Όσα δεν ήξερες για το υποβρύχιο ψάρεμα

Αν δεν είσαι τύπος που στις διακοπές σου αναζητάς μόνο την άνεση και την πολυτέλεια, αλλά θέλεις να είσαι σε επαφή με τη θάλασσα, τη φύση, ταυτόχρονα να αθλείσαι χωρίς όμως να κουράζεσαι υπερβολικά, ο Δημοσθένης Αδάμης είναι ο άνθρωπός σου.

Στην περίπτωση που κάπου στα μέσα Μαΐου δεν άκουσες πως είναι ο άνθρωπος που έσπασε το παγκόσμιο ρεκόρ για ψάρεμα συναγρίδας με ψαροντούφεκο στη Ζάκυνθο, εδώ είμαι εγώ για να στο υπενθυμίσω. Με λίγα λόγια, ο Δημοσθένης –Δήμος για τους φίλους– με μύησε τυχαία σε έναν άγνωστο κόσμο, όταν τον γνώρισα για να μάθω πώς είναι κάποιος να ψαρεύει μια συναγρίδα 12,7 κιλών! Τότε, ο 32χρονος Δήμος μού μίλησε για την αγάπη του για τη θάλασσα, αλλά και μου κατέρριψε όλους τους μύθους γύρω από το υποβρύχιο ψάρεμα.

Μέχρι να γνωρίσω τον Δήμο θεωρούσα ότι το υποβρύχιο ψάρεμα είναι ένα βάρβαρο χόμπι, έχοντας και αυτό μερίδιο ευθύνης στο χρόνιο πρόβλημα της υπεραλιείας που ταλανίζει τις ευρωπαϊκές θάλασσες. Ωστόσο, από τη συζήτηση μαζί του, διαπίστωσα ότι το υποβρύχιο ψάρεμα, κοινώς ψαροντούφεκο, είναι η πιο φιλική προς το περιβάλλον μέθοδος αλιείας, καθώς είναι άκρως επιλεκτική. Όχι όπως με άλλες μεθόδους κατά τις οποίες ψαρεύονται μαζικά ψάρια, χωρίς διακρίσεις. Επιπλέον, ο ψαροντουφεκάς, εν αντιθέσει με άλλα μέσα, δεν αφήνει τίποτα πίσω του στον βυθό με αποτέλεσμα να μην αλλοιώνει την ταυτότητά του ή να τον μολύνει. «Το μόνο που κάνεις είναι να πάρεις μια ανάσα για να καταδυθείς, να πάρεις αυτό που θέλεις και να επιστρέψεις και πάλι στην επιφάνεια για την επόμενή σου ανάσα» μας λέει ο Δήμος. 

Το υποβρύχιο ψάρεμα είναι ο οικολογικότερος τρόπος αλιείας

«Όλες οι μέθοδοι αλιείας μολύνουν και καταστρέφουν τον βυθό κατά καιρούς, αλλά η κάθε μια σε διαφορετικό βαθμό, με το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης να το φέρουν οι μηχανότρατες», καθώς πρόκειται για «ένα απόλυτα καταστροφικό εργαλείο, που όχι μόνο σκοτώνει ό,τι βρεθεί στο πέρασμά του αδιακρίτως, αλλά ταυτόχρονα καταστρέφει και τον βυθό. Το δίχτυ και οι μεγάλες σιδερένιες πόρτες, που σέρνονται στον πάτο, ξηλώνουν κοράλλια, ακόμη και ολόκληρους βράχους ή κομμάτια ναυαγίων». Κατά τον 32χρονο Δήμο, «η κλίμακα της καταστροφής ίσως να μπορούσε να συγκριθεί με τη ζημιά που προκαλεί η μόλυνση. Η μόνη διαφορά είναι ότι η όποια καταστροφή δεν γίνεται σε βάθος χρόνου, αλλά ακαριαία»!

