Τρία χρόνια δίκη της Χρυσής Αυγής

Στις 20 Απριλίου συμπληρώνονται τρία χρόνια από την έναρξη της δίκης της Χρυσής Αυγής. Ο Κώστας Παπαδάκης, δικηγόρος των Αιγύπτιων ψαράδων που δέχθηκαν δολοφονική επίθεση νύχτα, μέσα στο σπίτι τους στο Πέραμα, τον Ιούνιο του ’12, από τάγμα εφόδου της ΧΑ, μας μιλάει για τις εξελίξεις. Για το πότε θα ολοκληρωθεί η δίκη, για το τι έχει φανεί μέχρι σήμερα, για τους λόγους που δεν γίνεται στο Εφετείο, για το διακύβευμα της τελικής κρίσης.

Σε λίγες ημέρες συμπληρώνονται τρία χρόνια από την έναρξη της δίκης της Χρυσής Αυγής. Γιατί έχει τραβήξει τόσο αυτή η διαδικασία;  

Γιατί η ροή της δίκης δεν ήταν πάντα ομαλή για τους ακόλουθους λόγους: Πρώτα απ’ όλα καθυστέρησε να προσδιοριστεί δικάσιμος, με αποτέλεσμα να μπορέσει η Χρυσή Αυγή να πάει στις εκλογές του Γενάρη του 2015 χωρίς παραπομπή. Θα μπορούσε η δίκη να είχε αρχίσει μήνες νωρίτερα.

Δηλαδή, καθυστέρησε η δικάσιμος για να «βολέψει» τη ΧΑ;

Δεν λέω ότι έγινε γι’ αυτό, αλλά αυτό είχε ως αποτέλεσμα. Δεύτερος λόγος καθυστέρησης ήταν ο προσδιορισμός του Κορυδαλλού ως τόπου διεξαγωγής της δίκης, κάτι που δημιούργησε μεγάλες αντιδράσεις. Τρίτος λόγος ότι χάθηκαν αρκετές δικάσιμοι για λόγους αντικειμενικούς, εκλογές, δημοψηφίσματα κ.λπ. Τέταρτος, η εξάμηνη αποχή των δικηγορικών συλλόγων της χώρας το πρώτο εξάμηνο του 2016 ενάντια στο ασφαλιστικό του Κατρούγκαλου.

Από εκεί και πέρα, δηλαδή μετά το πρώτο εξάμηνο του 2016, μπορώ να πω ότι η δίκη πραγματοποιείται με ένα ικανοποιητικό ρυθμό της τάξης των 10 δικασίμων το μήνα. Από πλευράς αντικειμενικής προόδου της δίκης, έχουν εξεταστεί όλοι οι μάρτυρες κατηγορίας, οι οποίοι είναι 140. Απομένουν οι μάρτυρες υπεράσπισης, οι οποίοι είναι περίπου άλλοι τόσοι. Οι κατηγορούμενοι συνολικά είναι 69, μεταξύ αυτών 18 βουλευτές της ΧΑ που είχαν εκλεγεί το 2012.  

Σε πιο σημείο βρισκόμαστε τώρα;

Στο πολύ ενδιαφέρον στάδιο των αναγνωστέων εγγράφων, με τα οποία εξομοιώνονται δικονομικά τα ηχητικά ντοκουμέντα και τα ψηφιακά πειστήρια, δηλαδή ό,τι έχει προκύψει από παρακολουθήσεις τηλεφώνων, από κατασχέσεις ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.λπ.

Τι ακούγεται σε αυτές τις συνομιλίες;

Οι συνομιλίες διαδραματίζονται ανάμεσα σε διάφορα ηγετικά και μεσαία στελέχη της ΧΑ και αποτυπώνουν την αγωνία τους, αφενός για την προσωπική τους τύχη, αν θα συλληφθούν ή όχι, και αφετέρου τις μεθοδεύσεις τους για το πώς θα επιχειρηθεί η συγκάλυψη της δολοφονίας του Φύσσα και η προσπάθεια αποσύνδεσής της από τη ΧΑ. Επίσης, διερευνούν το ρόλο διαφόρων μελών της ΧΑ, αν θα μιλήσουν, αν θα σπάσουν, και εκφράζεται γενικά η αγωνία αν θα τους βγάλουν εκτός νόμου, αν θα τους πάνε φυλακή. Οι συνομιλίες αυτές έχουν τεράστιο ενδιαφέρον γιατί είναι αυθόρμητες, γίνονται χωρίς την υποψία ότι παρακολουθούνται και πολλές φορές έχουν επείγον χαρακτήρα, με φράσεις όπως «διώξε αυτά», «κρύψε εκείνο», «πες του άλλου» κ.λπ.

