Το χρονικό της κράτησης Κούκλατζη-Μητρετώδη: Οι 167 μέρες στις τουρκικές φυλακές της Αδριανούπολης

Μετά από 167 μέρες στις φυλακές υψίστης ασφαλείας της Αδριανούπολης και 5 αρνητικές αιτήσεις απελευθέρωσης από τα τουρκικό δικαστήριο ο Άγγελος Μητρετώδης (ανθυπολοχαγός) και ο Δημήτρης Κούκλατζης (λοχίας ΕΠ.ΟΠ, Σκαπανέας ΜΧ), αφέθηκαν ελεύθεροι.

Το τουρκικό δικαστήριο αποφάσισε το απόγευμα της Τρίτης την απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών, δίνοντας τέλος σε μία περιπέτεια 5 μηνών.

Όλα ξεκίνησαν την Πέμπτη 1η Μαρτίου, όταν ξαφνικά με έκτακτα δελτία ειδήσεων όλοι μιλούσαν για δύο Έλληνες στρατιωτικούς που συνελήφθησαν στα σύνορα Ελλάδας - Τουρκίας, ενώ έκαναν περιπολία.

1η Μαρτίου: Η είδηση της σύλληψης

Οι ίδιοι ισχυρίστηκαν ότι αποπροσανατολίστηκαν, ενώ διατυπώθηκαν απόψεις πως η υπόθεση ήταν στημένη από τουρκικής πλευράς για να τεθεί θέμα ανταλλαγής των 8 Τούρκων που αυτομόλησαν στην Ελλάδα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία τον Ιούλιο του 2015.

Συνελήφθησαν από τους Τούρκους και αν και δεν απαγγέλθηκαν κατηγορίες για κατασκοπεία όπως μετέδιδαν συγκεκριμένα τουρκικά ΜΜΕ, κρατήθηκαν με την κατηγορία της παράνομης εισόδου στην χώρα. 

Οι δύο στρατιωτικοί μεταφέρθηκαν στο δικαστήριο αφού προηγουμένως κατέθεσαν στις τουρκικές δικαστικές αρχές.

Συγκεκριμένα, από τις αρχές της Τουρκίας ζητήθηκε η κράτησή τους με τις κατηγορίες για «προσπάθεια στρατιωτικής κατασκοπείας» και «είσοδο σε απαγορευμένη περιοχή». 

Τα κινητά, η αιτιολογία της κράτησης

Τότε ξεκίνησε ένας Γολγοθάς, καθημερινός και διπλωματικός. Αρχικά και επί μήνες οι αρχές της γείτονος χώρας επικαλούνταν ότι οι στρατιωτικοί κρατούνταν καθώς ήταν υπό διερεύνηση τα κινητά τους τηλέφωνα.

Μάλιστα, όπως μετέδιδαν τα τουρκικά ΜΜΕ, οι δύο στρατιωτικοί φέρονται να συνελήφθησαν από την ομάδα «Αετοί των συνόρων», μονάδα που υπάγεται στην 54η Μηχανοκίνητη ταξιαρχία του Τουρκικού Στρατού.

Την Δευτέρα 5 Μαρτίου οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί οδηγήθηκαν στο δικαστήριο, ωστόσο δεν τους απαγγέλθηκαν κατηγορίες.

Στις 17 Μαρτίου και εν μέσω ενός διπλωματικού πολέμου για σκληρά νεύρα ορίζεται η μετάθεση στην διπλωματική αντιπροσωπεία της Άγκυρας των δύο Ελλήνων στρατιωτικών Άγγελου Μητρετώδη και Δημήτρη Κούκλατζη, έπειτα από απόφαση του Συμβουλίου Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ).

Κάτοικοι Τουρκίας με τροπολογία 

Η μετάθεση είχε προαναγγελθεί από τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Πάνο Καμμένο και κυρίως σκόπευε να «καταρρίψει» το τουρκικό επιχείρημα  ότι οι δύο Έλληνες δεν είχαν γνωστή διαμονή στη Τουρκία.

Έκτοτε ακολούθησαν αλλεπάλληλα ελληνικά αιτήματα για την απελευθέρωσή τους. Η τουρκική νομοθεσία παρέχει εξάλλου το δικαίωμα για επανεξέταση του θέματος κάθε μήνα. Ωστόσο, όλα, και τα πέντε αιτήματα (το τελευταίο υπεβλήθη στις 17 Ιουλίου), απερρίφθησαν.

Στο σκεπτικό της απόφασης, το δικαστήριο Αδριανούπολης σε κάθε άρνηση ανέφερε ότι έπρεπε να συνεχιστεί η κράτηση καθώς δεν είχε ολοκληρωθεί η έρευνα στα κινητά τους τηλέφωνα.

Η κράτησή τους εμμένει στο σκεπτικό ότι ήταν ύποπτοι φυγής ωστόσο ακόμα δεν είχε απαγγελθεί καμία κατηγορία.

Στις 25 Απριλίου οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί δηλώνουν σε νέες καταθέσεις τους ότι αν είχαν κακή πρόθεση θα καλούσαν, μέσω τηλεφώνου τους Έλληνες στρατιώτες, που είχαν υπό τις διαταγές τους και δεν θα παραδίδονταν. Ο 25χρονος υπολοχαγός του Μηχανικού, Άγγελος Μητρετώδης, είπε ότι πέρασαν τα σύνορα κατά λάθος.