«Δάση από ποσειδωνίες (σ.σ. φύκια που σχηματίζουν πυκνές πράσινες συστάδες σε αμμώδεις βυθούς) και ύφαλοι που χρειάστηκαν πολλές δεκαετίες για να δημιουργηθούν καταστρέφονται μέσα σε μια στιγμή από το πέρασμα μιας μηχανότρατας! Ποσειδωνίες και κοράλλια, τα οποία αποτελούν τόπους αναπαραγωγής για χιλιάδες μορφές ζωής, αχινοί, σφουγγάρια, πίνες (σ.σ. γένος μεγάλων θαλάσσιων μαλακίων με επίμηκες τριγωνικό όστρακο), αστερίες, κοχύλια και κάθε άλλο μη εμπορεύσιμο είδος ζωής, που θα βρεθεί στο διάβα της, θα έρθει στην επιφάνεια και θα ξαναπεταχτεί νεκρό στη θάλασσα» επισημαίνει.

Όσο για το παραγάδι, τονίζει: «Τα καΐκια θα σπάσουν το κοράλλι, σηκώνοντας τα δίχτυα ή τα παραγάδια τους, ενώ δεν είναι λίγες οι φορές που το παραγάδι θα μπλέξει κάτω και θα κοπεί, αφήνοντας πίσω χιλιάδες αγκίστρια και χιλιόμετρα πετονιάς. Επίσης, είναι πολύ συχνό το φαινόμενο τα δίχτυα να μαγκώνουν σε διάφορα σημεία του βυθού, μένοντας κάτω για χρόνια, σκοτώνοντας ξανά και ξανά ό,τι ζωντανό κάνει το λάθος να τα πλησιάσει. Δελφίνια και θαλάσσιες χελώνες έχουν βρει τραγικό θάνατο μπλεγμένα σε δίχτυα.

Από την άλλη, ακόμα και οι ερασιτέχνες ψαράδες αφήνουν πίσω τα σημάδια τους αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό. Αγκίστρια, πετονιές, τεχνητά δολώματα και μολύβια παραμένουν τελικά στη θάλασσα».

Το 60% του πλαστικού στους ωκεανούς προέρχεται από τη «βαριά» αλιεία

Σύμφωνα με έρευνες, υπολογίζεται ότι από το σύνολο του πλαστικού στους ωκεανούς το 60% προέρχεται από κομμένα δίχτυα που χρησιμοποιούνται στη λεγόμενη «βαριά» αλιεία, όπως τράτες, γρι γρι κ.λπ. «Δεν είναι τυχαίο ότι σε πολλούς υφάλους του εξωτερικού, απαγορεύεται κάθε μορφή αλιείας αλλά, παρ’ όλα αυτά, το υποβρύχιο ψάρεμα επιτρέπεται» τονίζει ο Δήμος και συμπληρώνει: Σε πολλά μέρη του εξωτερικού, που έχουν κατακλυστεί από τα λεοντόψαρα, αναλαμβάνουν άνθρωποι με ψαροντούφεκα στα χέρια, προκειμένου να καταπολεμηθεί η εξάπλωσή τους διότι το υποβρύχιο ψάρεμα είναι ο μοναδικός τρόπος ψαρέματος που ο ψαράς βλέπει πρώτα και έπειτα επιλέγει τι θα ψαρέψει. Αυτό είναι που κάνει το υποβρύχιο ψάρεμα, να διαφέρει απ’ όλες τις άλλες μορφές αλιείας και να ξεχωρίζει, έχοντας το μικρότερο οικολογικό αποτύπωμα». 

Οι ελληνικές θάλασσες είναι σε πολύ άσχημο επίπεδο

Πώς είναι όμως η κατάσταση στην Ελλάδα; Σύμφωνα με τον Δήμο, οι ελληνικές θάλασσες έχουν φτάσει «σε πολύ άσχημο επίπεδο» και σε αυτό έχουν συμβάλει σε πολύ μεγάλο βαθμό και οι παράνομες μέθοδοι αλιείας που είναι και οι πλέον επιζήμιες για τον βυθό και το περιβάλλον. «Το ψάρεμα με δυναμίτη, γρι γρι σε απαγορευμένα βάθη, διάφανα δίχτυα, υποβρύχια αλιεία με τη βοήθεια συσκευών παροχής αέρα είναι μερικές από τις παράνομες τακτικές, που έχουν επιβαρύνει σε τεράστιο βαθμό συγκεκριμένα είδη ψαριών» μας λέει ο Δημοσθένης και μας παραθέτει μερικά παραδείγματα: μαγιάτικα, ροφοί, συναγρίδες, λαβράκια και σαργοί. «Η άμεση παύση της μηχανότρατας και η δημιουργία θαλάσσιων πάρκων, με πλήρη και πραγματική απαγόρευση αλιείας, ίσως είναι ο μόνος τρόπος να σταματήσουμε τον κατήφορο και να δώσουμε στη θάλασσα την ευκαιρία να ανακάμψει» τονίζει ο 32χρονος λάτρης του ψαροντούφεκου που φορώντας τα βατραχοπέδιλά του «χτενίζει» χειμώνα-καλοκαίρι Αιγαίο και Ιόνιο.