Ποια είναι τα κομβικά σημεία της δίκης μέχρι σήμερα; 

Η ανάδειξη του τρόπου με τον οποίο δρούσε καθημερινά η ΧΑ, υπό καθεστώς αστυνομικής συγκάλυψης και πολιτικής ασυλίας, κυρίως από τότε που μπήκε στη Βουλή και μέχρι τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Έχουμε μία ταύτιση πολιτικού κόμματος και εγκληματικής οργάνωσης και όχι αυτό που οι ίδιοι ισχυρίζονται, δηλαδή ότι τα διάφορα επεισόδια δημιουργούν θερμόαιμοι, μεμονωμένοι οπαδοί τους.

Πότε αναμένετε να ολοκληρωθεί η δίκη;

Περίπου σε ένα χρόνο από σήμερα. Είμαστε στο μέσον της διαδικασίας των αναγνωστέων εγγράφων. Θα ακολουθήσουν οι μάρτυρες υπεράσπισης και οι απολογίες, η πρόταση του εισαγγελέα, οι αγορεύσεις και, τέλος, η έκδοση της απόφασης. Πρόκειται για μία δίκη όπου συνεκδικάζονται πάρα πολλές υποθέσεις, κάτι που είναι αναγκαίο, για τη συναγωγή ενιαίων κριτηρίων.

Πιο είναι το αποτέλεσμα που επιδιώκει η πολιτική αγωγή;

Πίστευα και πιστεύω ότι η ΧΑ θα έπρεπε να διώκεται ως τρομοκρατική οργάνωση, κάτι που δεν συμβαίνει. Να κάνω μια παρένθεση και να πω ότι ούτε οι πρόσφατοι συλληφθέντες της ακροδεξιάς τρομοκρατίας, Combat και Μαίανδροι, δεν διώκονται με τον αντιτρομοκρατικό νόμο, κάτι που ισχύει μόνο για παιδιά σαν την Ηριάννα και τον Περικλή, αντιεξουσιαστές, Τούρκους κ.λπ.

Για τη ΧΑ, τώρα, το δικαστήριο διερευνά την κατηγορία της εγκληματικής οργάνωσης. Το θέμα είναι να μην περιοριστούν οι ευθύνες στα εκτελεστικά όργανα και σε όσους συνελήφθησαν επ’ αυτοφώρω ή περίπου επ’ αυτοφώρω με μαχαίρια και με ρόπαλα, αλλά να εξακριβωθεί κάτω από ποιες συνθήκες έδρασαν όλοι αυτοί, μέσα σε ποιο πλαίσιο εντολών, ποιας ιεραρχίας και ποιοι είναι, εντέλει, εκείνοι που ευθύνονται για την τέλεση των πράξεων αυτών. Πρόκειται, φυσικά, για την ηγεσία της ΧΑ, με τα πρόσωπα που τη διευθύνουν, με αυτούς που δημιούργησαν το πολιτικό πλαίσιο, εκπαίδευσαν, όπλισαν, καθοδήγησαν την ετοιμότητα των ταγμάτων εφόδου, βγάζοντάς τα στο δρόμο να σκοτώσουν. Αυτό είναι το διακύβευμα της δίκης: Να προστατέψει την κοινωνία όχι από ένα πολιτικό κόμμα, αλλά από μία εγκληματική δραστηριότητα, η οποία διαδραματίζεται υπό το μανδύα του νόμιμου πολιτικού κόμματος.

Πού βρίσκεται σήμερα ο Ρουπακιάς; Είναι εκτός φυλακής.

Κανένας κατηγορούμενος της ΧΑ δεν βρίσκεται σήμερα στη φυλακή. Ο Ρουπακιάς ήταν ο τελευταίος που αποφυλακίστηκε, τον Μάρτιο του 2016. Βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό και δεν έχει ακουστεί να τον έχει παραβιάσει.

Για τους άλλους κατηγορούμενους ισχύουν περιοριστικά μέτρα;

Ναι. Περιοριστικά μέτρα όπως απαγόρευση εξόδου από τη χώρα, τακτική παρουσία σε αστυνομικό τμήμα κ.λπ. Σε κάποιες περιπτώσεις υπήρξε παραβίαση και ένταλμα σύλληψης, όπως για τον Λαγό για παράδειγμα, με επιβολή νέων, πιο αυστηρών περιοριστικών μέτρων. 

Οι κατηγορούμενοι έρχονται στο δικαστήριο;

Από τους 69 κατηγορούμενους οι 44 έχουν έρθει έστω και μία φορά. Οι υπόλοιποι δεν έχουν πατήσει ποτέ, έχουν εξουσιοδοτήσει δικηγόρους. Μεταξύ εκείνων που δεν έχουν έρθει ποτέ είναι όλα τα γνωστά ηγετικά στελέχη της ΧΑ. Η δίκη εδώ και πολλούς μήνες διεξάγεται χωρίς τη φυσική παρουσία κανενός κατηγορουμένου.

