμβρίου διενεργήθηκαν μετρήσεις ατμόσφαιρας με τον Κινητό Σταθμό Ελέγχου Ατμοσφαιρικής Ρύπανσης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών στα κάτωθι σημεία:

• 3ο Δημοτικό Σχολείο Ραφήνας στις 10-12 Σεπτεμβρίου,
• 2ο Γυμνάσιο Ν. Μάκρης στις 12-13 Σεπτεμβρίου και
• Μάτι, Κυανής Ακτής & Κύπρου (Καφετέρια 'Αρτιον) στις 13-14 Σεπτεμβρίου.

Επιλέχθηκαν σημεία εντός της πληγείσας από την πυρκαγιά περιοχής, με έμφαση σε ευαίσθητες κοινωνικές ομάδες και κατοικήσιμες περιοχές με στόχο τη διερεύνηση της έκθεσης του πληθυσμού στις υφιστάμενες περιβαλλοντικές συνθήκες. Μετρήσεις στον χώρο στάθμευσης όπισθεν του 2ου Δημοτικού Σχολείου Ραφήνας, όπου την προηγούμενη περίοδο είχαν τοποθετηθεί καμένα αυτοκίνητα, δεν πραγματοποιήθηκαν βάση του αρχικού σχεδιασμού λόγω των έργων αποκατάστασης του χώρου κατά την περίοδο μετρήσεων. Αντί αυτού επιλέχθηκε το 3ο Δημοτικό Σχολείο Ραφήνας.

Οι μετρήσεις συμπεριελάμβαναν παρακολούθηση της διακύμανσης των επιπέδων σωματιδιακών και βασικών αέριων ατμοσφαιρικών ρύπων με αυτόματους αναλυτές συνεχούς καταγραφής και υψηλής χρονικής ανάλυσης. Συγκεκριμένα κατεγράφησαν τα επίπεδα των αιωρούμενων σωματιδίων με διάμετρο μικρότερη των 10 μm (ΑΣ10), του Μαύρου 'Ανθρακα ή Αιθάλης (ΜΑ ή BC, Black Carbon), του μονοξειδίου του άνθρακα (CO), των οξειδίων του αζώτου (NOx), του διοξειδίου του θείου (SO2) και του όζοντος (O3). Ως προς το BC, μέσω του χρησιμοποιούμενου εξοπλισμού αποδίδονται οι μετρούμενες συγκεντρώσεις στις πηγές εκπομπής του, δηλαδή σε καύση ξύλου ή ορυκτών καυσίμων.

Οι ρύποι κυμαίνονταν σε επίπεδα υποβάθρου και χαμηλότερα από τις οριακές τιμές. Ενισχυμένα επίπεδα παρουσιάζει μόνο το όζον (Ο3), όμως δεν απαιτείται κάποιο προληπτικό μέτρο για τον πληθυσμό, καθώς κατά την περίοδο μέτρησης τα επίπεδα σε κάθε περίπτωση κυμάνθηκαν κάτω του θεσμοθετημένου ορίου ενημέρωσης του κοινού. Το όζον, λόγω της δευτερογενούς του προέλευσης, δεν συνδέεται με πηγές ρύπανσης στην περιοχή των μετρήσεων, αλλά είναι αποτέλεσμα της ευρύτερης ρύπανσης, καθώς παρόμοιες τιμές παρατηρήθηκαν και στον σταθμό υποβάθρου του Πανεπιστημίου Κρήτης (Φινοκαλιά Λασιθίου).

Για την αιθάλη, το ΝΟ και τα ΝΟx, παρά το γεγονός πως δεν υπάρχουν θεσμοθετημένες οριακές τιμές για την προστασία της υγείας, τα επίπεδά τους κρίνονται ως χαμηλά, βάσει ερευνητικών μελετών. Επιπλέον, οι εκπομπές της αιθάλης σχετίζονται με καύση ορυκτών (καύσιμα για κίνηση, σε γεννήτριες ή μηχανικά μέσα για την αποκατάσταση της περιοχής) η οποία κυμαίνεται στο 79% ως 84%. Σχετικά με τα ΑΣ10 και το BC (αιθάλη), οι συνολικές μέσες τιμές που μετρήθηκαν από το ΕΑΑ, της τάξης των 18.0±7.3 μg/m3 και 0.8±0.5 μg/m3 αντίστοιχα, είναι συγκρίσιμες με τα αποτελέσματα των μετρήσεων του «Δημόκριτου» που διενεργήθηκαν στο Μάτι, 150 μέτρα από την παραλία, από τις 11 Αυγούστου ως τις 3 Σεπτεμβρίου 2018.

Επίσης διενεργήθηκαν δειγματοληψίες εδάφους στην ευρύτερη περιοχή στις 4 Σεπτεμβρίου. Συλλέχθηκαν δείγματα εδάφους σε βάθος έως πέντε εκατοστών από την επιφάνεια. Τα δείγματα διαλυτοποιήθηκαν με χρήση οξέος και αναλύθηκαν (τρεις φορές για έλεγχο επαναληψιμότητας) με την τεχνική του Επαγωγικά Συζευγμένου Πλάσματος συνδεδεμένου με Φασματογράφο Μάζας για τον προσδιορισμό μετάλλων (Pd, Cd, As, Ni, Zn, V, Sb και Cu ή μόλυβδος, κάδμιο, αρσενικό, νικέλιο, ψευδάργυρος, βανάδιο, αντιμόνιο και χαλκός) που θεωρούνται ανθρωπογενούς προέλευσης. Επιπλέον, τα επίπεδα των μετάλλων συγκρίθηκαν με προγενέστερες βιβλιογραφικές τιμές για την ευρύτερη περιοχή της Αττικής και του Πειραιά.

Τα κύρια ευρήματα, τα οποία είναι σε συμφωνία με αντίστοιχα του «Δημόκριτου», ο οποίος διεξήγε ανεξάρτητες μελέτες, συνοψίζονται ως ακολούθως:

1. Σε όλα τα δείγματα οι τιμές που μετρήθηκαν, είναι ίσες ή και μικρότερες με τις μέσες

τιμές που έχουν παρουσιαστεί στη βιβλιογραφία για την ευρύτερη περιοχή της Αθήνας

2. Σε κανένα δείγμα δεν ανιχνεύθηκαν τα ανθρωπογενούς προέλευσης στοιχεία Cd και Sb.

3. Για τα στοιχεία V, Ni, Cu, Zn, As και Pb δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά ανάμεσα στα δείγματα που συλλέχτηκαν στις καμένες περιοχές, σε σχέση με τα δείγματα αναφοράς (μη καμένες περιοχές).

Η δειγματοληψία θα επαναληφθεί και τους επόμενους μήνες, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, ως το τέλος του χειμώνα.

Την Ομάδα Μελέτης αποτελούσαν οι Δρ. Ν. Μιχαλόπουλος, Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης και Διευθυντής ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ, Δρ. Ε. Γερασόπουλος, Διευθυντής Ερευνών ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ,. Δρ. Ε. Λιακάκου, Εντεταλμένη Ερευνήτρια ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ, Δρ. Α. Μπουγιατιώτη, μεταδιδακτορική ερευνήτρια, Δρ. Γ. Γρίβας, μεταδιδακτορικός ερευνητής, Ι. Σταυρούλας, υποψήφιος διδάκτορας (ομάδα σύστασης αέρα) και Μ. Τσαγκαράκη, υποψήφια διδάκτορας Πανεπιστημίου Κρήτης (ομάδα σύστασης εδάφους).