«Ακολουθούσαμε κάποια χνάρια στα σύνορα. Μόλις μας είδαν οι στρατιώτες Τούρκοι, κατεβάσαμε τα όπλα μας για να μην γίνει κάτι αρνητικό. Μετά πήρα τηλέφωνο και είπα στον διοικητή μου ότι έχοντα καλή πρόθεση θα παραδοθώ στους Τούρκους στρατιώτες. Εάν είχα κακή πρόθεση θα καλούσα μέσω του τηλεφώνου τους στρατιώτες, που είναι υπό τις διαταγές μου. Θα γινόταν μεγαλύτερο επεισόδιο, αλλά αυτό δεν το έκανα.

Εξηγήσαμε στους Τούρκους στρατιώτες ότι ήρθαμε κατά λάθος και οι Τούρκοι στρατιώτες κάλεσαν τους ανωτέρους τους. Αν θέλαμε μπορούσαμε να εμποδίσουμε και τους Τούρκους στρατιώτες. Δεν είχαμε πάνω μας καμιά στολή για να κρυφτούμε. Εμείς, απλώς, ακολουθούσαμε τα χνάρια στο χιόνι. Σκεφτήκαμε ότι ήταν πρόσφυγες ή παράνομοι μετανάστες»,

Ο λοχίας Μηχανικού (ΕΠΟΠ), Δημήτρης Κουκλατζής, στη δική του κατάθεση είπε ότι παρόμοια επεισόδια υπήρξαν και με Τούρκους στρατιώτες. «Αλλά εμείς δεν κάναμε καμιά διαδικασία για τους Τούρκους στρατιώτες που πέρασαν κατά λάθος στην ελληνική πλευρά και χωρίς να ενημερώσουμε τους προϊσταμένους μας τους επιτρέψαμε να περάσουν. Τέτοιου είδους επεισόδια είναι πολύ συχνά μεταξύ των δύο πλευρών. Μέχρι σήμερα δεν υπήρξε κανένα πρόβλημα. Γι’ αυτό και αυτή τη στιγμή εκπλήσσομαι πολύ.»

Το νομικό «παραθυράκι» 

Στις 4 Ιουλίου η Βουλή των Ελλήνων ψηφίζει ομόφωνα αλλά  με καθυστέρηση δυο μηνών τροπολογία που ορίζει ότι σε στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων, τα οποία εν καιρώ ειρήνης τελούν σε καθεστώς κράτησης σε χώρα της αλλοδαπής θα τους καταβάλλεται ειδική αποζημίωση εξωτερικού.

Η τροπολογία αυτή δίνει το δικαίωμα στους δικηγόρους των δύο Ελλήνων να υπερασπιστούν στο δικαστήριο τους Κούκλατζη και Μητρετώδη ως μόνιμους κατοίκους Τουρκίας, γεγονός που καταρρίπτει τον ισχυρισμό ότι δεν έχουν μόνιμη κατοικία στη γειτονική χώρα και γι αυτό δεν μπορούν να αφεθούν ελεύθεροι μέχρι να δικαστούν.

Το σκεπτικό της απελευθέρωσης

Στη σημερινή συνεδρία (14 Αυγούστου) οι δυο Έλληνες, που παρουσιάστηκαν στο δικαστήριο με τους δικηγόρους τους, ζήτησαν την άμεση αποφυλάκισή τους αφού πλέον έχει ολοκληρωθεί η μελέτη των ψηφιακών αντικειμένων που βρέθηκαν πάνω στους και δεν προκύπτει η κατηγορία της κατασκοπείας αλλά μόνο η είσοδος σε απαγορευμένη στρατιωτική περιοχή.

Οι δύο Έλληνες στρατιωτικοί επανέλαβαν στην κατάθεσή τους πως μπήκαν στην περιοχή κατά λάθος, ακολουθώντας πατημασιές που είχαν εντοπίσει.

Μετά από αυτό η εισαγγελία κατέθεσε την άποψη ότι ο χρόνος που παρέμειναν προφυλακιστέοι είναι εντός των πλαισίων μια πιθανής ποινής για είσοδο σε απαγορευμένη στρατιωτική περιοχή, και το δικαστήριο απεφάνθη ότι όντως δεν τεκμηριώνονται κατηγορίες για κατασκοπεία, οπότε λαμβάνοντας υπόψιν τον χρόνο που παρέμειναν προφυλακιστέοι, οι δύο στρατιωτικοί αφέθηκαν ελεύθεροι και θα δικαστούν μόνο με την κατηγορία της παράνομης εισόδου σε απαγορευμένη στρατιωτική περιοχή.

Η επιστροφή

Μετά από πέντε μήνες, την Τετάρτη 15 Αυγούστου μεταβαίνει το πρωθυπουργικό αεροσκάφος στην Αδριανούπολη προκείμενου να παραλάβει τους δύο Έλληνες στρατιωτικούς.

Στο αεροσκάφος θα επιβαίνουν υπουργοί της κυβέρνησης για να παραλάβουν τους δύο στρατιωτικούς με ασφάλεια στην πατρίδα.