Συνηθίζεται κάτι τέτοιο;

Ναι, αλλά όχι σε τέτοια έκταση. Η δικονομία επιτρέπει πράγματι να απέχει ο κατηγορούμενος και να εκπροσωπείται από δικηγόρο. Αυτό είναι κάτι που εμείς οι συνήγοροι δεν το συνιστούμε, διότι εκλαμβάνεται από το δικαστήριο ως περιφρόνηση, ως φόβος, ως συμπεριφορά ένοχης συνείδησης, κι εν πάση περιπτώσει δεν μπορεί να γίνεται η δίκη τρία χρόνια και να μην έχεις πάει μια φορά, δείχνει κάτι αυτό το πράγμα.

Η δίκη εξακολουθεί να γίνεται κυρίως στον Κορυδαλλό, παρά το αίτημα να μεταφερθεί στο Εφετείο. Γιατί συμβαίνει αυτό; Κάποια στιγμή και ο πρωθυπουργός είχε ζητήσει να μεταφερθεί στο Εφετείο. 

Η μεταφορά της δίκης στο Εφετείο ήταν και είναι πάγιο αίτημα της τοπικής κοινωνίας στον Κορυδαλλό, των θυμάτων και των συγγενών τους, αλλά και των δικηγόρων. Το Εφετείο είναι 5 λεπτά από το μετρό, ο Κορυδαλλός απέχει μία ώρα, είναι τόπος εξορίας για όλους εμάς. Από τις 240 συνολικά συνεδριάσεις περίπου οι 170 έχουν γίνει στον Κορυδαλλό. Το πάγιο αυτό αίτημά μας από την αρχή υπονομευόταν από τη διοίκηση του Εφετείου, με την ανοχή του υπουργείου Δικαιοσύνης.

Τον Μάιο του 2016 θύματα της ΧΑ και όλοι οι συνήγοροι πολιτικής αγωγής είχαμε δώσει μια κοινή συνέντευξη Τύπου, ζητώντας τη μεταφορά της δίκης στο Εφετείο. Παρούσα ήταν και η μητέρα του Παύλου Φύσσα, η οποία απηύθυνε σχετική έκκληση στον πρωθυπουργό. Πράγματι, ο πρωθυπουργός ανταποκρίθηκε και είχε μία συνάντηση μαζί της, στην οποία παρών ήταν και ο πρόεδρος της Βουλής, και στη συνέχεια ζήτησε από τον υπουργό Δικαιοσύνης να μεταφέρει τη δίκη στην αίθουσα του Εφετείου. Ο κ. Παρασκευόπουλος, όμως, αντί να εκδώσει Υπουργική Απόφαση, αρκέστηκε να απευθύνει παράκληση στη διοίκηση του Εφετείου Αθηνών, η οποία με διάφορα προσχήματα δεν θέλει τη δίκη εκεί και βρισκόμαστε πάλι στο γνωστό σημείο.

Για ποιους λόγους θα προτρέπατε κάποιον να παρακολουθήσει τη δίκη;

Γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος για να ενημερωθεί, να ζήσει το κλίμα, να μπορέσει να έχει μια εικόνα του τι συνέβαινε την περίοδο εκείνη, να ακούσει τον αντίλογο και από τις δύο πλευρές. Είναι κρίμα που η δίκη αυτή είναι στο σκοτάδι. Εμείς ζητήσαμε να μπουν η τηλεόραση και το ραδιόφωνο, αλλά το δικαστήριο αρνήθηκε. Ο νόμος εξαρτά τη ραδιοτηλεοπτική κάλυψη κάθε δίκης από τη συναίνεση όλων των παραγόντων, ένας να διαφωνήσει δεν μπορεί να γίνει. Στην περίπτωσή μας διαφώνησαν οι υπερασπιστές των κατηγορουμένων. Ζητήσαμε να μαγνητοφωνείται η δίκη και να απομαγνητοφωνούνται τα πρακτικά κάθε μέρα. Ούτε αυτό έγινε δεκτό. Στους φωτογράφους απαγορεύεται να φωτογραφίζουν ανθρώπους αν δεν δώσουν τη συναίνεσή τους, παρότι πρόκειται για μια δημόσια διαδικασία. Έχουν υπάρξει αντεγκλήσεις και επεισόδια για τέτοια πράγματα. Τέλος, από τον Τύπο ελάχιστα μέσα ενημέρωσης είναι παρόντα.

Με τη δίκη της ΧΑ δεν ισχύει αυτό που συνέβαινε με την αντίστοιχη της 17 Νοέμβρη, όπου οι δικαστές δίκαζαν μόνο εκείνη τη δίκη.

Ναι, οι δικαστές της 17Ν ήταν αποκλειστικής απασχόλησης σε εκείνη τη δίκη. Με τη δίκη της ΧΑ δεν ισχύει το ίδιο, μόνο τον τελευταίο ενάμιση χρόνο και μόνο κάποιοι από αυτούς έχουν απαλλαγεί από άλλα καθήκοντα. Νομίζω ότι αν κάποιος θα ήθελε την επιτάχυνση της δίκης, δύο από τα απλά πράγματα που θα μπορούσε να κάνει θα ήταν να απαλλάξει τους δικαστές από άλλες υποχρεώσεις και να μεταφέρει τη δίκη αποκλειστικά στο Εφετείο.