Αλλά για να είμαστε ειλικρινείς, κανένας δεν ξεκινά το ψαροντούφεκο για να σώσει τον βυθό της θάλασσας. «Η ηρεμία και η γαλήνη που έχεις εξερευνώντας τον βυθό δεν μπορεί να συγκριθεί με τίποτε άλλο» ισχυρίζεται ο 32χρονος συνομιλητής μου και παροτρύνει όλους τους λάτρεις του νερού, αλλά και των οικολογικών διακοπών να ενημερωθούν και για αυτό τον τύπο διακοπών. «Διακοπές δεν είναι μόνο το μπάνιο σε οργανωμένες πλαζ και η ηλιοθεραπεία στις ξαπλώστρες. Με το ψαροντούφεκο αδειάζει το μυαλό σου από τη σκληρή καθημερινότητα, άσε δε την ικανοποίηση που νιώθεις όταν πιάνεις εσύ ο ίδιος το μεσημεριανό σου! Δεν υπάρχει ταβερνίτσα σε νησί που θα μου αρνηθεί να μου ψήσει το ψάρι που ο ίδιος έπιασα. Αρκεί βέβαια να το καθαρίσω εγώ» λέει γελώντας.

Σε ποια νησιά να πάω για ψαροντούφεκο;

Τώρα, αν αυτό το καλοκαίρι θέλεις να μάθεις τι ψάρια κρύβουν οι ελληνικές θάλασσες, έχεις μια τεράστια γκάμα επιλογών. Ενδεικτικά, προτείνεται η Κρήτη διότι λόγω της τεράστιας ακτογραμμής της σε βορρά και νότο δίνει τις περισσότερες επιλογές σε σχέση με τα υπόλοιπα νησιά. Πηγαίνοντας βορειότερα, κι ανάλογα τον καιρό και τις μέρες, στις Κυκλάδες θα βρεις πολλούς ψαροντουφεκάδες σε Άνδρο, Τήνο, Μύκονο, Σέριφο και Κύθνο, ενώ από τις Σποράδες προτίμησε τη Σκιάθο, καθώς στην Αλόννησο λόγω των πάρκων δεν επιτρέπεται το ψαροντούφεκο, ενώ στη Σκόπελο δεν υπάρχουν και τόσες επιλογές. Στο Ιόνιο, η Ζάκυνθος, όπου αλιεύτηκε και η γιγαντιαία συναγρίδα, είναι αγαπημένος τόπος για ψαροντούφεκο.

Κόστος

Αν ενδιαφέρεσαι κι εσύ να δοκιμάσεις αυτό τον τύπο διακοπών, ο Δημοσθένης σε συμβουλεύει να πάρεις μερικά μαθήματα σε σχολή ελεύθερης κατάδυσης, αν και δεν είναι υποχρεωτικό, ώστε αφενός να εξοικειωθείς πιο γρήγορα με τον βυθό κι αφετέρου να μάθεις αμέσως πώς θα προστατεύεις τον εαυτό σου στα ανοιχτά. Τέλος, να υπολογίζεις ότι περίπου το κόστος για το συγκεκριμένο άθλημα ανέρχεται στα 600 ευρώ περίπου. Πέδιλα: €80 / Στολή κατάδυσης: €200 / Ψαροντούφεκο: €150 / Μάσκες, βαρίδια, μαχαίρια, σημαδούρες, αναπνευστήρες: €100.